ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲအတြင္းမွာ က်ဆံုးေသာ ……..

M.ထက္ေခါင္
(၁)

ၿပီးခဲ့ေသာ ဇူလိုင္ ၂၅ရက္ေန႔က တစ္ႀကိမ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၂ရက္ေန႔က တစ္ႀကိမ္ စစ္အုပ္စု ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တစ္လမျပည့္မီ ၂ႀကိမ္ ေတြ႕ဆံုသည့္သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာသည္ႏွင့္ မေရွးမေႏွာင္းဆိုသလိုပင္ ထိုသို႔ ေတြ႕ဆံုမႈအေပၚ ျပည္တြင္းျပည္ပ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားထံမွ သေဘာထား အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ၾကားလာရသည္။ စစ္အုပ္စုအ ေပၚ စန္ရွင္လုပ္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ အေမရိကန္လို ႏုိင္ငံႀကီးက ထိုသို႔ ေတြ႕ဆံုမႈမ်ားကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ေဗြေဆာ္ဦး ေၾကညာလိုက္ရာ ေနာက္မွလိုက္၍ ႀကိဳဆိုသူမ်ားလည္း အေတာ္ကေလး ရွိလာခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ သတိႀကီးစြာထားၿပီး ႀကိဳဆိုရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျခြင္းခ်က္ျဖင့္ ႀကိဳဆိုကာ မ်က္ျခည္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။

စစ္အုပ္စုက တိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ ျဖစ္ပြားေနေသာ စစ္ပြဲအေပၚ လူထုအာ႐ံုစိုက္မႈ ေလ်ာ့ပါးေစေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရး ဘက္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္သလိုလို ကာလအတန္ၾကာ ပိတ္ေနေသာလမ္းကို ႐ုတ္တရက္ ဖြင့္ေပးသလိုလို ပံုစံမ်ဳိး လုပ္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြႏွင့္ ၎တို႔ျဖစ္ေနေသာ စစ္ပြဲအတြင္း ဓာတုလက္နက္ အသံုးျပဳေနမႈမ်ားကို လူထု ႏွင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြက မဟန္႔တားႏိုင္ရေအာင္၊ တိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနဆဲမွာပင္ ႏိုင္ငံႏွင့္အ၀ွမ္း လူထုအံုႂကြ မႈႀကီး မေပၚေပါက္လာရေအာင္၊ လူထုကို ေစာင့္စားေမွ်ာ္လင့္စရာ အိပ္မက္မ်ားေပးၿပီး အခ်ိန္ဆြဲလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ျမင္သူမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိေလသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္တို႔ ေဆြးေႏြးရာတြင္ ႏွစ္ဘက္ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း၊ အျပဳသေဘာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပဋိပကၡအသြင္ကို ေရွာင္ရွားကာ အျပန္အလွန္ ကူညီသည့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ဦးတည္ခ်က္ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ကို ဆက္လက္ ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ေသာ္လည္း စကားလံုးလွလွကေလးေတြ ေရြးခ်ယ္သုံးႏႈန္းတတ္ေသာ စစ္အုပ္စု၀င္တို႔၏ အစဥ္အလာကို သိနားလည္လာၾကသည့္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထုအတြက္မွာမူ ထိုေၾကညာခ်က္မ်ားအ ေပၚ မ်က္စိမွိတ္ ယံုၾကည္ႏိုင္ၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။
သတင္းစာ မ်က္ႏွာဖံုး ေက်ာဖံုးမ်ားမွ ျပည္သူ႔သေဘာထားေတြ၊ ျပည္ပအသံလႊင့္ဌာနမ်ားကို ေ၀ဖန္ ပုတ္ခတ္မႈေတြ၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒီမိုကရက္တစ္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ ဆဲေရးေသာ ေဆာင္းပါးေတြ ေလ်ာ့သြား တာကေတာ့ အနည္းငယ္ ေက်နပ္ဖြယ္ ျဖစ္သည္။ သတင္းစာမ်ားတြင္ အခ်ဳိ႕ေဆာင္ပုဒ္မ်ား လံုး၀ မထည့္ဘဲ ျဖဳတ္ခ်ထားတာ ေတြကို ၾကည့္ၿပီး ၎တို႔ကို သေဘာထား ေျပာင္းလာၿပီဟု ယံုစား၍ မရ။ ၎တို႔ အၿမဲတမ္း တိုက္ခိုက္ပုတ္ခတ္ခဲ့သည့္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုသာမက အခက္အခဲ အဟန္႔အတားမ်ား ၾကားမွေန၍ အမ်ားေကာင္းက်ဳိး ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေန ေသာ နာေရးကူညီမႈအသင္းကို ေနျပည္ေတာ္သို႔ ဖိတ္ၾကားျခင္း အပါအ၀င္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ အေျပာင္းအလဲကေလးမ်ားကို ၾကည့္ကာ ၎တို႔အား ဒီမိုကေရစီေရးဘက္သို႔ ဦးတည္လာေနၿပီဟုလည္း တြက္ဆ၍ မရႏိုင္ေခ်။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အဆိုကို သတိရဖြယ္ ျဖစ္သည္။
“ဤမွ် ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေသာ အစိုးရက ဒီမိုကေရစီ တကယ္ေပးမည္လားဟု စိုးရိမ္ေၾကာင့္က်စြာ မၾကာခဏ ေမးခြန္း ထုတ္ၾကပါသည္။ အေျဖသည္ကား အျခားေသာ လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး၊ တရားမွ်တေရး၊ လြတ္လပ္ေရးမ်ား ကဲ့သို႔ပင္ ဒီမိုကေရစီကို ေပးသည္ဟူ၍ မရွိတတ္။ စြမ္းရည္သတၱိ ႀကံ့ခိုင္မႈ၊ အနစ္နာခံမႈတို႔ျဖင့္ ရင္း၍ ရယူရမည္ ျဖစ္ပါသည္။”
(ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဒီမိုကေရစီ ရွာပံုေတာ္)

(၂)
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကိုယ္ျဖစ္ေစခ်င္တာကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးစားၿပီး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾကဖို႔ လူငယ္ေတြကို မၾကာခဏ တိုက္တြန္းသည္။ ျပည္သူေတြ ဘာျဖစ္ခ်င္ေနၾကသလဲ။ ဘာေတြကို ေမွ်ာ္မွန္းေတာင္းတေနၾကသလဲ။ မိမိတို႔ တကယ္ ျဖစ္ေစခ်င္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ေပၚေပါက္ဖို႔ရန္အတြက္ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ တကယ္တမ္း အားထုတ္လုပ္ကိုင္ၾကရမည္ ျဖစ္၏။ မည္သူ႔ကိုမွ် အားကိုးေနရစရာ မရွိ။ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳသူအေနျဖင့္ ေနရာတကာ ၀င္ေျပာေန၍ မရ။ ျပည္သူလူထု
ကိုယ္တိုင္ပင္ မိမိတို႔ ႀကံဳလာရသည့္ အေျခအေနမ်ားအေပၚ တိုင္းျပည္အတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေစတနာေရွ႕ထား လုပ္ေဆာင္ၾကမည္ ျဖစ္၏။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ သေဘာထားအမွန္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး အပါအ၀င္ ႏိုဗယ္ဆုရ ေဆာင္းပါး မ်ားစြာတြင္ ေတြ႕ရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး ေဆာင္းပါးတြင္ပင္ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ လူထု၏စိတ္တြင္း ျဖစ္ေပၚလာေသာ အံုႂကြလိုမႈႏွင့္ ေမာင္သာယာ၏ ကဗ်ာတပုိဒ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ကိုးကားေဖာ္ျပထား သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
… အာဏာရွင္တို႔ လက္ခုပ္ထဲမွ ေရကဲ့သို႔ မလႈပ္ႏိုင္ မရွားႏိုင္ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕ေနရေသာ မလံုၿခံဳေသာ ဘ၀ကို ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားတို႔ ၿငီးေငြ႕လာၾကပါသည္။
လက္ခုပ္ထဲက
ေရဘ၀မို႔
ငါတို႔ ေအးျမရေသာ္လည္း …
လက္ခုပ္ထဲက
ဖန္ကြဲစေတြ
ငါတို႔ ျဖစ္လိုက္ခ်င္ပါဘိ
(ေမာင္သာယာ၏ “ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ”မွ)
အေသးငယ္ဆံုးေသာ ဖန္စကေလးမ်ားသည္ပင္လွ်င္ ၎တို႔၏ စူးရွခြ်န္ထက္ ေျပာင္လက္ေသာ စြမ္းအင္ျဖင့္ ၎တို႔ အား ေခ်မႈန္းမည့္ လက္တို႔အႏၱရာယ္မွ ၎တို႔ကိုယ္၎တို႔ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိျခင္းသည္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေအာက္မွ လြတ္ ေျမာက္ရန္ ႀကိဳးစားေနသူမ်ား၏ အရင္းအႏွစ္ျဖစ္ေသာ သူရသတၱိ၏ ထင္ရွားေသာ သေကၤတမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါ သည္။
(ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး)
ျပည္သူလူထုသည္ စစ္အုပ္စုျပဳတုိင္း ႏုေနရမည့္သူေတြ မဟုတ္။ ျပန္လည္ အံတု အာခံလ်က္ တန္ျပန္ ဒုကၡေပးႏုိင္ မည့္သူေတြ ျဖစ္ရမည္ဟူေသာသေဘာျဖင့္ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသေဘာထားသည္ အ႐ံႈးေပး အညံ့ခံေသာ သေဘာ ထား မဟုတ္ေခ်။ သို႔ရာတြင္ အၾကမ္းမဖက္ ဆန္႔က်င္ေရးမူကို ကိုင္စြဲလိုက္သည့္ေနာက္ပိုင္း ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ အထိန္း သိမ္းခံခဲ့ရၿပီး ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကိုပါ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ခံလိုက္ရသည့္အခါမွာေတာ့ သူမ၏ စစ္အုပ္စု ဆန္႔က်င္ေရး တိုက္ပြဲအရွိန္သည္လည္း တစတစ ေလ်ာ့ပါးသြားခဲ့ရေလသည္။
ေရွ႕က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဘူးေသာ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားမွေန၍ သခၤန္းစာယူၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ရန္သူ႔အလိမ္ခံ မထိဖို႔ရန္ အထူးပင္ လိုအပ္၏။ မည္သည့္အခါကမွ် တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထုအေပၚ စိတ္ေစတနာေကာင္း မထားရွိေသာ အေရၿခံဳတို႔ ၏စကားကို ယံုၾကည္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေခ်။ ဗမာျပည္ စစ္အုပ္စု ဘယ္လိုလူစားေတြလဲဆိုသည္မွာ သမိုင္းေၾကာင္းရွိထားၿပီး ျဖစ္၏။
ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းတင္ေအးက ၂၁၁၀ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ပါတီကိုယ္စား လွယ္မ်ားအား ေခၚယူေတြ႕ဆံုၿပီး အဲန္အယ္လ္ဒီသည္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တရား၀င္ အႏိုင္ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း တာ၀န္ ရွိသူမ်ားကို လက္စားေခ်မည္၊ စြဲခ်က္တင္မည္ဟု ဆိုသည့္အတြက္ တပ္မေတာ္အစိုးရက အာဏာမလြဲေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ အမွန္တရားကို ရင္မဆိုင္ရဲ၊ အျပစ္ကို ၀န္ခ် ေတာင္းပန္မႈမျပဳရဲ၊ ျပည္သူတို႔၏ တရားခြင္ကို မေတြ႔ႀကံဳလိုရဲေသာ စစ္အုပ္စု၏အထာကို အေတာ္ကေလး ညက္လာၿပီျဖစ္သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ စစ္အစိုးရကို စြဲခ်က္တင္မယ္လို႔ ဘယ္တုန္းကမွ မေျပာခဲ့ဖူးပါ ဟူေသာစကားကိုသာ တြင္တြင္သံုး၍ ေနေလသည္။

(၃)
စစ္အုပ္စုက ေဒၚေအာင္ဆန္းၾကည္ႏွင့္ ေတြ႔သည့္ကိစၥ၊ တိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ ေဆြးေႏြးမည္ဟု ေၾကညာသည့္ကိစၥ၊ ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံ ဆန္႔က်င္ဘက္ အင္အားစုမ်ားကို ျပန္လာလိုက ျပန္လာႏိုင္သည္ဟု ေခၚယူသည့္ကိစၥ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး တရားစီရင္ေရးက႑မ်ားကို သမၼတ ျဖစ္စတုန္းက ကတိေပးထားသည့္အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနေၾကာင္းႏွင့္
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို လက္မခံသူမ်ားအားု လက္ခံလာေအာင္ ႀကိဳးစားစည္း႐ံုးေနေၾကာင္း ေျပာဆိုသည့္ကိစၥမ်ား မွာ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို အေထာက္အကူျပဳသည့္ ေျခလွမ္းမ်ား မဟုတ္ေခ်။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအား နည္းနည္းကေလးမွ် ျပင္ဆင္ခြင့္မေပးဘဲ ၎တို႔ေရးဆြဲထားတာသာ အမွန္ျဖစ္ ေၾကာင္း နာဂစ္တုန္းက အဓမၼ ေကာက္ခံခဲ့သလိုမ်ဳိး အမ်ားဆႏၵအရ ဆိုကာ ဇြတ္အတင္း ထပ္ဆင့္ အတည္ျပဳၾကဦးမည့္သူ ေတြ ျဖစ္၏။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုသာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ျဖစ္သြားပါက ဗမာျပည္မွာ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ေ၀းသည္ထက္ ေ၀းသြားေတာ့မည္ ျဖစ္ေလသည္။
တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ဖိတ္ေခၚလိုက္သည့္ ေၾကညာခ်က္မွာ ယခင္ ေတြ႕ဆံုမႈမ်ားအတြင္း စစ္ တပ္က ႏိုင္ငံေရးမလုပ္၊ ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားကို ေနာက္တက္လာမည့္ အစိုးရႏွင့္သာ ေဆြးေႏြးရန္ ေျပာဆိုခဲ့သည့္ စကား၏အ ဆက္ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ လက္ရွိ တက္လာသည့္ အစိုးရမွာ အေရၿခံဳအစိုးရျဖစ္ၿပီး ၎တို႔၏ မူလဇာတိအမွန္မွာ စစ္အုပ္စုပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ဤအစိုးရသည္ စစ္အုပ္စု၏ လက္ကိုင္တုတ္အစိုးရမဟုတ္။ စစ္အုပ္စု၀င္မ်ား ကိုယ္တိုင္ အသြင္ေျပာင္းထား သည့္ အရပ္သား အေရၿခံဳစစ္အစိုးရသာ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအစိုးရက ေခၚယူသည့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးမွာလည္း ယခင္အ ေခါက္မ်ားက စစ္အုပ္စုႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ အေျခအေနထက္ မည္သို႔မွ် တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္လာႏုိင္မည္ မဟုတ္ ေၾကာင္း တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သေဘာေပါက္ သိျမင္ထားၾကၿပီး ျဖစ္၏။
သံုးပြင့္ဆိုင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကိစၥမွာ တိုင္းရင္းသားတို႔ ကာလၾကာျမင့္စြာကပင္ လိုလိုလားလား ေတာင္းဆိုလာခဲ့ သည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။ စစ္အုပ္စုက တႀကိမ္တခါမွ်ပင္ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ လက္ခံေတြ႕ဆံုမႈ မျပဳခဲ့။ ယခုေတာ့ ၎တို႔ ရင္မဆိုင္ရဲ ေသာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ဳိးကို ေရွာင္ရွားႏုိင္ရန္အတြက္ ၎တို႔ ေတြ႕ဆံုလိုသည့္ ပံုစံအတိုင္း ခြဲထုတ္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို ဖန္ တီးလုပ္ေဆာင္လာၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ သူတို႔နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သားပဲ၊ သူတို႔ကို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့သားပဲဟု ကမၻာ ကို ေျပာၾကားႏုိင္ရန္ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ ဖိအားေပး ႏိႈးေဆာ္မႈႏွင့္ စန္ရွင္ကို ဆင္ေျခေပး ေရွာင္တိမ္းႏိုင္ရန္ ျဖစ္၏။ အင္အား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မညီဘဲ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈမွာ မည္သည့္ရလဒ္ေကာင္းမွ် ထြက္ႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။ အင္အားႀကီးသူ ကသာ အထက္စီးယူကာ ေဆြးေႏြးလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။
ေဆြးေႏြးပြဲမွာ သူ႔ဘက္ကိုယ့္ဘက္ ဘက္ ၂ဘက္၏ ေစတနာ သေဘာထားမ်ားေပၚတြင္ တည္မွီေနမည္ ျဖစ္သည္။ အဲန္အယ္လ္ဒီႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွာ တိုင္းျပည္အက်ဳိးရွိဖို႔၊ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထု အက်ဳိးျဖစ္ ထြန္းေစဖို႔ ေစတနာထား ေျပာဆိုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သံသယရွိဖြယ္ မလိုေသာ္လည္း စစ္အုပ္စုႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ စစ္မွန္ မွ်တ လြတ္လပ္ ပြင့္လင္းေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ဳိးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ဖြယ္ မရွိေခ်။
ေဆြးေႏြးပြဲမွ ရလဒ္ေကာင္းမ်ား ရမရ၊ ရႏိုင္ မရႏုိင္၊ မည္သူမွ် မသိၾကရ။ အရိပ္အေယာင္မွ်ပင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာမႈ မျပဳၾက။ မေဆြးေႏြးေတာ့ဘဲ ရပ္ပစ္လိုက္မည္ကိုစိုး၍ အလြန္သိမ္ေမြ႕တဲ့ အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနလို႔ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ သည္းခံ ၿပီး ေစာင့္ဆိုင္း ၾကည့္႐ႈပါဟု ဆိုသူေတြက ဆိုေနၾက၏။ မည္သို႔ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီး မည္ သည့္အခ်က္ေတြကိုေတာ့ သေဘာမတူႏိုင္ေသးဘဲ ျဖစ္ေနေၾကာင္းလည္း မသိရ။ မတူတာေတြကို ဖယ္ထားကာ တူတာေတြ အတူပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကမည္ဆိုသည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း မည္သို႔ေသာ အေျခအေန ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း အစ အနမွ်ပင္ မၾကားရ။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေဆြးေႏြးပြဲ၏ ရလဒ္ကို မထုတ္ျပန္ေသာ္ျငား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနျဖင့္ ေအာက္ ဆင့္ကသာ အထက္ကိုလွန္၍ ေဆြးေႏြးခဲ့ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းမွာမူ သံသယ ရွိစရာမလိုေသာ ကိစၥ ျဖစ္ေလသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးသည္ အမွန္တကယ္ပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါမည္လား။ ၿပီးျပည့္စံု ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မဟုတ္သည့္တိုင္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထုအတြက္ အာမခံခ်က္ႏွင့္ တန္းတူ အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရွိ ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ႏုိင္ပါမည္လား။
စစ္အုပ္စုလက္ေအာက္၊ စစ္အုပ္စုႏွင့္ အေပးအယူ အေလွ်ာ့အတင္းလုပ္ကာ ေဆြးေႏြးၫွိႏိႈင္းၿပီး ရရွိလာေသာ ဒီမိုက ေရစီသည္ မည္သို႔ေသာ ဒီမိုကေရစီမ်ဳိး ျဖစ္မည္နည္း။ ၁၉၆၂၊ ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၅၊ ၁၉၇၆၊ ၁၉၈၈၊ ၂၀၀၇ ေက်ာင္းသားသံဃာ ျပည္ သူလူထု လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ ေမွ်ာ္မွန္းေတာင္းဆိုခဲ့ၾကေသာ ဒီမိုကေရစီသည္ မည္သို႔ေသာ ဒီမိုကေရစီမ်ဳိးပါနည္း။ ျပည္သူလူထု၏ လြတ္လပ္စြာ ရပ္တည္လုပ္ကိုင္ ေနထိုင္ ပိုင္ဆိုင္ ရင္းႏွီး ေရာင္း၀ယ္ ေျပာဆို ေရးသား သြားလာႏုိင္ခြင့္ အျပည့္အ၀ႏွင့္ တိုင္း ရင္းသားတို႔၏ တန္းတူညီမွ် ရပိုင္ခြင့္၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးခြင့္မ်ားျဖင့္ မႊမ္းထံုအပ္ေသာ မဥၥဴသက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စစ္အုပ္စု က မသထာေရစာ စြန္႔ႀကဲမည့္ လက္ခုပ္ပြင္း ဒီမိုကေရစီတို႔၏ ရနံ႔မွာ ကြာခ်င္တိုင္း ကြာေနမည္ ျဖစ္ေလသည္။

(၄)
ဟန္ေရးျပလႊတ္ေတာ္ က်င္းပလုနီးလာသည့္ရက္၊ ကင္တားနား ဗမာျပည္ ထပ္မလာေသးခင္ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈအခ်ဳိ႕ လုပ္ျပသည့္အေနျဖင့္ အေရၿခံဳသမၼတ ဦးသိန္းစိန္တို႔ လုပ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္ႏွင့္ ၂ႀကိမ္ေတြ႕ ခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနျပည္ေတာ္သို႔ ဖိတ္ေခၚေတြ႕ဆံုၿပီး ေနျပည္ေတာ္၀န္းက်င္ကို လည္ပတ္ၾကည့္႐ႈေစခဲ့ သည္။ ၁၇-၈-၁၁ တြင္ ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံမ်ား ျပန္လာလိုက ျပန္လာႏိုင္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ခဲ့ၿပီး ၁၈-၈-၁၁ တြင္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ တရား၀င္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲ ဟူ၍လည္း လုပ္ခဲ့သည္။ အားလံုးပင္ အႏွစ္ဗလာ အကာသက္သက္ ဟန္ေရးျပမႈမ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး တကယ္တမ္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ တိုးတက္မႈ ျဖစ္ေစလိုသည့္ ေစတနာ တေရြးသားမွ် မပါရွိေသာ အက်ဳိးမဲ့လုပ္ရပ္မ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအ က်ဳိးမဲ့ လုပ္ရပ္မ်ားကို အေမရိကန္၊ ဂ်ာမဏီ၊ ထိုင္းႏွင့္ ကုလသမဂၢတို႕က ေထာက္ခံႀကိဳဆိုလိုက္ၾကၿပီး ဆက္လက္၍ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ရန္ ေျပာဆိုၾကသည္။ စစ္အုပ္စုအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ စန္ရွင္ ႐ုတ္သိမ္းလိုေသာ အေျပာအဆိုမ်ားကိုလည္း ၾကားလာရသည္။
ေနျပည္ေတာ္၌ ျပဳလုပ္ေသာ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နာရီ၀က္ခန္႔ တက္ေရာက္နားေထာင္ခဲ့ၿပီး ထိုေဆြးေႏြးပြဲသို႔ တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးၾကေသာ ၀န္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးစြာ စကားေျပာဆိုခဲ့ရ သည္ကို ေက်နပ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
စီးပြားေရးက႑အားလံုး စစ္အုပ္စုႏွင့္ အေပါင္းပါမ်ား၏ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ ခ်ဳပ္ကိုင္ ခ်ယ္လွယ္ျခင္းခံေနေသာ လက္ ငင္း အေျခအေနတြင္ တခ်ိန္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာခဲ့ေသာ စကားအခ်ဳိ႕ကို သတိရဖြယ္ ျဖစ္ေလသည္။
“… ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲကေန လူေတြ အာ႐ံုေျပာင္းသြားေအာင္ စီးပြားေရးျပဳျပင္မႈ ဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ မဆြယ္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို က်မတို႔ မေျပာင္းဘူးဆိုရင္ စီးပြားေရးမွာလည္း တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခခံ လူ႔အ ခြင့္အေရးကို အာမခံခ်က္ မေပးႏုိင္တဲ့ အစိုးရဟာ စီးပြားေရးရာ အခြင့္အေရးေတြကို အာမ မခံႏုိင္မွာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။”
(၁၉၈၉ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ၊ ေဒါမနစ္ေဖာလ္ဒါ Doninic Faulder ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးမွ)
“စီးပြားေရးကို ႏုိင္ငံေရးထက္ အေရးထားလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး စီးပြားေရးစနစ္တခု ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုတာဟာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ ခိုင္မာမွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္က မမွန္ကန္ဘူးဆိုရင္၊ မခိုင္မာဘူးဆိုရင္ ဘယ္သူမွ စီးပြားေရးအရ ႀကီး ပြားႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
(ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လက္ေရြးစင္မိန္႔ခြန္းမ်ား၊ စာ ၁၉၈)
လႊတ္ေတာ္ထဲ ေဆြးေႏြးၾကမည့္ ကိစၥရပ္ေတြကို ဘာတခုမွ် ေမွ်ာ္လင့္ေနစရာမရွိ။ စစ္အုပ္စုသည္ ဘယ္ေသာအခါမွ် တိုင္းျပည္အက်ဳိး၊ လူထုအက်ဳိး၊ တိုင္းရင္းသားတို႔အက်ဳိး ျဖစ္ထြန္းေစမည့္ အလုပ္မ်ားကို လုပ္လိမ့္မည္ မဟုတ္။
၀န္ထမ္းမ်ား ႏိုင္ငံေရးမလုပ္ရဟု ဆိုကာ ပါတီေတြထဲ ၀န္ထမ္းေတြ မပါ၀င္ရေအာင္ လုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ႀကံ့ခိုင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အသင္းကို လူမႈ အေထာက္အကူျပဳ အသင္းအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ၀န္ထမ္းေတြကို အခြင့္အေရးျပ၊ ဖိအားေပး ၀င္ေရာက္ခိုင္းကာ လက္ကိုင္တုတ္အျဖစ္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အသံုးခ်ခဲ့ၿပီးေနာက္ ပါတီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲထူေထာင္ကာ ေျဗာင္လိမ္ေျဗာင္စား အတင္း အဓမၼ အႏုိင္မဲမ်ားျဖင့္ အစိုးရ ဖြဲ႕ခဲ့၏။ တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ မပါ၀င္ရ၊ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးမလုပ္ ဟူေသာစကားကို တြင္တြင္သံုးခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေရးထဲ ေျခ႐ႈပ္လာခဲ့သည္မွာ တိုင္းျပည္ႀကီး ပ်က္စီးလုနီးသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိလာေလၿပီ။
ႏိုင္ငံေရး နည္းလမ္းသက္သက္တြင္ ေျမြမေသ တုတ္မက်ဳိး လုပ္၍ ရေကာင္းရႏုိင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္ေရးစြက္ လာေသာ ႏိုင္ငံေရးတြင္မူ ဤသို႔လုပ္၍မရ။ တုတ္က်ဳိးခ်င္က်ဳိးပါေစ ေျမြေသဖို႔က အဓိကဆိုေသာ သေဘာထားျဖင့္သာ ေဆာင္ ရြက္ရမည္ ျဖစ္ေလသည္။

(၅)
The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong.
Mahatma Gandhi
အင္အားေလ်ာ့ပါး ခ်ိနဲ႔သူသည္ ဘယ္ေသာအခါမွ် ခြင့္မလႊတ္ႏိုင္။ ခြင့္လႊတ္ျခင္းမွာ ႀကီးမားသန္စြမ္းသူ၏ အရည္အ ေသြး ျဖစ္သည္ဟု မဟတၱမဂႏၵီ (၁၈၆၉-၁၉၄၈)က ဆိုသည္။ လူဗလံကေလးသည္ ဆင္ေပါက္ေလာက္ ဗလႀကီးအား မိမိ၏ လက္နက္မဲ့ ထိုးႀကိတ္ႏိုင္စြမ္းကို မျပဘဲ ခြင့္လႊတ္သည္ဟု ေျပာ၍မရ။ အင္အားႀကီးမားသူကသာ အင္အားခ်ိနဲ႔သူအေပၚ ခြင့္ လႊတ္သည္ဟု ေျပာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲ၀င္ ျပည္သူလူထုႀကီး၏ အင္အားသည္ မည္မွ်အထိ ေလ်ာ့ပါးခ်ိနဲ႔ေနၿပီနည္း။ လက္တစ္ဆုပ္စာ စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏ မတရားမႈမ်ားကို အံုႂကြတြန္းလွန္ ေဖာ္ထုတ္ကာ ဒီမိုကေရစီေရး ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္ ရွစ္ေလးလံုး အေရး ေတာ္ပံု ႀကီး၏ အင္အားမွာ ဘယ္သို႔ဘယ္ဆီ ေရာက္သြားၿပီနည္း။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုေနရင္းမွာပင္ ၎တို႔ဘက္က ပိုင္ၿပီႏိုင္ၿပီဟု ယူဆကာ ျပည္ပေရာက္ ဒီမို ကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ အတိုက္အခံမ်ားကို ျပန္လာလိုက ျပန္လာႏုိင္ေၾကာင္း ျပစ္မႈမ်ားအတြက္ သက္ၫွာစြာ စဥ္းစား ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ခပ္တင္းတင္း ဖိတ္ေခၚလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္၏။ လႈပ္ရွားမႈ မရွိေသာ လူထုအေပၚ အထင္ေသး ေစာ္ကား လိုက္သည့္သေဘာ၊ ဗမာျပည္ ဒီမိုကေရစီေရးတိုက္ပြဲတြင္ ၎တို႔စစ္အုပ္စုသာ အႏုိင္ရသည္ဟု မွတ္ယူလိုက္သည့္သေဘာ ျဖင့္ ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲ၀င္မ်ားအား ေသြးတိုးစမ္းလိုက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။
တကယ္တမ္းအားျဖင့္ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ျပစ္မႈဆိုလွ်င္ ခြင့္လႊတ္သည္ ဆိုေသာစကားမ်ဳိးကုိ မည္သူေတြက ေျပာရမည္ နည္း။ မည္သူေတြက မည္သူေတြကို သေဘာထားႀကီးစြာျဖင့္ ခြင့္လႊတ္ေက်ေအးသည္ ဆိုသည့္စကားကို ေျပာၾကရမည္နည္း။ တိုင္းျပည္ကို ခြ်တ္ၿခံဳက်ေအာင္ ဖ်က္ဆီးၿပီး ေက်ာင္းသား၊ သံဃာ၊ ျပည္သူလူထုကို သတ္ျဖတ္ၾကေသာ အမွန္တကယ္ အျပစ္ ရွိသူေတြမွာ မည္သူေတြနည္း။ မည္သူေတြက မည္သူေတြကို အျပစ္ေပး အေရးယူၾကရမည္နည္း။
မိမိတို႔ဘက္က အင္အားကို မျပႏုိင္၊ ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စျဖင့္ အားထုတ္ရင္ဆိုင္မႈ မျပဳႏိုင္ဘဲ ၎တို႔အား အႏုိင္လိုခ်င္၍ မရ။ ရန္သူကို အႏိုင္မရလွ်င္ ရန္သူတို႔အား အျပစ္ဒဏ္ေပး၍လည္း မရ၊ ခြင့္လႊတ္လို၍လည္း မရႏုိင္ေခ်။

ရန္သူအား ခြင့္လႊတ္သည့္စကားကို သိကၡာရွိစြာ ေျပာလိုသူတို႔အေနျဖင့္ ပထမဦးစြာ ရန္သူကို အႏုိင္တိုက္ခိုက္ဖို႔ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ မတိုက္ခိုက္ႏုိင္ပါက ရန္သူ၏ သနားၫွာတာ ခြင့္လႊတ္မႈကို အရွက္မ့ဲစြာ ခံယူၾကရမည္သာ ျဖစ္ ေလသည္။
ရန္သူကေတာ့ ဖုတ္လိႈက္ဖုတ္လိႈက္ ျဖစ္ေနသည့္ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈအေပၚ အထင္ေသးစြာ ေစာ္ကားေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ေလႏွင့္ မႀကံဳေသးေသာ ျပာဖုတ္ထဲမွ မီးခဲစမ်ားလို တအံုေႏြးေႏြးျဖင့္ ေပါက္ကြဲလုလု လူထုအံုႂကြမႈႀကီးအေပၚ မထီမဲ့ ျမင္ မေလးမခန္႔ လုပ္သူမ်ားမွာ လူထု၏ ဒဏ္ခတ္မႈကို မလြဲမေသြ ႀကံဳၾကရမည္ ျဖစ္ေလသည္။
သို႔ရာတြင္ ေလာေလာဆယ္ အေျခအေန၌ အေရၿခံဳသမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အသံေဟာင္းဟစ္ ေခၚယူမႈေနာက္ ျပည္ တြင္းသို႔ ျပန္၀င္ၾကမည့္သူေတြ အနည္းႏွင့္အမ်ား ရွိလာလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။

လူဆိုသည္မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ့္ဖို႔ကိုယ္ ၾကည့္တတ္ၾကသူေတြ ျဖစ္၏။ ေအးေအးလူလူ ေနရတုန္းမွာ မသိသာ ေသာ္လည္း ဒုကၡသုကၡႏွင့္ ႀကံဳလာရၿပီဆိုလွ်င္ လူ႔သေဘာမွာ ပို၍ ထင္ရွားလာသည္။ အမ်ားအက်ဳိးအတြက္ဟု မည္မွ်ပင္ ဟစ္ ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္ေနေသာ္ျငား မိမိကိုယ္တိုင္ ေဘးကင္းစြာ လုပ္ကိုင္ရဖို႔၊ မိသားစုခ်မ္းသာဖို႔၊ အဆင္ေျပဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ စသျဖင့္ သက္သက္သာသာ ေနလိုေသာ ဆႏၵေတြ ရွိတတ္ၾကသည္။ အားလံုးအတြက္ ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးစားခဲ့သည့္တိုင္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အျခားသူေတြ ရရ မရရ၊ မိမိအတြက္ ရေအာင္ လုပ္ခ်င္လာၾကသူမ်ား၊ ေရရွည္ေစာင့္စား ငံ့လင့္ခဲ့ရေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဒီမိုက ေရစီေရး မြပ္သိပ္ေတာင့္တမႈကို အဆံုးသတ္လိုၾကသူမ်ား ေပၚလာ၏။ လိုခ်င္သမွ် အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အ၀ မရေစကာမူ ရႏိုင္သေလာက္ကေလးျဖင့္ ျဖည့္ဆည္း ေက်နပ္လိုၾက၏။ စစ္အုပ္စု၏ ေခြ်းသိပ္ လွည့္ျဖားမႈေအာက္ အညာမိၾကမည့္သူေတြ ျဖစ္ေလသည္။
မီဒီယာကို မီဒီယာနဲ႔ တိုက္မည္ဟု စစ္အုပ္စုက ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့၏။ ၎တို႔မွာ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံ၊ သတင္းစာေတြအျပင္ လစဥ္ ထုတ္ေနေသာ မဂၢဇင္းမ်ားႏွင့္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရး စာေစာင္ေတြ ရွိ၏။ ျပည္ပမီဒီယာလိုင္းတြင္ အဓိကအားျဖင့္ အသံလႊင့္ဌာန (၅)ခုဟု ဆိုေသာ္လည္း စစ္အုပ္စုအႀကိဳက္ လႊင့္ထုတ္ေပးေနသည့္ အသံလႊင့္ဌာနအခ်ဳိ႕လည္း ရွိလာၿပီး အသံလႊင့္ဌာနတိုင္းမွာ လိုလို စစ္အုပ္စုဘက္သား သူလွ်ဳိဒလံေတြ ရွိေနသည္။

႐ုရွသို႔ ပညာသင္ လႊတ္ထားေသာ စစ္အုပ္စုသားေပါက္မ်ားႏွင့္ ျပည္ပေရာက္ ဒီမိုကရက္တစ္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေနရာယူထားေသာ စစ္အုပ္စု၏ သပ္မ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ထိုသူေတြသည္ စစ္အုပ္စုကို ဆန္႔က်င္ေနေသာ ျပည္ ပေရာက္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္အားစုမ်ား အခ်င္းခ်င္းအၾကား၊ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အခ်င္းခ်င္းအ ၾကား၊ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား ေသြးစည္းညီၫႊတ္မႈ မရွိေစရန္အတြက္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ၾကသည္။ မီဒီယာေတြထဲ အက်ဳိးသင့္ အေၾကာင္းသင့္ ေ၀ဖန္ျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ဒီမိုကေရစီေရးတိုက္ပြဲအတြက္ တြန္းအားေပး ႏိႈးေဆာ္ေနသူမ်ားကို အဆင့္အတန္းမရွိေသာ အေျပာအဆို အေရးအသားမ်ား ျဖင့္ ထိကပါး ရိကပါး ဆဲေရးပုတ္ခတ္ ခနဲ႔ၾကသူေတြ တၿပံဳတေခါင္း ရွိေနသည္။ ၎တို႔ အမွတ္တမဲ့ သံုးႏႈန္းေသာ စကားလံုး မ်ားႏွင့္ ေျပာပံု ဆိုပံု ေလသံမ်ားမွာ ရန္သူစစ္အုပ္စု၏ ပညာမဲ့ေသာ အသံုးအႏႈန္းမ်ား ေလသံမ်ားႏွင့္ တေထရာတည္းပင္ ျဖစ္ ၏။ မီဒီယာကို မီဒီယာျဖင့္ အတြင္းလိႈက္၍ တိုက္ေနျခင္း ျဖစ္ေလသည္။

ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံမ်ားအတြင္းမွာပင္ ရန္သူအားရ ေက်နပ္ေစသည့္ သေဘာထားမ်ား၊ ရန္သူအားေပး လုပ္ ရပ္မ်ား ရွိေနသည္။ ျပည္ပ၌ေနရင္း ဘက္ေျပာင္းသြားသူမ်ား၊ လူထုကို သစၥာေဖာက္သူမ်ား အေတာ္ကေလး ရွိသည္။ အခ်ဳိ႕က အဲန္ဂ်ီအိုေတြႏွင့္ ေပါင္းၿပီး မေယာင္ရာဆီလူးေသာ အလုပ္မ်ားျဖင့္ အခ်ိန္ျဖဳန္းတတ္၊ လုပ္စားတတ္ၾကသည္။ မနာလို ၀န္တို စိတ္ျဖင့္ အခ်င္းခ်င္း ေျခထိုး လုပ္ႀကံၾကသူေတြလည္း ရွိသည္။ အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း သူ႔လူကိုယ့္လူေမြး ဂိုဏ္းဖြဲ႕ကာ၊ ဘုတ္က်ီး ေျမွာက္ က်ီးဘုတ္ေျမွာက္လ်က္ ေနရာ၀င္ယူၾကသူမ်ားႏွင့္ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ရေပါက္ရလမ္း ႀကံတတ္ဖန္တတ္ၾကသူေတြလည္း ရွိသည္။ အခ်ဳိ႕က ေပၚေပါက္လာမည့္ အခြင့္အေရးကို အလြတ္မခံ၊ မ်က္ျခည္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတတ္ၾကသည္။ စုမိ ေဆာင္းမိ ထုႏွင့္ ထယ္ႏွင့္ ျဖစ္လာေသာအခါ ျပည္တြင္းသို႔ ျပန္၀င္ဖို႔ရန္ ျပင္ဆင္လာတတ္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကလည္း အခ်င္း ခ်င္း ညီၫႊတ္မႈ မရွိေသာ အေျခအေနအေပၚ စိတ္ပ်က္ကာ အိမ္ကို ျပန္လိုလာၾကသည္။
ၾသဂုတ္လမွာ ေသြးစြန္းေသာ သမိုင္းေၾကာင္းေတြ ရွိ၏။ ၁၉၄၅ ဟီ႐ိုရွီးမားႏွင့္ နာငါဆာကီမွ အႏုျမဴဗံုးဒဏ္ခံ အနိ႒ာ ႐ံုမ်ား၊ ၁၉၅၀ ကရင့္အာဇာနည္ ဥကၠ႒ ေစာဘဦးႀကီး က်ဆံုးမႈ၊ ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲအတြင္း လမ္းမထက္က်ေသာ ေသြး မ်ား စသျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ သမိုင္းေၾကာင္းေတြ ရွိသည္။ ၾသဂုတ္လအတြင္း က်ဆံုးသြားသူမ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အမ်ားလူထု အက်ဳိး ေစတနာေရွ႕ထား ေဆာင္ရြက္သူမ်ားႏွင့္ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူမ်ား ျဖစ္၏။ အ႐ံႈးေပး အညံ့ခံလ်က္ က်ဆံုးၾကသူမ်ား မဟုတ္ ေခ်။

ယေန႔လက္ငင္း အေျခအေနတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေတာင္းဆို တိုက္ခိုက္လာရေသာေၾကာင့္ အေတာ္အတန္ ၿငီးေငြ႕ လာၾကၿပီျဖစ္သည့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကသူမ်ားအေနျဖင့္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ရန္သူႏွင့္ ရန္သူ႔ဘက္သား တို႔၏ ျဖားေယာင္းစည္း႐ံုးမႈမ်ားေနာက္၊ အိမ္ကိုလြမ္းေသာေၾကာင့္၊ အေဖာ္ေကာင္းေသာေၾကာင့္ စသည့္ အေၾကာင္းေၾကာင္း ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ အရွင္လတ္လတ္ က်ဆံုးမသြားေစေရး ဆင္ျခင္သတိရွိၾကဖို႔ လိုအပ္မည္ ျဖစ္ေလသည္။