သူခုိးက ႏြားေကာင္းေရြးေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္

ေခတ္ျပိဳင္မွျပန္လည္ ကူးယူေဖၚျပသည္။

အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ / ၀၂ ဇြန္ ၂၀၁၀

ႏုိ္င္ငံေရးပါတီအမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာၿပီး စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ တာ၀န္မဲ့ ျပဳလုပ္မည္စုိးသျဖင့္ လုိက္နာရမည့္ စည္းကမ္းဥပေဒကုိ အစုိးရက ျပ႒ာန္းေလ့ရွိ၏။ အထူးသျဖင့္ ပါတီစုံဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ စတင္က်င့္သုံးေသာႏုိင္ငံမ်ား၌ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းၾကသည္။ တင္းက်ပ္သည့္ဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းေသာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအေနျဖင့္ ျပည္သူ႔အက်ဳိး ေဆင္ရြက္ႏုိင္မည့္အလားအလာ နည္းပါးသြားသည္ကုိ ေတြ႔ရ၏။ ဥပေဒမရိွပါက ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား တာ၀န္မဲ့ျပဳမူႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းရွိသျဖင့္ မွန္ကန္ေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။

ဤေနရာတြင္ “ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာဥပေဒ” ႏွင့္ “ႏုိင္ငံေရးပါတီဥပေဒ” ကုိ ျပတ္သားစြာ ခြဲျခားသိျမင္ႏုိင္ရန္လုိသည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီဥပေဒဆုိသည္မွာ ပါတီအတြင္း၌ လုိက္နာက်င့္သုံးရမည့္ ဥပေဒမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပါတီ၏ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပါတီ၀င္မ်ား လုိက္နာရမည့္စည္းကမ္းသည္ ပါတီဥပေဒျဖစ္သည္။ “ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒ” ဟူသည္မွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနျဖင့္ လုိက္နာရမည့္ စည္းမ်ဥ္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပါတီအခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံရာ၌ လုိက္နာရမည့္ စည္းကမ္းသည္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား လုိက္နာရမည့္စည္းကမ္းျဖစ္သည္။ ဂ်ာမနီတြင္ Law on Political Parties (ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒ) ဟု ေခၚ၍ ေတာင္ကုိရီးုယားတြင္ Political Parties Act (ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအက္ဥပေဒ) ဟု အမည္တြင္သည္။

ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိလုိက္၍ ႏုိင္ငံေရပါတီပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးေပၚလာသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ဥပေဒ၌မူ ႏုိင္ငံေရးပါတီမေပၚမီကတည္းက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒရွိေနၾကသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီကိစၥကုိ အေျခခံဥပေဒ၌ ေဖာ္ျပျခင္းမရွိပါ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးစႏုိင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံေရးပါတီဥပေဒ ေရးဆြဲၾက၏။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေပၚထြက္လာေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားတြင္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားကသာ လႊမ္းမုိးသည္ကုိ ေတြ႔ရ၏။ အေျခခံဥပေဒ၌ ျပ႒ာန္းျခင္းသည္ ျပင္ဆင္ရန္ခက္ခဲသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ရန္ ခက္ခဲသည္ဟုဆုိသည္။ လႊတ္ေတာ္၌ ဥပေဒျပဳ၍ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းျခင္းသည္ ျပင္ဆင္ရန္ လြယ္ကူသျဖင့္ လုပ္ကုိင္ရသည္မွာ ပုိ၍ အဆင္ေျပသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။

၂၀၀၈ နအဖအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၁၀) သည္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္သက္ဆုိင္၏။ အခန္း (၁၀) ကိုအသုံးျပဳ၍ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ ရပ္တည္ခြင့္ကုိ အစုိးရက အခ်ိန္မေရြးပိတ္ပင္ႏုိင္သည္။ အားေကာင္းေသာႏုိင္ငံေရးပါတီကုိ အခန္း (၁၀) က ႐ုိက္ခ်ဳိးပစ္ႏုိင္၏။ အစုိးရကုိ ဆန္႔က်င္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ (သုိ႔မဟုတ္) အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ တုိက္႐ုိက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ုိက္၍ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္သည္ (သုိ႔မဟုတ္) အားေပးကူညီသည္ဆုိပါက ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ရပ္တည္ပုိင္ခြင့္မရွိဟု အခန္း (၁၀) ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။ ႏုိင္ငံျခားအစုိးရ (သုိ႔မဟုတ္) ႏုိင္ငံျခားအဖြဲ႔အစည္း (သုိ႔မဟုတ္) ႏုိင္ငံျခားပုဂၢိဳလ္တဦးဦးထံမွ ေငြေၾကး၊ ပစၥည္းႏွင့္အျခားအေထာက္အပံ့ကုိ တုိက္႐ုိက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ုိက္၍ျဖစ္ေစ ရယူသုံးစြဲပါက ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္မွ ရပ္တည္ခြင့္ ဆုံး႐ႈံးသည္ဟုဆုိသည္။ ဘာသာေရးကုိ ႏုိင္ငံေရးအတြက္ အသုံးျပဳေသာအခါတြင္လည္း ပါတီအျဖစ္ ဆုံး႐ံႈးသည္ဟုဆိုသည္။

ႏုိင္ငံျခားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈမ်ားျပားေနေသာ ယခုေခတ္တြင္ အလြယ္တကူအေၾကာင္းရွာ၍ ႏုိင္ငံေရးပါတီကုိ ပယ္ဖ်က္ႏုိင္ေသာ နည္းပင္ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္၍ ႏုိင္ရန္ အလားအလာရွိပါက အခန္း (၁၀) ႏွင့္ ထိပ္တုိက္ ေတြ႔ဖြယ္ရွိတယ္။ အေျခခံဥပေဒအရ ႏုိင္ငံေရးပါတီကုိ ပယ္ဖ်က္ႏုိင္စြမ္းရွိသည့္အျပင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကလည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ဥပေဒမ်ားကုိ လိုအပ္သလုိ ျပ႒ာန္းႏုိင္သည္ဟု ပုဒ္မ (၄၀၉) ကဆုိသည္။ စည္းကမ္းဥပေဒ စိတ္ႀကိဳက္သတ္မွတ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏လည္ပင္းတြင္ ႀကိဳးကြင္းစြပ္ထားသည့္ အေျခခံဥပေဒပင္ျဖစ္၏။

နအဖဖန္တီးလုိက္ေသာ ႏုိင္ငံေရးေလာကသည္ နအဖစီးပြားေရးေလာကႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္၏။ နအဖႏွင့္ ပုုလင္းတူဘူးဆုိ႔ က်ိတ္၀ုိင္းလုပ္ေသာ စီးပြားေရးသမားမ်ား ခ်မ္းသာလာသကဲ့သုိ႔ နအဖႏွင့္ က်ိတ္၀ုိင္းလုပ္ႏုိင္ေသာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ႀကီးပြားခ်မ္းသာၾကမည္ျဖစ္သည္။ နအဖအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ (၄၀၅) တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ “စစ္မွန္၍ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ပါတီစုံဒီမုိကေရစီ” ဟူသည္မွာ ေျခသုတ္ပုဆုိး ေႁမြစြယ္က်ဳိးဘ၀တြင္ နအဖအာဏာပုိင္တုိ႔၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္ကုိ နာခံျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီကုိ အလြယ္တကူအျပစ္ေပး၍ ပယ္ဖ်က္ႏုိင္ေသာ နအဖအေျခခံဥပေဒေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးပါတီထြက္လာရန္ ခက္ခဲမည္ျဖစ္သည္။ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈနည္းေလေလ ႏုိင္ငံေရးပါတီအေနျဖင့္ တာ၀န္သိစြာ ရွင္သန္ႀကီးထြားရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားေလေလျဖစ္သည္။

နအဖျပ႒ာန္းေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္သည္ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္အစုိးရ၏ ႏုိင္ငံေရးပါတီစနစ္ႏွင့္တူသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ဦးေဆာင္မႈေအာက္၌ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္၍ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ တ႐ုတ္ျပည္၌ က်င့္သုံးေသာ ပါတီစုံစနစ္ဟုဆုိသည္။ ပါတီခ်င္း ၿပိဳင္ဆုိင္ၾကေသာ အေနာက္တုိင္းစနစ္ႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားသကဲ့သုိ႔ တပါတီစနစ္ႏွင့္လည္း ကြဲျပားသည္ဟု တ႐ုတ္စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပသည္။ ပါတီစုံတုိင္ပင္ေဆြးေႏြး၍ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္ နည္းသည္ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ အသင့္ေတာ္ဆုံးျဖစ္သည္ဟုဆုိ၏။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအျပင္ အျခားပါတီ (၈) ပါတီ ရွိေသး၏။ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလ (၁၉၆၆-၁၉၇၆) ၌သာ ပါတီစုံစနစ္ ရပ္ဆုိင္းခဲ့ၿပီး ၁၉၇၈ တြင္ ျပန္လည္က်င့္သုံးသည္ဟု ဆုိ၏။ ၁၉၉၃ ၌ က်င္းပေသာ (၈) ႀကိမ္ေျမာက္ အမ်ဳိးသားျပည္သူ႔ကြန္ဂရက္၌ ပါတီစံုပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးေရးမူ၀ါဒကုိ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၌ ထည့္သြင္းလုိက္သည္ဟု ဆုိ၏။

ဗမာစစ္တပ္သည္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေနရာမ်ဳိးကို ရယူထားျခင္းျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ကဲ့သုိ႔ပင္ ဗမာစစ္တပ္သည္ ရာသက္ပန္အာဏာရွင္ျဖစ္ေန၏။ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ စစ္ဗိုလ္ (၂၅) ရာခုိင္ႏႈန္းယူ၍ က်န္ (၇၅) ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းနွင့္ အရပ္သားမ်ား ၿပိဳင္ဆုိင္ရမည္ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္က ဦးေဆာင္သည္ကုိ အရပ္သားမ်ားက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရသည့္ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ပင္ျဖစ္သည္။ နအဖ မေက်နပ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ဆက္လက္ရပ္တည္ရန္ အလြန္ခက္ခဲမည္ျဖစ္သည္။ ၾကပ္ေျပးသန္းေရႊ စီစဥ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ပင္ျဖစ္၏။ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ တဖက္သတ္အႏုိင္က်င့္ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားေလ့လာသူမ်ားကုိ ၀င္ခြင့္မေပးျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္ဒီမုိကေရစီ စကၠဴျဖဴစာတမ္းကုိ ၂၀၀၅ ေအာက္တုိဘာလ၌ ထုတ္ျပန္သည္။ အႏွစ္သာရမွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဦးေဆာင္မႈေအာက္၌ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္၏။ ကြန္ျမဴပါတီ၏ ေအာင္ျမင္မႈကုိ မွတ္တမ္းတင္သည့္ စာတမ္းျဖစ္သျဖင့္ ျပည္သူမ်ား သိန္းခ်ီေသဆုံးရေသာ အမွားမ်ဳိးကုိ ကြယ္၀ွက္ထားသည္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္မ်ဳိးစုံတြင္ တ႐ုတ္ဒီမုိကေရစီသည္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးႏွင့္ အသင့္ေတာ္ဆုံးဟုဆုိသည္။ ဒီမုိကေရစီကိစၥတြင္ အတုယူစရာမလုိဟု တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္က ယူဆသည္။ ဤပုံစံအတုိင္း နအဖကလည္း စစ္ဗိုလ္ဦးေဆာင္မႈေအာက္တြင္ အားလုံးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည္ကုိ ဒီမုိကေရစီအစစ္အမွန္ ျဖစ္သည္ဟု အေျခခံဥပေဒ၌ ၀ါဒျဖန္႔ထား၏။ တ႐ုတ္ျပည္၏ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ႏွင့္ အားနည္းခ်က္ကုိ ပါတီေကဒါမ်ား သိၾကေသာ္လည္း ၾကားကာလျပႆနာအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာပါက ဤျပႆနာမ်ား ေပ်ာက္သြားလိမ့္မယ္လုိ႔ ယူဆၾက၏။ ေခါင္းေဆာင္ကုိ အမွားကင္းေသာ ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ သတ္မွတ္သည့္ ပါတီေကဒါႏွင့္ ၀န္ထမ္းသည္ ေဆြးေႏြးမႈကုိ နားမလည္ပါ။ ဤေနရာ၌လည္း တ႐ုတ္ပါတီေကဒါႏွင့္ ဗမာစစ္ဗိုလ္သည္ အသြင္တူၾကေပသည္။

အဂတိလုိက္စား၍ အာဏာအလြဲသုံးစားလုပ္ရာ၌လည္း တ႐ုတ္ေကဒါႏွင့္ ဗမာစစ္ဗိုလ္အသြင္တူၾကသည္။ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ပါက ေကဒါႏွင့္ စစ္ဗိုလ္ကုိ လာဘ္ထုိးရသည္မွာ ထုံးစံျဖစ္၏။ ဗမာစစ္ဗုိလ္ႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား စီးပြားေရးေသာင္းက်န္းသည့္ကိစၥ၌ စာရင္းအင္းမရွိပါ။ တ႐ုတ္ျပည္၌ စာရင္းလုပ္ထားသည္။ ၂၀၀၃ မွ ၂၀၀၈ အထိ အဂတိလုိက္စားမႈေပါင္း (၈၅၂,၀၀၀) ရွိၿပီး ပါတီနဲ႔အစုိးရ၀န္ထမ္း (၈၈၁,၀၀၀) အျပစ္ဒဏ္ခံရ၏။ ႏုိင္ငံပုိင္လုပ္ငန္းကုိ ပုဂၢလိကပုိင္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲရာ၌လည္း ပါတီ၀င္ႏွင့္ စစ္ဗိုလ္အသုိင္းအ၀ုိင္းသာ အျမတ္ထြက္ၾကသည္။ ဤသို႔ေသာ သူခုိးမ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ႏုိင္ငံေရးေလာကုိ သူခုိးက ႏြားေကာင္းေရြးေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ဟု ေခၚရေပမည္။