မြန္-ဗမာ ရြာကေလးရဲ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကြဲ ပံုျပင္

ဒီ၀တၱဳတုိေလးက စဥ္းစားခန္းေတြ အမ်ားႀကီးေပးသြားပါတယ္။

၀တၱဳတုိ
Written by ညီေစာလြင္

အိမ္ေျခ ၁၀၀ ေတာင္ မျပည့္တတ္တဲ့ ရြာကေလးက ႏွစ္ျခမ္းကြဲေနေလၿပီ။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက ႏွစ္ေက်ာင္း ကြဲသြားၿပီ။ ရြာရဲ႕ အစည္ကားဆံုးခ်ိန္လို႔ ေျပာရမယ့္ ကထိန္ခင္းပြဲက်ေတာ့လည္း ေက်ာင္းႏွစ္ခု ကြဲသြားေတာ႔ အရင္လို မစည္ကားေတာ့။

ႏွစ္စဥ္ သဇင္ပန္းပြင့္ခ်ိန္ ရြာလယ္ ေညာင္ပင္ႀကီးေအာက္မွာ ရြာနတ္ကို ပူေဇာ္ပသတဲ့ နတ္ပြဲက်ေတာ့လည္း သီးသန္႔စီ ခြဲလုပ္ေနၾကတယ္။ သာေရးနာေရး ကိစၥေတြမွာလည္း သူ႔အုပ္စုနဲ႔သူပဲ ဖိတ္ၾကေတာ့တယ္။

မတည့္ၾကတဲ့ အုပ္စုႏွစ္စုက လူေတြက တေယာက္မ်က္ႏွာ တေယာက္ မၾကည့္ခ်င္ေပမယ့္ ရြာက က်ဥ္းေတာ့ လမ္းသြားရင္းလည္း ဘယ္လိုမွ ေရွာင္မလြတ္ဘူး။ မနာလိုမုန္းထားစိတ္ေတြက ေနရာတကာမွာ စိမ့္၀င္ေနသလား ေအာက္ေမ့ရတယ္။

တခါတေလ တဖက္အုပ္စုက လူတေယာက္က လမ္းသြားရင္း သူ႔ဘာသာ တံေတြးေထြးသြားရင္ေတာင္ ေနာက္တဖြဲ႔က တမင္သက္သက္ မထီမဲ့ျမင္တဲ့ သေဘာမ်ဳိး လုပ္တယ္လို႔ ထင္ၿပီး တဖက္က “ထြီ” ဆုိရင္ “ထြမ္း” လို႔ ျပန္လုပ္တယ္။

အိမ္တအိမ္က သီခ်င္းသံက်ယ္က်ယ္ဖြင့္ရင္ေတာင္ တဖက္က တမ်ဳးိထင္တတ္တယ္၊ အုပ္စုႏွစ္စုဆုိေပမယ့္ ဟိုအပိုင္းနဲ႔ ဒီအပိုင္းကြဲတာမ်ဳိးလည္း မဟုတ္ျပန္။ ဥပမာ ရြာအေပၚပိုင္းမွာပဲ အိမ္ခ်င္းကပ္ေနတဲ့ နွစ္အိမ္က တအုပ္စုဆီမွာ ကြဲေနတာမ်ဳိးဆုိေတာ့ အိမ္တအိမ္က ရယ္သံကိုေတာင္ ေဘးအိမ္က လူေတြက ဘာသေဘာလဲ ဆုိတဲ့ မ်က္လံုးနဲ႔ ၾကည့္တယ္။

ရြာကေလးက ဟုိုတုန္းကလို ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေပ်ာ္စရာ မေကာင္းေတာ့၊ မယံုသကၤာေတြ မခံခ်င္စိတ္ေတြနဲ႔ တေယာက္အမွားကို တေယာက္ ေခ်ာင္းေျမာင္းရင္း တိတ္ဆိတ္ေျခာက္ကပ္ေနတယ္။
****

လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္က ရြာဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ အသက္ ၈၀ ေက်ာ္အရြယ္မွာ နာမက်န္းျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္ကစလို႔ ရြာက အက္ေၾကာင္းေပၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာေတာ္ကို ေၾကာက္ရလို႔ ေပၚေပၚထင္ထင္ေတာ႔ မဟုတ္ေသးဘူး။ ဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ေတာ္မူေတာ့ ဟက္တက္ ကြဲသြားၾကတယ္ေလ။

ဆရာေတာ္က ရြာက ဒုတိယမ်ဳိးဆက္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးအားလံုးကို စာတတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ေပးခဲ့တဲ့ ဆရာေတာ္။ တတိယမ်ဳိးဆက္က်ျပန္ေတာ့လည္း ငယ္ငယ္ကတည္းက ဘုန္ႀကီး ေက်ာင္းသားဘ၀နဲ႔ ဆရာေတာ္႔ေက်ာင္းမွာ ေနဖူးသူေတြခ်ည္း။ ကိုရင္အရြယ္မွာ ကုိရင္၀တ္၊ ရဟန္းခံတဲ့ အခ်ိန္မွာ ရဟန္းခံဆုိေတာ့ ဆရာေတာ့္ၾသဇာေအာက္က တေယာက္မွ မလြတ္ပါဘူး၊ ဆရာေတာ္က ငယ္ျဖဴဆရာေတာ္၊ သက္ႀကီး၀ါႀကီး ပုဂိၢဳလ္လည္းျဖစ္ျပန္ ဆုိေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ရြာေတြလည္း အေပၚမွာ ၾသဇာႀကီးတယ္။

ေတာေဆးဆရာတပုိင္း ဆုိေတာ့လည္း ဒီနယ္တ၀ုိက္မွာ ဆရာေတာ္ ကယ္ထားတဲ့အသက္ေတြက မနည္း။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ရြာက အလွဴပြဲသြားသြား၊ သာေရးနာေရးသြားသြား၊ ဆရာေတာ့္ရြာကလို႔ ေျပာလုိက္ရင္ မ်က္ႏွာရွိတယ္။ ရြာသားေတြကလည္း ဆရာ့ေတာ္ရြာက ျဖစ္ရတာကို အလြန္ဂုဏ္ယူၾကတယ္။
****

ဆရာေတာ္ႀကီးမွာ အာသီသတခုရွိေနတယ္။ သူ႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မမူခင္မွာ သူငယ္ငယ္ကတည္းက သီတင္းသံုးခ့ဲတဲ့ သစ္သားေက်ာင္းအုိႀကီးကိုဖ်က္ၿပီး တုိက္ေက်ာင္းျပန္ေဆာက္ခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းကို အုတ္တံတုိင္း ခတ္ခ်င္တယ္။ သူ႔ေက်ာင္း၀င္းထဲမွာလည္း ဘုရားတဆူတည္ထား ကိုးကြယ္ခ်င္တယ္။

ဒါေပမယ့္ ရြာသားေတြကို လုပ္လုပ္စားစားဆုိေတာ့ အကုန္အက်မ်ားမယ့္ ကိစၥကို ဆရာေတာ္က အတင္းမပူဆာဘဲ ေနတယ္။ အသက္အရြယ္ေထာက္လာ၊ က်န္းမာေရး ခ်ဴခ်ာလာတဲ့ အခါမွာ ဆရာေတာ္ရဲ႕ အဲဒီဆႏၵက ပိုလို႔ ဖိစီးႏွိပ္စက္လာပံုပါပဲ။ ဒကာအရင္း ရြာမိရြာဖေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာေတာ့ မၾကာခဏ မိန္႔ၾကားတတ္တယ္။

ရြာသားေတြကလည္း သူတို႔ ၾကည္ညိဳတဲ့ ဆရာေတာ့္ဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းေပးခ်င္ၾကတာေပါ႔။ တဖက္မွာလည္း ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူေတြလည္း မဟုတ္ၾကေတာ့ အားလံုးကိုေတာ့ တၿပိဳင္နက္တည္း မလုပ္ႏုိင္ဘူးေပါ့ေလ။

ေက်ာင္းတေဆာင္ေတာ့ တင့္တင့္တယ္တယ္ျဖစ္ေအာင္ အရင္ေဆာက္ၾကမယ္၊ ၿပီးရင္ေတာ့ ေက်ာင္းတံတုိင္းခတ္တာနဲ႔ ဘုရားတည္တာကို လုပ္ၾကတာေပါ့လို႔ အားလံုး သေဘာတူၿပီး ေက်ာင္းေဆာက္ဖုိ႔ အားတက္သေရာ ျပင္ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းရဲ႕ အုတ္တံတုိင္းနဲ႔ ဘုရားတည္ဖို႔ မထည့္ေငြအတြက္လည္း ဘယ္သူက ဘယ္ေလာက္ဆုိၿပီး သတ္မွတ္ လိုက္ၾကပါတယ္။
****

ဒီေနရာမွာ ဆရာေတာ့္ရြာကေလးရဲ႕ ထူးျခားခ်က္နဲ႔ ဒီနယ္အေၾကာင္း မိတ္ဆက္ေပးမွ ဇာတ္ရည္လည္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ရြာကေလး ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားတာနဲ႔လည္း ပတ္သက္ေနလို႔ပါ။ ဆရာေတာ့္ရြာကေလးက မြန္ျပည္နယ္ထဲက ဗမာလူမ်ဳိး (ဗမာစကားေျပာတဲ့ လူေတြ) အမ်ားစု ေနခဲ့ၾကတဲ့ရြာပါ။ အနီးအနားမွာေတာ့ မြန္ရြာေတြနဲ႔ ၀ိုင္းေနပါတယ္။

နယ္ေျမမေအးခ်မ္းတဲ့ကာလမွာ အစိုးရစစ္ေၾကာင္းေတြ နယ္လွည့္လာရင္ ဗမာရြာကေလးမွာပဲ ညအိပ္ညေန တည္းခိုေလ့ရွိပါတယ္၊ အနီးအနားက ရြာေတြမွာေတာ့ မြန္သူပုန္နဲ႔ ဆက္သြယ္လို႔ ဆုိၿပီး အစိုးရတပ္က ဘယ္ရြာက ရြာသားကို၊ ဘယ္ရြာက ရြာသူႀကီးကို ရိုက္ႏွက္ႏွိပ္စက္တယ္၊ ဘယ္စစ္ဗိုလ္ကေတာ့ ဘယ္ရြာမွာ ဘယ္လို ၾကမ္းတယ္ေဟ့လို႔ နာမည္ႀကီးေပမယ့္ ဒီရြာေရာက္ရင္ေတာ့ စစ္သားေတြက အိမ္တကာမွာ အေမ၊ အေဖနဲ႔ ဟင္းေတြလဲစားၾက၊ အိမ္အလုပ္ေတြ ကူတန္ကူဆိုေတာ့ ရြာခံေတြကလည္း မိသားစုနဲ႔ မျခား ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ရွိၾကပါတယ္။

ဒီအေျခအေနေနာက္ခံမွာ ဗမာရြာေလးဆီကို ႏွိပ္စက္ခံရတဲ့ အနီးအနားမြန္ရြာေတြက ရြာသားေတြ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျပာင္းေရႊ႔လာၾကပါတယ္။ တရြာနဲ႔ တရြာ ကူးလူးဆက္ဆံမႈလည္း ရွိေနေတာ့ အိမ္ေထာင္ရပ္သား ၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း ဒီရြာက ပထမမ်ဳိးဆက္၊ ဒုတိယမ်ဳိးဆက္ တခ်ဳိ႕ကလည္း မေအးခ်မ္းတဲ့ ရြာကေလးကို စြန္႔ၿပီး ၿမိဳ႕နဲ႔ နီးရာကို ေျပာင္းေရႊ႔ကုန္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ရြာကေလးမွာ ဗမာလူမ်ဳိးေတြထက္၊ မြန္လူမ်ဳိးေတြက လူဦးေရ ပိုမ်ားလာပါတယ္။
****

အစပုိင္းေတာ့ ရြာခံ ဗမာေတြအေပၚ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်လာတဲ့ မြန္လူမ်ဳိးေတြက ေအာက္က်ဳိ႕ဆက္ဆံၾကပါတယ္။ သူတုိ႔က ေျမပိုင္ယာပိုင္လည္း မရွိၾကပါဘူး။ အတန္းပညာလည္း မတတ္သေလာက္ပါပဲ၊ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားအားျဖင့္ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ ယိုးဒယား၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူတို႔မွာ အလုပ္ထြက္လုပ္ၾကပါတယ္။ ခပ္တုိတုိဆုိရင္ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာ အလုပ္လုပ္ရင္း ရတဲ့ေငြေၾကာင့္ ႀကီးပြားလာၾကပါတယ္။

ရြာကို ျပန္လာၾကၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြက ရြာကေန ၿမိဳ႔ဘက္ကို ေျပာင္းေရႊသြားတဲ့ လူေတြရဲ႕ လယ္ေျမလြတ္ေတြကို ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ၀ယ္ယူရင္း ေျမပိုင္လာၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားက ျပန္ပို႔တဲ့ေငြေတြနဲ႔ အိမ္ႀကီးရခုိင္ေတြ ပိုင္ဆုိင္လာၾကပါတယ္။ ရြာခံ ဗမာလူမ်ဳိးအမ်ားစုကလည္း လယ္ေျမေတြကို မစြန္႔ခြာႏိုင္၊ ႏုိင္ငံျခားမွာလည္း မစြန္႔စားခ်င္ေသးတဲ့ အေျခအေနမွာ ေျပာင္းေရႊ႕လာတဲ့ မြန္္လူမ်ဳိးေတြက ႀကီးပြားခ်မ္းသာလာၾကပါတယ္။

အဲဒီကာလမွာပဲ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေၾကာင့္ ပတ္ပတ္လည္က မြန္ရြာေတြကလည္း တစံုတရာ ၿငိမ္းခ်မ္းလာပါတယ္။ မြန္သူပုန္ေတြကလည္း အရင္လို ပုန္းပုန္းလွ်ဳိးလွ်ဳိးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ နယ္ပိုင္ေတြ၊ စစ္ဘုရင္ေတြဆန္ဆန္ ျဖစ္လာပါတယ္။

အဆုိးထဲက အေကာင္းကေတာ့ ေျမပိုင္ယာပိုင္မရွိလုိ႔၊ ရြာေတြမွာ မၿငိမ္သက္လို႔ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြကို စြန္႔စားၿပီး ထြက္သြားၾကတဲ့ သူေတြက ထင္ထားတာထက္ ပိုအဆင္ေျပၾကပါတယ္။ ေခတ္မေကာင္းလို႔ တုိင္းတပါးမွာ အလုပ္လုပ္ရင္း ျပန္ပို႔တဲ့ ေငြေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာလာၾက၊ သူတို႔ အိမ္ေတြ၊ သူတို႔ရြာေတြက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြလည္း နန္းေတာ္ႀကီးေတြလို ျဖစ္လာၾကပါတယ္။
****

ဒီေလာက္ဆုိရင္ ဆရာေတာ့္ ရြာကေလးအေၾကာင္းကို ဆက္လို႔ရၿပီထင္ပါတယ္။ ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့အတုိင္းပဲ အရင္က ဗမာရြာကို ေရာက္ခါစ ေအာက္က်ဳိ႕ေနၾကတဲ့ လူေတြက လူ႔သဘာ၀အတုိင္း ေငြေၾကးရွိလာတဲ့ခါမွာ ဆက္ဆံေရးပံုစံေတြ စၿပီး ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ ရြာခံေတြနဲ႔ ပုခံုးခ်င္းယွဥ္လာပါတယ္၊

ေစာေစာက ဆရာေတာ္က သူ႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မမူခင္မွာ ေက်ာင္းကို အသစ္ေဆာက္ခ်င္၊ အုတ္တံတုိင္းခတ္ခ်င္၊ ေစတီေတာ္တဆူ တည္ထားကိုးကြယ္ခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းကို စေဆာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြမ်ားမ်ား လွဴႏုိင္တဲ့လူေတြက ဆရာေတာ္ေက်ာင္းမွာ အရာေရာက္လာပါတယ္။

အဲဒီကာလမွာပဲ ဆရာေတာ္ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ေစာေစာက လူေတြက မြန္ရဟန္းပ်ဳိတပါးကို ပင့္လာပါတယ္။ ရဟန္းပ်ဳိက ၿမိဳ႕က ဓမၼကထိက တပါးျဖစ္ၿပီး လုပ္ရည္ကို္င္လည္း ရွိပါတယ္၊ အဲဒီအခ်ိန္အထိ ဆရာေတာ့္ ေက်ာင္းမွာ အတည္တက် ရဟန္းတပါးမွ မရွိပါဘူး။ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ရဟန္းပ်ဳိက ေဆာက္လုပ္စေက်ာင္းကို ၿပီးေအာင္၊ ဆရာေတာ္ ျဖစ္ခ်င္တဲ့ အုတ္တံတုိင္း၊ ေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ ဘုရားကိုလည္း တည္ျဖစ္ေအာင္ အလွဴေငြေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ရွာေဖြပါတယ္။

တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဆရာေတာ့္က်န္းမာေရးက ဆုိးလာၿပီး အၾကားအာရံုနဲ႔ အျမင္အာရံုလည္း ပ်က္သေလာက္ ျဖစ္ေနပါၿပီ၊ အိပ္ယာထဲမွာ လဲေနတဲ့အခ်ိန္မ်ားၿပီး ရြာက ဒကာေတြ အလွည့္က် ေစာင့္အိပ္ေနရပါတယ္။ ေက်ာင္းကိစၥအ၀၀ဟာ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ရဟန္းပ်ဳိလက္ထဲေရာက္ သြားပါတယ္။ ေက်ာင္းကိစၥ၊ အုတ္တံတုိင္းကိစၥ၊ ဘုရားကိစၥမွာလည္း သူ႔လက္သူ႔ေျခ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဆရာေတာ္ေက်ာင္းမွာ အစဥ္အလာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးတဲ့ ရြာခံ ဒကာေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို ပင့္လာတဲ့ ဒကာေတြကိုပဲ ေက်ာင္းမွာ တျဖည္းျဖည္းေပးလာတယ္ဆုိၿပီး ရြာခံေတြနဲ႔ အဆင္မေျပျဖစ္လာပါတယ္။
****

ရြာခံေတြဟာ ရဟန္းပ်ဳိေလးက သူ႔လက္သူ႔ေျခလုပ္သမွွ် ကိစၥအ၀၀မွာ ေရွာင္ဖယ္ေရွာင္ဖယ္ လုပ္လာပါတယ္၊ အစပုိင္းက သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ သေဘာတူၿပီး ရည္စူးထားတဲ့ အလွဴအတန္းကိစၥေတြမွာ (ေက်ာင္းေဆာက္ ဘုရားတည္ကိစၥမ်ဳိးလို) စတိသေဘာေလာက္ပဲ ထည့္၀င္ၾကေတာ႔တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ရြာခံေတြဟာ ဘုရားတည္ဖုိ႔ ကိစၥနဲ႔ မဆုိင္သလုိ ျဖစ္လာပါတယ္။

ရဟန္းပ်ဳိကလည္း ရြာဦးေက်ာင္းကေန ညေနတုိင္း အသံခ်ဲ႕စက္နဲ႔ ဘယ္ဒကာက ဘယ္ေလာက္လွဴတဲ့အေၾကာင္း ဘုရားအတြက္ အလွဴေငြ ဘယ္ေလာက္ရတဲ့အေၾကာင္း ဘယ္ဒကာေတြက ေငြမလွဴတဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာပါတယ္၊ လွဴတဲ့လူေတြက ရြာကိုေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့လူေတြျဖစ္ၿပီး မလွဴတဲ့လူေတြက ရြာခံေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

ရဟန္းပ်ဳိက ဓမၼကထိကလည္း ျဖစ္ျပန္ေတာ့ ဘုရားကိစၥမွာ လွဴတာ ဘယ္ေလာက္ အက်ဳိးမ်ားတဲ့ အေၾကာင္း၊ မလွဴတဲ့အတြက္ ဘယ္လို ဆုိးတဲ့အေၾကာင္းေတြကို တရြာလံုးၾကားေအာင္ ဥပမာနဲ႔ မိန္႔ၾကားေတာ့ မလွဴတဲ့ ရြာခံေတြက သူတို႔ကို သက္သက္ေစာင္းေျပာတာ၊ အရွက္ခြဲတာဆုိၿပီး မေက်မနပ္ ျဖစ္ၾကျပန္ပါတယ္။

ရြာဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ႀကီးကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အျမင္အာရံုနဲ႔ အၾကားအာရံုေတြ အေတာ္ခ်ဳိ႕ယြင္းေနလို႔ အေသးစိတ္ေတြ ဘာမွမသိေတာ့ပါဘူး။ ရြာက စိတ္၀မ္းကြဲမႈကေတာ့ ဆိုးရြားၿပီးရင္း ဆုိးရြားသြားပါၿပီ၊
****

ဒီဇာတ္လမ္းမွာ ေနာက္ထပ္ ဇာတ္ေကာင္တေယာက္ရွိပါတယ္။ ဒီရြာကေန ၿမိဳ႕ကို ေျပာင္းသြားၿပီး ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေနတဲ့ သူေဌးတဦးပါ။ သူေဌးက ငယ္ငယ္ကတည္းက ဆရာေတာ့္ေက်ာင္းမွာ ႀကီးျပင္းခဲ့တဲ့လူလည္းျဖစ္၊ ရြာခံေတြနဲ႔လည္း ေဆြမကင္းမ်ဳိး မကင္းျဖစ္ျပန္၊ ဆရာေတာ့္ေက်ာင္းက ကထိန္၊ ရြာရဲ႕ သာေရးနာေရး ကိစၥေတြမွာ အရင္ကတည္းက တက္တက္ၾကြၾကြလုပ္တတ္သူ၊ ဆရာေတာ္ကလည္း အားကိုးသလုိ၊ ရြာမွာလည္း ၾသဇာႀကီးတဲ့့သူပါ။

ရြာခံေတြနဲ႔ ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့လူေတြရဲ႕ အုပ္စုႏွစ္စုလို႔သာ ဆိုေပမယ့္ တကယ့္တကယ္မွာေတာ့ တခ်ဳိ႕ရြာခံေတြထဲမွာလည္း အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ႏွစ္ဘက္အုပ္စုေတြမွာ ပါေနတာလည္းရွိပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့လူေတြထဲက ရြာခံေတြဘက္က ပါေနတဲ့ တခ်ဳိ႕လည္းရွိျပန္ပါတယ္။

တိုတိုတိုဆုိရရင္ ဒီလိုနဲ႔ ဘုရားထီးတင္တဲ့ေန႔ကို ေရာက္လာပါတယ္။ ရြာကို ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့ အုပ္စုရဲ႕ ပြဲေပါ့ေလ။ အဲဒီအုပ္စုက ၿမိဳကက သူေဌးကို ရြာဘုရားမွာ လာၿပိး ထီးတင္ေပးဖို႔ အေခၚလႊတ္ၾကပါတယ္။ ဆရာေတာ္က အေခၚခုိင္းလိုက္တဲ့ အေၾကာင္းသြားေျပာၾကပါတယ္၊ ဆရာေတာ္ကလည္း တကယ္ကို အေခၚခုိင္းလုိက္တာပါပဲ။

ဘုရားတည္တဲ့ မြန္ရဟန္းပ်ဳိကို မေက်နပ္တာကတေၾကာင္း၊ ရြာကို ေနာက္မွ ေရာက္လာတဲ့ သူေတြက သူတို႔ရြာက ဘုရားတည္တဲ့ကိစၥမွာ ျခယ္လွယ္ေနတာကို မေက်နပ္တဲ့ ရြာခံေတြ ဘက္ကလည္း ဒီဘုရားထီးတင္ပြဲကို မလာဖို႔ သူတို႔ အဖြဲ႔ထဲက သူေဌးနဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ လူေတြကို လႊတ္ျပီး ရွင္းျပခုိင္းပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္လံုးက မ်က္ႏွာနာစရာလူေတြလည္းပါေန၊ ရြာက ဘုရားထီးတင္ေနတဲ့ ကိစၥလည္း ျဖစ္ေနေတာ့ သူေဌးက ႏွစ္ဘက္စလံုးကို အလုိက္သင့္ပဲ ေျပာျပီး ျပန္လႊတ္လုိက္ပါတယ္၊ ဘုရားထီးတင္တဲ့ေန႔အထိ ၿမိဳ႕က သူေဌး လာမယ္၊ မလာဘူး မေသခ်ာပါဘူး။

ဘုရားထီးတင္မယ့္ နာရီပိုင္းေလာက္က်မွ သူေဌးနဲ႔ မိသားစု ၿမိဳ႕ကေန ကားနဲ႔ ေရာက္လာပါတယ္၊ အနီးအနား ရြာေတြကလည္း ဒီရြာကေလးမွာ ရြာသားေတြ အခ်င္းခ်င္း မေျပလည္တာေတြကို ေမ့ထားလိုက္ၿပီး ဘုရားထီးတင္ပြဲကို လာၾကလို႔ ဘုရားထီးတင္ပြဲက အေတာ္ေလး စည္စည္ကားကား ရွိပါတယ္။ ဘုရားထီးတင္ပြဲကို သြားခ်င္ရက္နဲ႔ မသြားရတဲ့ ရြာခံ အမ်ဳိးသမီးႀကီးေတြက ဘုရားထီးတင္ပြဲက ဆုိင္းသံဗံုသံေတြကို ၾကားတဲ့အခါတုိင္း အိမ္ထဲမွာ က်ိတ္ငိုၾကရွာပါတယ္။

ရြာခံေယာက္်ားႀကီးေတြကလည္း မ်က္ႏွာ မသာမယာနဲ႔ အလုပ္မ်ား သလုိလို၊ ဟိုေယာင္ေယာင္ဒီေယာင္ေယာင္နဲ႔ ထရံမွာ ခ်ိတ္ထားတဲ့ ခေမာက္ေဆာင္းၿပီး လယ္ကြင္း ဘက္က ထြက္သြားၾကပါတယ္။
****

ရြာခံေတြက ဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ေတာ္မူတဲ့အခါမွာ ရြာေက်ာင္းကို ဗမာဆရာေတာ္တပါးကို ေက်ာင္းထုိင္ ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရြာကို ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့ လူေတြက သူတို႔နဲ႔ ဘာသာစကားတူတဲ့ မြန္ရဟန္းပ်ဳိတပါးကို ခပ္ေစာေစာကတည္းက ဆရာေတာ့္ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ပင့္ထားခဲ့့ပါတယ္။

ရြာခံေတြက ဒါသက္သက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ လုပ္ခဲ့တာလို႔ နားလည္ၾကေပမယ့္ ဆရာေတာ္ကို ေၾကာက္ရလို႔ ဘာမွ မေျပာရဲၾကပါဘူး။ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ ဘက္ႏွစ္ဘက္ ေခ်ာင္းေျမာင္းေစာင္းေျမာင္းေနတဲ့ အေျခအေန၊ တခါတေလ လူမ်ဳိးေရးပဋိကၡ အသြင္ေတာင္ေဆာင္လာပါတယ္။

တခါတေလ ရြာဦးေက်ာင္းကေန ရဟန္းပ်ဳိေလးက မြန္ဘာသာနဲ႔ တရားအေခြေတြကို တရြာလံုးၾကားေအာင္ အသံခ်ဲ႕စက္နဲ႔ ဖြင့္တဲ့အခါ၊ မြန္သီခ်င္းေတြကို ဖြင့္တဲ့အခါ ရြာခံ ဗမာေတြက အသည္းနာၾကပါတယ္။ တရားပြဲေတြမွာလည္း မြန္ဘာသာနဲ႔ ေဟာတတ္လို႔ ရြာခံဗမာေတြက ရက္ႀကီးအခါႀကီးေတြလည္း ဥပုသ္ေစာင့္ဖို႔၊ သီလယူဖို႔ ေက်ာင္းကို မသြားၾကေတာ့ပါဘူး။ ရြာခံေတြကဘက္ကလုပ္တဲ႔ သာေရးနာေရးေတြကိုလည္း မြန္ရဟန္းပ်ဳိကေလးက မၾကြေတာ့ပါဘူး။

ေနာက္ဆံုး ရဟန္းပ်ဳိကေလးနဲ႔ မတည့္တဲ့ဘက္က နာေရးကိစၥေပၚလို႔ သရဏံဂံု တင္ဖို႔ ရဟန္ပ်ဳိေလးက မၾကြလို႔ တျခားရြာက ဘုန္းႀကီးကို သြားပင့္ရတဲ့ အထိ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
****

အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစိုးရနဲ႔ မြန္သူပုန္တပ္ေတြနဲ႔ အပစ္ရပ္ထားျပီးတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစိုးရတပ္ေတြ အဲဒီနယ္ကို မလာသေလာက္ျဖစ္သြားၿပီး၊ မြန္သူပုန္တပ္ေတြကပဲ အဲဒီနယ္မွာ စိုးမိုးေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕က နယ္ထိန္း မြန္ျပည္သစ္တပ္က အရာရွိေတြ အားကိုးနဲ႔ အာဏာပါ၀ါျပတဲ့ အခါမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ အရင္က အစိုးရ စစ္တပ္ကို မြန္ရြာေတြက ေၾကာက္ခဲ့ရသလုိပဲ၊ အခုေတာ့ မြန္စစ္တပ္ကို ဗမာရြာကေလးက ေၾကာက္ရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ေျပာင္းသြားပါတယ္။

ရြာက ဥကၠဌ ေရြးတဲ့အခါမွာလည္း ကို္ယ့္အုပ္စုက လူျဖစ္ေရးကို ႏွစ္ဘက္စလံုးက အသည္းအသန္ ႀကိဳးပမ္းၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ထံုးစံအတုိင္း ၿမိဳ႕နယ္အရာရွိကို ေငြေပးႏုိင္တဲ့ ေျပာင္းေရႊလာ သူေတြဘက္က တင္တဲ့လူက ဥကၠဌျဖစ္ၿပီး၊ ရြာခံေတြကဘက္က သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္း သူက အတြင္းေရးမွဴး ရာထူးလိုမ်ဳိးရၾကပါတယ္။
****

ရြာခံေတြၾကားမွာ ဘယ္ေတာ့မွ အခဲမေက်ႏုိင္တဲ့ ကိစၥတခုလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္၊ တခါက ရြာျပင္က ရာဘာၿခံတၿခံမွာ ရာဘာပင္ပ်ဳိေတြ အညြန္႔ကေန ျပတ္ေနတဲ့ကိစၥကို တေယာက္ေယာက္က ဓားနဲ႔ ၀င္ခုတ္တာဆုိၿပီး ၿခံပိုင္ရွင္က ရြာဥကၠဌဆီမွာ အမႈဖြင့္ပါတယ္။

စြပ္စြဲခံရတဲ့ အဘိုးႀကီးက တခ်ိန္က ရပ္မိရပ္ဖတေယာက္၊ သူ႔ဇနီးကြယ္လြန္သြားတဲ့ ေနာက္မွာ စိတ္ေတြ ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ေနၿပီး၊ ေဆာင္ဓားတလက္နဲ႔ သူ႔ဇနီးကို ျမွဳပ္ထားတဲ့ ရြာျပင္သခ်ဳၤိင္းကုန္းကို မၾကာခဏသြားတတ္ပါတယ္။ အမႈရင္ဆုိင္ၾကေတာ့ ရာဘာပင္ေပါက္ေတြကို သူခုတ္ခဲ့သလား၊ မခုတ္ခဲ့ဘူးလား ဘာမွ မေျပာႏုိင္ပါဘူး၊ ရြာဥကၠဌက တရားလိုဘက္က ေက်နပ္ေအာင္ အဘိုးႀကီးကို ဒဏ္ေငြရုိက္လုိက္ပါတယ္။

ဒီကိစၥမွာ တရားလိုက ရြာကို ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့ အုပ္စုဘက္ကျဖစ္ေန၊ စြပ္စြဲတာက ရြာခံဘက္က ရပ္မိရပ္ဖျဖစ္ေန၊ အဆံုးအျဖတ္ေပးတာကလည္း ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့ အုပ္စုဘက္က ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီအမႈက ရိုးရုိးသာမန္အမႈတခုအျဖစ္ မျမင္ၾကေတာ့့ပါဘူး။

ေနာက္ပိုင္းမွာ ရာဘာပင္ပ်ဳိေတြ မၾကာခဏျပတ္ေနတာကို ေတြ႔ရေတာ့မွ၊ ေတာထဲက ဂ်ီေတြ၊ ဒရယ္ေတြ ကိုက္ျဖတ္တာလို႔ ရြာခံေတြၾကားထဲမွာ ေျပာလာၾကျပန္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေစာေစာက ရြာခံ အဘိုးႀကီးကေတာ့ ဒဏ္ရိုက္ခံရုိက္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ မစားမေသာက္ဘဲေနရင္း ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။
****

ဆရာေတာ္ အသည္းအသန္ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေက်ာင္းကို တရား၀င္လႊဲေျပာင္းဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ရြာကို ေနာက္မွ ေရာက္လာတဲ့ လူေတြက သူ႔တုိ႔ပင့္ထားတဲ့ မြန္ရဟန္းပ်ဳိကို ေက်ာင္းအပ္ဖို႔ ဆရာေတာ္ကို လက္မွတ္ထုိးခုိင္းပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရြာခံေတြက ဗမာရဟန္းပ်ဳိတပါးကို ပင့္ထားပါတယ္။ ရြာခံေတြက ေက်ာင္းဒကာ ၿမိဳ႕က သူေဌးကို ေခၚလာၿပီး ဗမာရဟန္းပ်ဳိကို လႊဲေပးဖို႔ ဆရာေတာ့္ကို တုိက္တြန္းခုိင္းျပန္ပါတယ္။

ဒီတခါေတာ့ၿမိဳ႕က သူေဌးက ငယ္ေပါင္းႀကီးေဖာ္ ရြာခံေတြဘက္က လုိက္ညပီး ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ဆရာေတာ္ခမ်ာမွာ မ်က္စိကမြဲ၊ နားက ေကာင္းေကာင္း မၾကားေပမယ့္လည္း သူ႔ဒကာေတြ ေသြးကြဲေနတာကိုေတာ့ သူမပ်ံ လြန္ခင္ေလးမွာ သိသြားရွာပါတယ္။
စကားမေျပာႏုိင္ေတာ့လို႔ ဘာမွ မေျပာခဲ့ေပမယ့္ ရြာခံဒကာေတြဘက္က ဗမာဆရာေတာ္ကို ေက်ာင္းအပ္ဖို႔ လက္မွတ္ထုိးေပးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရြာခံေတြဘက္က ဗမာဆရာေတာ္တပါး ေက်ာင္းထုိင္ျဖစ္လာၿပီး မြန္လူမ်ဳိး ရဟန္းပ်ဳိကေလးကိုု ေက်ာင္းေပၚကေန အတင္းႏွင္ခ်လိုက္ပါတယ္။
****

ဒါကို မေက်နပ္တဲ့အုပ္စုက သူတို႔ ပင့္ထားတဲ့ မြန္ဆရာေတာ္အတြက္ ရြာျပင္မွာ ေက်ာင္းတေဆာင္ ေဆာက္ပါတယ္။ အဲဒီအနားမွာပဲ ေနာက္ထပ္ ဘုရားတဆူကို တည္ပါတယ္၊ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ စ်ာပနအခမ္းအနားကိုလည္း သပိတ္ေမွာက္ၾကပါတယ္။ နဂိုရြာခံေတြကပဲ ၿမိဳ႕က သူေဌးေတြနဲ႔ ဆရာေတာ့္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးခရီးကို စည္စည္ကားကား ျဖစ္ေအာင္ က်င္းပေပးလုိက္ၾကပါတယ္။

အုပ္စုႏွစ္စုလို႔ ဆုိေပမယ့္ တခ်ဳိကလည္း ငယ္ငယ္ကတည္းက ဆရာေတာ္ေက်ာင္းမွာ အတူတူကစားဖက္၊ စာသင္ဖက္ေတြ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းေျပာခဲ့ပါတယ္။ တခ်ဳိကဆုိရင္ ဒီရြာကေလးမွာ ေခတ္ဆုိးကို အတူတူျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့၊ ရြာကေလးကို သူခုိးဒျမေတြ ရန္ကေန ကာကြယ္ခဲ့ၾကတဲ့ ရြာကို တကယ္အမွန္တကယ္ ခ်စ္တဲ့ ရြာသားႀကီးေတြပါ။

ဒါေပမယ့္ ေခတ္ေျပာင္းလာတဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့မွ သေဘာထားမတိုက္ဆုိင္တာေတြ ျဖစ္ၿပီး တအုပ္စုဆီ ျဖစ္သြားၾကပါတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡက ဒီရြာတရြာတည္းမွာ ကြက္ညပီး ျဖစ္ေနတာပါ၊ ရြာခံေတြနဲ႔ ေနာက္မွ ေျပာင္းလာတဲ့ မြန္လူမ်ဳိးေတြၾကား အဆင္မေျပျဖစ္ၾကေပမယ့္ ရြာခံဗမာလူမ်ဳိးေတြက အနီးအနားက မြန္ရြာေတြနဲ႔က်ျပန္ေတာ့လည္း ဟိုတုန္းကအတုိင္းပဲ ဆက္ဆံေရးမပ်က္ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ပါပဲ။
****

ဒီလိုနဲ႔ ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူတဲ့အခါ ဆရာေတာ္စ်ာပနကို သပိတ္ေမွာက္သူေတြက ဘုရားထီးတင္ခဲ့ၾကတ့ဲ မြန္ရဟန္းပ်ဳိေလးတို႔ အဖြဲ႔ျဖစ္သြားျပန္ပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔မွာ ပါေနေပမယ့္ ငယ္ငယ္က ဆရာေတာ့္ေက်ာင္းမွာ စာအံခဲ့တဲ့ ရြာခံ အမ်ဳိးသမီးႀကီးေတြဟာ ငယ္ငယ္ကတည္းက သူတို႔ ေၾကာက္ခ်စ္ရုိေသခဲ့ရတဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးကို ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္အျဖစ္ ဖူးခ်င္ၾကပါတယ္၊ ရွိခိုးဦးခိုက္ခ်င္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ မခံခ်င္စိတ္နဲ႔ အဖြဲ႔လိုက္ သပိတ္ေမွာက္ထားၾကေတာ့ သြားခ်င္ရက္နဲ႔ မသြားရရွာပါဘူး၊ တဖက္အုပ္စုက အရွက္ခြဲၿပီး ေမာင္းလႊတ္မွာလည္း စုိးရိမ္ၾကပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်းကေလးဘ၀ကတည္းက ဆရာေတာ္ေက်ာင္းမွာ အတူတူေျပးေျပးလႊားလႊား ကစားခဲ့တာေတြကို တစိမ့္စိမ့္ေတြးရင္း ဆရာေတာ့္စ်ာပနရဲ႕ ငိုခ်င္းသီခ်င္းနဲ႔ အိမ္ထဲမွာပဲ ႀကိတ္ငိုၾကပါတယ္။

ဒါနဲ႔ မေက်နပ္တဲ့အခါ “ဟယ္ -ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ငါတို႔ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္မွာ ဘယ္သူေတြ ဘာေျပာေျပာ သြားကန္ေတာ့မွပဲ” လို႔ စိတ္ပုိင္းျဖတ္ၿပီး ဆရာေတာ့္ေက်ာင္းဘက္ကိ္ု သြားမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ျပီးမွ “မျဖစ္ပါဘူးေလ” ဆုိၿပီး ေနာက္ျပန္လွည့္ ရြာရိုးကိုးေပါက္ေလွ်ာက္ရင္း ဟိုအိမ္၀င္ရေကာင္းႏိုး၊ ဒီအိမ္၀င္ရေကာင္းႏိုး၊ ဘယ္အိမ္မွ မ၀င္ဘဲ ရြာလည္လမ္းမတေလွ်ာက္ ေနမထိထုိင္မသာ ေခါက္တံုေခါက္ျပန္ ေလွ်ာက္ရင္း ငိုၾကယိုၾကျပန္ပါတယ္။

ငယ္သံေယာဇာဥ္ မကုန္တဲ့ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးႀကီးေတြက “သနားပါတယ္ဟယ္၊ ဒီေကာင္မေတြ နဂုိကတည္းက ငါတို႔ဘက္က ေနလိုက္ရင္ ဒီလုိမငိုရပါဘူး” လို႔ ကြယ္ရာမွာ တိုးတုိးဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕က “အို -- ရြာဘုရားပြဲတုန္းကလည္း ငါတို႔ ဒီလိုပဲ ငိုခဲ့ရတာပဲ၊ ဒီတခါေတာ့ ဒင္းတုိ႔ အလွည့္” ဆုိၿပီး လ်စ္လ်ဴရႈ ထားလုိက္ၾက ပါတယ္။

အိမ္ေျခ ၁၀၀ ေလာက္ရွိတဲ႔ရြာရဲ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းအကြဲအၿပဲက စလိုက္တဲ႔ ျပႆနာဟာ ဘယ္လိုမွ ေစ႔စပ္မရ ေအာင္ပါပဲ။ သာေရးနာေရး လူမႈေရး အေသးအဖြဲေတြကေန လူမ်ဳိးေရးအထိ အက်ယ္ခ်ဲ႕ၾကတယ္။ လူႀကီးေတြက အလွဴအတန္းနဲ႔ စီးပြားမွာလည္း အၾကြားၿပိဳင္ၾကေတာ႔ ရြာလူငယ္ေတြမွာပါ တေစာင္ေစာင္ တက်က္က်က္ပါပဲ။

ဒီရြာရဲ႕ မၿပီးမစီးႏိုု္င္ တေန႔တမ်ဳိးမရိုးတဲ႔ ဇာတ္လမ္းေတြကို အနီးနားက ရြာေတြကေတာ႔ သန္းတုတ္ရင္း ေျပာၾက၊ လက္ဘက္ရည္ျခမ္း၀ိုင္း ထိုင္ရင္း ျမည္းၾကေလရဲ႕။
****
ညီေစာလြင္
(ဧျပီ ၁၅၊ ၂၀၁၂)
http://www.maukkha.org/index.php/book-store/short-stories/2029-maukkha-mon-and-bamar-village