“နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး” ဦးေအာင္မင္း ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း (ပထမပိုင္း)

ဧရာ၀တီမွ


သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း (ဓာတ္ပံု – Steve Tickner / The Irrawaddy)

တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အဓိက လုပ္ေဆာင္ေနသူတဦးျဖစ္သည့္ မီးရထားဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၾသဂုတ္လကုန္တြင္ သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီးတဦးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသည္။ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒု ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္သူ ဦးေအာင္မင္းႏွင့္ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္တို႔ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့သည္။ မိမိကုိယ္ကိုယ္ “နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး” ဟု ပံုေဖာ္ ေျပာဆိုသြားေသာ သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးသစ္ ဦးေအာင္မင္းအေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္မည့္ တာဝန္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရာတြင္ ႀကံဳရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရာတြင္ စစ္တပ္၏ အခန္းက႑၊ နယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္ေရး ကိစၥမ်ားကို ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး။ ။ အခု ၀န္ႀကီးဌာန အေျပာင္းအလဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ အခုဆိုရင္ သမၼတ႐ုံး၀န္ႀကီး ျဖစ္လာၿပီဆိုေတာ့ ဘယ္လိုတာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရး။ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးမွာ ဘာေတြပါလဲဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥေတြ၊ အဲဒါေတာ့ အဓိကပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥက Peace process လုပ္တဲ့အခါမွာ လုပ္ငန္းက မထင္မွတ္ဘဲနဲ႔ အဖြဲ႔ေတြအမ်ားႀကီးနဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လုပ္ငန္းေတြက အရမ္းမ်ားတာ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ဒီကိစၥကို အားလံုး ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ေယာက္ေလာက္နဲ႔ လုပ္တာ။ အခုကေတာ့ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ေယာက္နဲ႔ လုပ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ အင္နဲ႔အားနဲ႔ လုပ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီတိုင္းရင္းသားေရးရာ ကိစၥက အဓိကထားၿပီးေတာ့ လုပ္တာ။

တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥမွာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး၊ ေနာက္ၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းေရး ဒီကိစၥေတြကေတာ့ အဓိကပဲ။ အဲဒါၿပီးတဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို ဘာထပ္ၿပီးေတာ့ ေပါင္းေပးထားလဲဆိုေတာ့ NGO အဖြဲ႔တဲ့။ အရင္တုန္းကေတာ့ NGO ဆိုတဲ့ အခန္းက႑က လူေတြကသိပ္ၿပီးေတာ့ နားမလည္ၾကဘူး။ NGO ရဲ႕တန္ဖိုးကိုလည္း နားမလည္ဘူး။ NGO ကိုလည္း ေရွ႕တန္းမတင္ခ်င္ဘူး။ အခုကေတာ့ NGO ကိစၥက တကယ္ေတာ့ ကမာၻမွာလည္း NGO ေတြပဲ အစိုးရကိုယ္စား သူတို႔ပါ၀င္ၿပီးလုပ္မွ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္တာျဖစ္တဲ့တြက္ NGO ကိုလည္း က်ေတာ္က တာ၀န္ယူရတယ္။

ေနာက္တခုကေတာ့ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္။ အဲဒီေဘးအႏၲရာယ္ေတြျဖစ္လာၿပီဆိုလဲ က်န္တဲ့၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္လုပ္ေပးရတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက က်ေနာ့္ဌာနကေန လုပ္သြားရမွာေပါ့။

ေမး။ ။ ဝန္ႀကီးက အရင္တုန္းကဆိုရင္ ရထား၀န္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ၀င္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ဝန္ႀကီး ေအာင္ျမင္မူေတြ အမ်ားႀကီးရခဲ့တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာကေရာ ျပည္တြင္းကေရာ အသိမွတ္ျပဳတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ဒီဌာန လက္ရွိအသစ္မွာ ဘာေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိပါသလဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ကိစၥေတြ၊ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ကိစၥေတြမွာ။

ေျဖ။ ။ အရင္တုန္းကေတာ့ သမၼတႀကီးကေန က်ေနာ့္ကို ရထား၀န္ႀကီးကေန ဒီအလုပ္ကိုေခၚၿပီး တာ၀န္ေပးတာေပါ့။ သမၼတႀကီးကလည္း က်ေနာ္နဲ႔အတူတူ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ေရွ႕တန္းမွာ ေနခဲ့ဖူးတယ္။ ေဒသေတြအားလံုး ေရာက္ခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီတိုင္းရင္းသားကိစၥ ေျဖရွင္းဖို႔ဆိုတာ သူတို႔အေၾကာင္း မသိဘဲနဲ႔ သူတို႔ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ နယ္ေျမအေၾကာင္း၊ ဒါေတြကို မသိဘဲနဲ႔ လူတေယာက္ကို အစိမ္းသက္သက္ ခိုင္းရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ ေအာင္ျမင္မယ္၊ သို႔ေသာ္လည္းဘဲ ၾကာႏိုင္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ျမန္မာျပည္တျပည္လံုးမွာ မေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာ တခုမွလည္း မရွိဘူး။ အကုန္လံုးက ေျပာရင္ေတာ့ က်ေနာ့္တို႔ နားရြက္အရာေတြခ်ည္းပဲေပါ့ဗ်ာ။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ေခါင္းခ်ၿပီး အိပ္ခဲ့တဲ့ ေနရာေတြေပါ့ဗ်ာ။

က်ေနာ္တို႔ စလုပ္တုန္းကလည္း ဒီလုပ္ငန္းေလးက ေသးေသးေလးပဲ၊ ဒါလုပ္ၿပီးလို႔ ၿပီးသြားရင္ ၿပီးသြားၿပီ။ ဒီ Mission တခုကို က်ေနာ္ Complete လုပ္လိုက္ရင္ က်ေနာ့္တာ၀န္ ၿပီးၿပီလို႔ က်ေနာ္တြက္ခဲ့တာပဲ။ တကယ္ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းႀကီးက တကယ့္ကို ႀကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းပဲ။ ေနာက္တခုကလည္း က်ေနာ္တို႔က သမၼတႀကီးခ်ေပးတဲ့ မူအရ သူတို႔ကို ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ တာ၀န္ေပးလိုက္တဲ့အခါမွာ ေနာက္ထပ္လုပ္ရမယ့္ Process ေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ မ်ားလာတာေပါ့။ မ်ားလာတဲ့ အခါမွာက်ေတာ့ သမၼတႀကီးကလည္း ကဲ … အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ဒီကိစၥကိုပဲ မင္းသီးသီးသန္႔သန္႔လုပ္ ရထားကိစၥေတြကို မကိုင္ေတာ့နဲ႔ေတာ့ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ့္ကို ဒီ၀န္ႀကီးဌာနကို ေရႊ႕ေပးလိုက္တာပါ။

ေမး။ ။ တိုင္းရင္းသား ကိစၥေတြက ကခ်င္ျပည္မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္တယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာလည္း တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္လို႔ သိရတယ္။ စိန္ေခၚမူေတြက ဘယ္ေလာက္ႀကီးက်ယ္ႏိုင္လဲ။

ေျဖ။ ။ သူတို႔ရဲ႕ အဓိက တကယ္လိုခ်င္တာကေတာ့ သူတို႔ေျပာေျပာေနတဲ့ တန္းတူညီတူအခြင့္အေရး ရရွိေရးက သူတို႔ရဲ႕ အဓိကအခ်က္ပါပဲ။ အဲေတာ့ တန္းတူညီတူမွာ ဘယ္ေနရာေတြမွာ သူတို႔က လိုခ်င္လဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြေရာ၊ ေန႔စဥ္သြားလာေနတဲ့ လူမႈေရးကိစၥရပ္ေတြမွာေရာ၊ ဒီကိစၥေတြအား လံုးမွာ သူတို႔က တန္းတူညီတူအခြင့္အေရး လိုခ်င္တယ္။ လိုခ်င္တဲ့ အခါက်ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးရုံနဲ႔ မၿပီးႏိုင္ဘူး။ မၿပီးႏိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ေနက္ထပ္ဆက္လုပ္ရမွာက သူတို႔မတရားဘူးလို႔ စိတ္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေလာက္ ခံစားခဲ့ရတဲ့ ဒီဒုကၡေတြ အားလံုးကို သူတို႔က ရင္ဖြင့္ၾကမွာပဲ။ ေျပာၾကမွာပဲ။ ေတာင္းဆိုၾကမွာပဲ။

ဒါေတြအားလံုးကို တခုခ်င္း ေျဖရွင္းေပးရမွာေပါ့။ သူတို႔ေက်နပ္တဲ့အထိ က်ေနာ္တို႔ ေျဖရွင္းေပးမွ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ရလာမွာပဲေလ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုးရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြအားလံုး၊ ခံစားခ်က္ေတြအားလံုး တေျပညီျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ အခ်ိန္အမ်ားႀကီး ယူရမွာေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြက စိန္ေခၚမူေတြပါပဲ။

ေမး။ ။ ကရင္နဲ႔ဆို ေအာင္ျမင္မူေတြ အမ်ားႀကီးရတာ ေတြ႔ရတယ္။ Code of conduct ဆိုတာမ်ဳိး သေဘာတူညီမႈ တခုေတာ့ ရွိတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုးက အထက္ကို ျပန္တင္ျပၾကတယ္။ အစိုးရဘက္ကဆိုရင္လည္း သမၼတဘက္ကို ျပန္ၿပီးတင္ျပရတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး Code of conduct ေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ၿပီး သိခြင့္ရမလား။

ေျဖ။ ။ သူတို႔တင္ျပတဲ့ Code of conduct က က်ေနာ္တို႔တပ္မေတာ္မွာလည္း တကယ္ေတာ့ Code of conduct ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ က်င့္၀တ္ ၆၀ ရွိတယ္။ အခု ကရင္ကေန တင္ျပတဲ့ Code of Conduct ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ သူက International Convention ထဲမွာ ပါတဲ့ကိစၥေတြပဲ။ ဥပမာ Human Right တို႔ Child Soldier ဒါေတြအားလံုး ဒီ Convention ထဲမွာပါၿပီးသား ကိစၥေတြပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒါကို ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ေရးတဲ့အခါၾကေတာ့ ပိုရွည္သြားတာေပါ့။ သူတို႔တင္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ စာမ်က္ႏွာ ၄၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီ ၄၀ ေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္ဘက္ညိႇလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ၁၄ မ်က္ႏွာေလာက္ က်န္တယ္။ အဲေတာ့ သူတို႔ဘက္က တင္ျပတဲ့အခ်က္ေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔ အခုတပ္မေတာ္က က်င့္သံုးတဲ့ က်င့္၀တ္ ၆၀ ပါပဲ။

ဒီ Code of Conduct ဆိုတာ တဘက္တည္း လိုက္နာရမယ့္ ဥစၥာမဟုတ္ဘူး၊ ႏွစ္ဘက္လိုက္ႏွာရမယ့္ ဥစၥာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ က်င့္၀တ္ ၆၀ ကို တင္ျပတယ္။ သူတို႔က Code of Conduct ကိုတင္ျပတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ တစ္ခုတည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ဒီ ၁၄ မ်က္ႏွာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က မူအားျဖင့္ သေဘာတူတယ္။ သူတို႔ကိုလည္း အခြင့္အေရး ေပးထားပါတယ္။ ျဖည့္ခ်င္ရင္ ထပ္ျဖည့္အုန္း၊ ျပင္ခ်င္ရင္ ထပ္ျပင္ဦး။ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ တင္ျပထားတာေတာ့ မူအားျဖင့္ သေဘာတူတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တာပဲ။

ေမး။ ။ ကရင္နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရၾကားမွာ အစဥ္ေျပေနေသာ္လည္းပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနၾက တာကို အျပင္မွာေရာ အထဲမွာေရာ ၀ိုင္းၿပီးေရးၾကတယ္။ ကခ်င္ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲက ထိုးစစ္ျဖစ္တာလား၊ ခံစစ္ျဖစ္တာလား တပ္မေတာ္ဘပ္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္။

ေျဖ။ ။ ေျပာရတာ နည္းနည္း ခက္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီဘက္ကတပ္ေတြက ဟိုဘက္ကိုကၽြံေနတယ္။ ဟိုဘက္က တပ္ေတြကလည္း ဒီဘက္ကို ကၽြံေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ထိုးစစ္လို႔ ေျပာလို႔ရေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ခံစစ္လို႔လည္း ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြံေနတဲ့ တပ္ေတြအတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ဒီကေန ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ စားဖို႔ေသာက္ဖို႔အတြက္ ရိကၡာပို႔ရမယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ဒီလူေတြကို ဥပမာ ၆ လတန္သည္၊ ၈ လတန္သည္ ေရွ႕တန္းမွာ စစ္ဆင္ေရးအခ်ိန္ျပည့္လာရင္ လဲေပးရမယ္။ ေနာက္ၿပီး ဖ်ားတဲ့နာတဲ့သူရွိရင္ ဒီလူနာေတြကို သြားေကာက္ေပးရမယ္။ အဲဒီလို ကၽြံတဲ့တပ္ေတြကို ဒီလိုေကာက္ေပးတဲ့အခါမွာ ၾကားက ျဖတ္တိုက္ခံရရင္ ဒါ ထိုးစစ္လည္း မဟုတ္ဘူး၊ ခံစစ္လည္းမဟုတ္ဘူး။ အက္ဒမင္လမ္းေၾကာင္းမွာျဖစ္တဲ့ တိုက္ပြဲေတြပဲ။ အခု ျဖစ္စဥ္ေတြအားလံုးကို ၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ဒီလိုတပ္ေတြ ေရာယွက္ေနလို႔ ျဖစ္တဲ့တိုက္ပြဲေတြပဲ။ ဒီလိုပဲ ျမင္ေတြ႔ရ ပါတယ္။ တေယာက္က တေယာက္ကို အျပဳတ္တိုက္ ေခ်မႈန္းဖို႔ ေတာင္ကုန္းတကုန္းကို တက္တိုက္တာတို႔ ဒီလို ျဖစ္စဥ္မ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး။

ေမး။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲေပါင္းကလည္း ေထာင္ေက်ာ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကခ်င္နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရၾကားမွာ အဓိကျဖစ္ေနတဲ့ ျပသနာက ဘာကိုမေၾကမလည္ ျဖစ္ေနလဲ။ ဘယ္ဟာကို ေျဖရွင္းလို႔မရဘူး ျဖစ္ေနတာလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို ေျပာရရင္ ဒါက လြန္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက စခဲ့တဲ့ ျပႆနာ။ အခုက်ေနာ္က်န္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပစ္ခပ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္တယ္ ဆိုတာဟာ က်ေနာ္တို႔ လက္ထက္စၿပီးေတာ့ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး စ စကားေျပာတာ။ ဒါ က်ေနာ္ သခ်ၤာအေနနဲ႔ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ထုတ္ခ်င္တယ္။ က်ေနာ္ က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေျပာတဲ့ကိစၥကို Zero ကေန စေျပာတယ္လို႔ မွတ္ပါတယ္။ Zero ကေန စေျပာရင္ အခု က်ေနာ္ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တိုးတက္မႈရတာေပါ့ဗ်ာ။ Cease-fire လုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ Agreement ေလးေတြ လက္မွတ္ထိုးတယ္။ တခ်က္သေဘာတူရင္ တခ်က္ေကာက္ထိုး၊ ႏွစ္ခ်က္သေဘာတူရင္ ႏွစ္ခ်က္ေကာက္ထိုး၊ ဒါေတြလုပ္တာဟာ Zero ကေန စၿပီးေတာ့ တက္လာတဲ့ အခါမွာ 1, 2, 3, 4 ေလာက္ ေရာက္လာတာေပါ့။

ကခ်င္က်ေတာ့ က်ေနာ္ကစကိုင္တဲ့ အခါမွာ ကခ်င္ရဲ႕အေနအထားက Minus ကေနစတာ၊ Minus 4 (အႏုတ္ ၄) ေလာက္က စတာ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္အစိုးရလက္ထက္မွာ သူတို႔ကို BGF (နယ္ျခားေစာင့္တပ္) လုပ္ခိုင္းတယ္။ BGF ကို မေက်နပ္လို႔ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲၾကားက က်ေနာ္စရတာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က သခ်ၤာအရ အဓိပၸာယ္ေဖာ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Minus 4 (- 4)၊ Minus 5 (- 5) ေလာက္က စခဲ့တာကိုး။ အခု က်ေနာ္တျဖည္းျဖည္း လုပ္ရင္းနဲ႔ Zero Level ကို ေရာက္ေအာင္မနည္း ႀကိဳးစားရတယ္။ Ground Level ကို ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားရတယ္။ အခုဆိုရင္ Minus 1 ေလာက္ ေရာက္လာၿပီလို႔ က်ေနာ္တြက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ၃ ႀကိမ္သြားခဲ့တယ္။ အလြတ္သေဘာ ေတြ႔ခဲ့တယ္။ စတုတၱအႀကိမ္ဟာ က်ေနာ့္အတြက္ သိပ္အေရးႀကီးတဲ့ စည္းေဝးပြဲႀကီးပဲ။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ Ground Level ကိုေရာက္ေအာင္ က်ေနာ္က ဆြဲတင္ရမွာကိုး။ အဲေတာ့ Ground Level ေရာက္ဖို႔အတြက္က ဟိုဘက္ကို က်ဴးေနတဲ့တပ္၊ သူတို႔ဘက္က ဒီဘက္ကို က်ဴးေနတဲ့တပ္၊ အဲဒီေတာ့ မင္းတို႔ ဆုတ္ေပးပါလို႔ေျပာရင္ ဒီစကားကနည္းနည္း႐ုိင္းတယ္။ မဆုတ္ပါနဲ႔ နည္းနည္းေလး ေရႊ႕ေပးပါ။ အဲဒီေတာ့ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း နည္းနည္း ေရႊ႕၊ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကလည္း ပထမတခါ ေရႊ႕၊ ဒုတိယတခါ ေရႊ႕၊ ၃ ခါေလာက္ ေရႊ႕လိုက္ရင္ နဂိုေနရာ အေနအထား ေရာက္သြားမယ္။ နဂိုအေနအထား ေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ Cease-fire လုပ္လို႔ ရၿပီ။ တိုက္ပြဲမျဖစ္ေတာ့ဘူး။ အခုတပ္ေတြက ဟိုလူနဲ႔ ဒီလူနဲ႔ ဒီလူနဲ႔ ဟိုလူနဲ႔ ကၽြံေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျဖစ္မွာပဲ၊ ျဖစ္ၾကမွာပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္က အခု Minus 1 ေလာက္ေရာက္ၿပီ စတုတၱအႀကိမ္ေတြ႔မယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲဟာ က်ေနာ့္အတြက္ သိပ္ၿပီးေတာ့အေရးႀကီးပါတယ္။

ဒါကဘာလဲဆိုရင္ ဥပမာအားျဖင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က က်ေနာ့္ကို တင္ျပတာရွိတယ္။ စခန္း ၄၀၊ က်ဴးေနတဲ့ စစ္ေၾကာင္း ၄၀ ေပါ့။ ဒါကို ဖယ္ေပးပါလို႔ ေျပာတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ဒီကို ျပန္လာတယ္။ လူႀကီးကို တင္ျပတယ္။ တပ္မေတာ္က အႀကီးအကဲေတြ တင္ျပတယ္။ သူတို႔ကလည္း ဒီထဲကေန တခ်ဳိ႕ကို ဖယ္ေပးမယ္လို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ ကတိလည္းရၿပီးသား။ အဲေတာ့ ဒီ စတုတၱအႀကိမ္ေတြ႔လိုက္ရင္ ဒီတပ္ေတြက အခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေရႊ႕ရင္းေရႊ႕ရင္းနဲ႔ နဂိုအေနအထားကို ျပန္ေရာက္မွာေပါ့ဗ်ာ။ အဲေတာ့ ဒီတပ္ေတြ ဆုတ္ဖို႔အတြက္က်ေတာ့ က်ေနာ္က လုပ္လို႔ မရဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ စြမ္းအား၃ ခု ရွိတဲ့အအနက္မွာ ႏိုင္ငံေရးစြမ္းအားရယ္ စီးပြားေရးစြမ္းအားရယ္၊ ၿပီးရင္ စစ္ေရးစြမ္းအား (လံုၿခံဳမူစြမ္းအား) ဆိုၿပီးေတာ့ ၃ ခု ရွိတာေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးကိစၥအားလံုးကို ရွင္းေပးလို႔ရတယ္။ မူ၀ါဒနဲ႔ မူေဘာင္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ဥစၥာေတြ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ဥစၥာေတြကို က်ေနာ္ အကုန္ ရွင္းေပးလို႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ စစ္ေရးစြမ္းအားကိုေတာ့ က်ေနာ္ ရွင္းေပးလို႔ မရဘူး။ ဒါေတြအားလံုးက ႏွစ္ဘက္တပ္ေတြက ဒီဘက္က တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဟုိဘက္က တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရွင္းရမဲ့ကိစၥျဖစ္တယ္။

အဲေတာ့ ဒီဘက္ကလည္း ဒုတိယ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္း ကိုယ္တိုင္ လိုက္တယ္။ အဲဒါကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းလိုက္ေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်ေနာ့္လို မဟုတ္ဘူးေလဗ်ာ။ က်ေနာ္က Minister Without Border (နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး) ေလ။ က်ေနာ္က သြားခ်င္တဲ့ေနရာ သြားတာကိုး။ သူတို႔ စခန္းထဲအထိလည္း ေရာက္တာေပါ့။ အခု ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလိုက်ေနာ္သြားသလို သြားလို႔မရဘူး။ တဘက္ႏိုင္ငံေတာင္မွ သူကသြားလို႔မရဘူး။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ကေျပာျပတယ္။ ဗန္းေမာ္မွာ ေတြ႔ရေအာင္လို႔ ေျပာတယ္၊ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔က လြယ္ဂ်ယ္နားက ပရန္ေငါန္ေက်းရြာမွာ ေတြ႔မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာသြားတယ္၊ သူတို႔နယ္ေျမထဲမွာေပါ့။ ကဲ … ဒီေနရာ မႀကိဳက္ရင္ ေနာက္တေနရာ မူဆယ္မွာ ေတြ႔ရေအာင္ ေျပာတယ္၊ သူတို႔က မဟုတ္ဘူး၊ တဖက္ႏုိင္ငံ တေနရာ၊ ေရႊလီမွာ ေတြ႔ရေအာင္ ေျပာတယ္။ ဒီလိုေနရာ ညိႇတဲ့အခါမွာ အဆင္မေျပတာေလးေတြ ရွိတယ္။ လာမွာလား၊ မလားဘူးလား အေျဖမရေသးဘူး။ အကယ္၍သာ သူတို႔လာျဖစ္မယ္ဆိုရင္ အခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့ Minus 1 ကေန Zero ျပန္ေရာက္မယ္။ Zero ကေန Plus 1, Plus 2, Plus 3 ဆိုတာ ျဖစ္လာမွာေပါ့။

ေမး။ ။ အခုန ၀န္ႀကီးေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ အခ်က္တခ်က္ ပါသြားတယ္။ ဒီတပ္မေတာ္ ကိစၥေပါ့။ သမၼတႀကီးကေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္ဖို႔ေတြ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္ကဆက္တိုက္ေနတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ သတင္းစာဆရာေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္က ေရးတယ္။ တပ္က သမၼတရဲ႕အမိန္႔ကို မနာခံဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ေရးၾကတယ္။ အဲဒီေရးသားခ်က္ေတြက မွန္လား။

ေျဖ။ ။ မမွန္ဘူးလို႔ ေျပာရမွာပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တပ္ဆိုတာက တပ္မေတာ္သားေတြက ပိုၿပီးေတာ့ စည္းကမ္းလိုက္နာရမွာပဲ။ ႐ုိး႐ုိးအရပ္သားတေယာက္အေနနဲ႔ အရပ္စည္းကမ္းတခုကို လိုက္နာ႐ုံနဲ႔ ျပည့္စံုတယ္။ တပ္မေတာ္ျဖစ္တဲ့အခါမွာက်ေတာ့ အရပ္စည္းကမ္းလည္း လိုက္နာရတယ္၊ တပ္မေတာ္စည္းကမ္းလည္း လိုက္နာရတယ္။ တပ္မေတာ္စည္းကမ္းမွာ အဓိကအေရႀကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္က အထက္ကေပးတဲ့ အမိန္႔ကို နာခံရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က သူ႔အတြက္ အသက္တမွ် အေရးႀကီးတယ္။ ဒါကို မနာခံရင္ စစ္ေျမျပင္မွာဆိုရင္ ပစ္သတ္လို႔ ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အထက္က အမိန္႔ေပးထားတဲ့ဟာကို ေအာက္က မနာခံဘူးဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အခုနေျပာတဲ့ တပ္ေတြ ေဒြးေရာယွက္တင္ျဖစ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္က မပစ္ရင္ သူကပစ္မွာပဲ။ ေရွ႕တန္းမွာက်ေတာ့ ဘြာေတးဆိုတာ လုပ္လို႔ရမွမရတာ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခုန ႐ူပ္ေထြးတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ ဒီလို ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒီ႐ူပ္ေထြးတဲ့အခ်ိန္ေတြကို က်ေနာ္က တေယာက္နဲ႔တေယာက္ နည္းနည္းနည္းနည္းခ်င္း ျပန္ရွင္းတဲ့ဥစၥာ၊ ရွင္းလိုက္ရင္ ဒီကိစၥက ၿပီးသြားမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ႐ူပ္ေထြးတာကို က်ေနာ္ ဒီလိုစရွင္းမွ ၿပီးမွာေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္က ဒီတပ္ေတြကို ဖယ္တာေပါ့။ ဖယ္တယ္ဆိုရင္ အခု ဒီလို ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲကလည္း ျဖစ္စရာအေၾကာင္း မရွိေတာ့ဘူး။

အဲဒီေတာ့ တပ္မေတာ္က အမိန္႔မနာခံဘူး ဆိုတာကေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း တပ္မေတာ္သားပဲ။ အထက္က အမိန္႔ေပးရင္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမွာေပါ့။ တိတိက်က် လိုက္နာရမွာေပါ့။ ေပးလည္းေပးၿပီးသားပဲ။ စာရြက္စာတမ္းကအစ က်ေနာ္တို႔က ရွိၿပီးသားပဲ။ ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြကိုလည္း တိုင္းရင္းသား အားလံုးကို လိုက္ျဖန္႔ေ၀ထားတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ႈပ္ေထြးေနလို႔ ျဖစ္တဲ့အေျခအေနလို႔ပဲ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။ တပ္မေတာ္က အမိန္႔မနာခံတာ မဟုတ္ပါဘူး။

(ဒုတိယပိုင္းကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရး။ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးမွာ ဘာေတြပါလဲဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥေတြ၊ အဲဒါေတာ့ အဓိကပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥက Peace process လုပ္တဲ့အခါမွာ လုပ္ငန္းက မထင္မွတ္ဘဲနဲ႔ အဖြဲ႔ေတြအမ်ားႀကီးနဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လုပ္ငန္းေတြက အရမ္းမ်ားတာ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ဒီကိစၥကို အားလံုး ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ေယာက္ေလာက္နဲ႔ လုပ္တာ။ အခုကေတာ့ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ေယာက္နဲ႔ လုပ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ အင္နဲ႔အားနဲ႔ လုပ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီတိုင္းရင္းသားေရးရာ ကိစၥက အဓိကထားၿပီးေတာ့ လုပ္တာ။

တိုင္းရင္းသားေရးရာကိစၥမွာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး၊ ေနာက္ၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းေရး ဒီကိစၥေတြကေတာ့ အဓိကပဲ။ အဲဒါၿပီးတဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို ဘာထပ္ၿပီးေတာ့ ေပါင္းေပးထားလဲဆိုေတာ့ NGO အဖြဲ႔တဲ့။ အရင္တုန္းကေတာ့ NGO ဆိုတဲ့ အခန္းက႑က လူေတြကသိပ္ၿပီးေတာ့ နားမလည္ၾကဘူး။ NGO ရဲ႕တန္ဖိုးကိုလည္း နားမလည္ဘူး။ NGO ကိုလည္း ေရွ႕တန္းမတင္ခ်င္ဘူး။ အခုကေတာ့ NGO ကိစၥက တကယ္ေတာ့ ကမာၻမွာလည္း NGO ေတြပဲ အစိုးရကိုယ္စား သူတို႔ပါ၀င္ၿပီးလုပ္မွ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္တာျဖစ္တဲ့တြက္ NGO ကိုလည္း က်ေတာ္က တာ၀န္ယူရတယ္။

ေနာက္တခုကေတာ့ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္။ အဲဒီေဘးအႏၲရာယ္ေတြျဖစ္လာၿပီဆိုလဲ က်န္တဲ့၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္လုပ္ေပးရတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက က်ေနာ့္ဌာနကေန လုပ္သြားရမွာေပါ့။

ေမး။ ။ ဝန္ႀကီးက အရင္တုန္းကဆိုရင္ ရထား၀န္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ၀င္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ဝန္ႀကီး ေအာင္ျမင္မူေတြ အမ်ားႀကီးရခဲ့တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာကေရာ ျပည္တြင္းကေရာ အသိမွတ္ျပဳတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ဒီဌာန လက္ရွိအသစ္မွာ ဘာေတြ ဆက္ၿပီး လုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိပါသလဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ကိစၥေတြ၊ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ကိစၥေတြမွာ။

ေျဖ။ ။ အရင္တုန္းကေတာ့ သမၼတႀကီးကေန က်ေနာ့္ကို ရထား၀န္ႀကီးကေန ဒီအလုပ္ကိုေခၚၿပီး တာ၀န္ေပးတာေပါ့။ သမၼတႀကီးကလည္း က်ေနာ္နဲ႔အတူတူ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ေရွ႕တန္းမွာ ေနခဲ့ဖူးတယ္။ ေဒသေတြအားလံုး ေရာက္ခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီတိုင္းရင္းသားကိစၥ ေျဖရွင္းဖို႔ဆိုတာ သူတို႔အေၾကာင္း မသိဘဲနဲ႔ သူတို႔ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ နယ္ေျမအေၾကာင္း၊ ဒါေတြကို မသိဘဲနဲ႔ လူတေယာက္ကို အစိမ္းသက္သက္ ခိုင္းရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ ေအာင္ျမင္မယ္၊ သို႔ေသာ္လည္းဘဲ ၾကာႏိုင္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ျမန္မာျပည္တျပည္လံုးမွာ မေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာ တခုမွလည္း မရွိဘူး။ အကုန္လံုးက ေျပာရင္ေတာ့ က်ေနာ့္တို႔ နားရြက္အရာေတြခ်ည္းပဲေပါ့ဗ်ာ။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ေခါင္းခ်ၿပီး အိပ္ခဲ့တဲ့ ေနရာေတြေပါ့ဗ်ာ။

က်ေနာ္တို႔ စလုပ္တုန္းကလည္း ဒီလုပ္ငန္းေလးက ေသးေသးေလးပဲ၊ ဒါလုပ္ၿပီးလို႔ ၿပီးသြားရင္ ၿပီးသြားၿပီ။ ဒီ Mission တခုကို က်ေနာ္ Complete လုပ္လိုက္ရင္ က်ေနာ့္တာ၀န္ ၿပီးၿပီလို႔ က်ေနာ္တြက္ခဲ့တာပဲ။ တကယ္ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းႀကီးက တကယ့္ကို ႀကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းပဲ။ ေနာက္တခုကလည္း က်ေနာ္တို႔က သမၼတႀကီးခ်ေပးတဲ့ မူအရ သူတို႔ကို ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ တာ၀န္ေပးလိုက္တဲ့အခါမွာ ေနာက္ထပ္လုပ္ရမယ့္ Process ေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ မ်ားလာတာေပါ့။ မ်ားလာတဲ့ အခါမွာက်ေတာ့ သမၼတႀကီးကလည္း ကဲ … အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ဒီကိစၥကိုပဲ မင္းသီးသီးသန္႔သန္႔လုပ္ ရထားကိစၥေတြကို မကိုင္ေတာ့နဲ႔ေတာ့ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ့္ကို ဒီ၀န္ႀကီးဌာနကို ေရႊ႕ေပးလိုက္တာပါ။

ေမး။ ။ တိုင္းရင္းသား ကိစၥေတြက ကခ်င္ျပည္မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္တယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာလည္း တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္လို႔ သိရတယ္။ စိန္ေခၚမူေတြက ဘယ္ေလာက္ႀကီးက်ယ္ႏိုင္လဲ။

ေျဖ။ ။ သူတို႔ရဲ႕ အဓိက တကယ္လိုခ်င္တာကေတာ့ သူတို႔ေျပာေျပာေနတဲ့ တန္းတူညီတူအခြင့္အေရး ရရွိေရးက သူတို႔ရဲ႕ အဓိကအခ်က္ပါပဲ။ အဲေတာ့ တန္းတူညီတူမွာ ဘယ္ေနရာေတြမွာ သူတို႔က လိုခ်င္လဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြေရာ၊ ေန႔စဥ္သြားလာေနတဲ့ လူမႈေရးကိစၥရပ္ေတြမွာေရာ၊ ဒီကိစၥေတြအား လံုးမွာ သူတို႔က တန္းတူညီတူအခြင့္အေရး လိုခ်င္တယ္။ လိုခ်င္တဲ့ အခါက်ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးရုံနဲ႔ မၿပီးႏိုင္ဘူး။ မၿပီးႏိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ေနက္ထပ္ဆက္လုပ္ရမွာက သူတို႔မတရားဘူးလို႔ စိတ္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေလာက္ ခံစားခဲ့ရတဲ့ ဒီဒုကၡေတြ အားလံုးကို သူတို႔က ရင္ဖြင့္ၾကမွာပဲ။ ေျပာၾကမွာပဲ။ ေတာင္းဆိုၾကမွာပဲ။

ဒါေတြအားလံုးကို တခုခ်င္း ေျဖရွင္းေပးရမွာေပါ့။ သူတို႔ေက်နပ္တဲ့အထိ က်ေနာ္တို႔ ေျဖရွင္းေပးမွ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ရလာမွာပဲေလ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုးရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြအားလံုး၊ ခံစားခ်က္ေတြအားလံုး တေျပညီျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ အခ်ိန္အမ်ားႀကီး ယူရမွာေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြက စိန္ေခၚမူေတြပါပဲ။

ေမး။ ။ ကရင္နဲ႔ဆို ေအာင္ျမင္မူေတြ အမ်ားႀကီးရတာ ေတြ႔ရတယ္။ Code of conduct ဆိုတာမ်ဳိး သေဘာတူညီမႈ တခုေတာ့ ရွိတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုးက အထက္ကို ျပန္တင္ျပၾကတယ္။ အစိုးရဘက္ကဆိုရင္လည္း သမၼတဘက္ကို ျပန္ၿပီးတင္ျပရတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး Code of conduct ေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ၿပီး သိခြင့္ရမလား။

ေျဖ။ ။ သူတို႔တင္ျပတဲ့ Code of conduct က က်ေနာ္တို႔တပ္မေတာ္မွာလည္း တကယ္ေတာ့ Code of conduct ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ က်င့္၀တ္ ၆၀ ရွိတယ္။ အခု ကရင္ကေန တင္ျပတဲ့ Code of Conduct ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ သူက International Convention ထဲမွာ ပါတဲ့ကိစၥေတြပဲ။ ဥပမာ Human Right တို႔ Child Soldier ဒါေတြအားလံုး ဒီ Convention ထဲမွာပါၿပီးသား ကိစၥေတြပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒါကို ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ေရးတဲ့အခါၾကေတာ့ ပိုရွည္သြားတာေပါ့။ သူတို႔တင္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ စာမ်က္ႏွာ ၄၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီ ၄၀ ေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္ဘက္ညိႇလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ၁၄ မ်က္ႏွာေလာက္ က်န္တယ္။ အဲေတာ့ သူတို႔ဘက္က တင္ျပတဲ့အခ်က္ေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔ အခုတပ္မေတာ္က က်င့္သံုးတဲ့ က်င့္၀တ္ ၆၀ ပါပဲ။

ဒီ Code of Conduct ဆိုတာ တဘက္တည္း လိုက္နာရမယ့္ ဥစၥာမဟုတ္ဘူး၊ ႏွစ္ဘက္လိုက္ႏွာရမယ့္ ဥစၥာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ က်င့္၀တ္ ၆၀ ကို တင္ျပတယ္။ သူတို႔က Code of Conduct ကိုတင္ျပတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ တစ္ခုတည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ဒီ ၁၄ မ်က္ႏွာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က မူအားျဖင့္ သေဘာတူတယ္။ သူတို႔ကိုလည္း အခြင့္အေရး ေပးထားပါတယ္။ ျဖည့္ခ်င္ရင္ ထပ္ျဖည့္အုန္း၊ ျပင္ခ်င္ရင္ ထပ္ျပင္ဦး။ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ တင္ျပထားတာေတာ့ မူအားျဖင့္ သေဘာတူတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တာပဲ။

ေမး။ ။ ကရင္နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရၾကားမွာ အစဥ္ေျပေနေသာ္လည္းပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနၾက တာကို အျပင္မွာေရာ အထဲမွာေရာ ၀ိုင္းၿပီးေရးၾကတယ္။ ကခ်င္ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲက ထိုးစစ္ျဖစ္တာလား၊ ခံစစ္ျဖစ္တာလား တပ္မေတာ္ဘပ္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္။

ေျဖ။ ။ ေျပာရတာ နည္းနည္း ခက္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီဘက္ကတပ္ေတြက ဟိုဘက္ကိုကၽြံေနတယ္။ ဟိုဘက္က တပ္ေတြကလည္း ဒီဘက္ကို ကၽြံေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ထိုးစစ္လို႔ ေျပာလို႔ရေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ခံစစ္လို႔လည္း ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြံေနတဲ့ တပ္ေတြအတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ဒီကေန ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ စားဖို႔ေသာက္ဖို႔အတြက္ ရိကၡာပို႔ရမယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ဒီလူေတြကို ဥပမာ ၆ လတန္သည္၊ ၈ လတန္သည္ ေရွ႕တန္းမွာ စစ္ဆင္ေရးအခ်ိန္ျပည့္လာရင္ လဲေပးရမယ္။ ေနာက္ၿပီး ဖ်ားတဲ့နာတဲ့သူရွိရင္ ဒီလူနာေတြကို သြားေကာက္ေပးရမယ္။ အဲဒီလို ကၽြံတဲ့တပ္ေတြကို ဒီလိုေကာက္ေပးတဲ့အခါမွာ ၾကားက ျဖတ္တိုက္ခံရရင္ ဒါ ထိုးစစ္လည္း မဟုတ္ဘူး၊ ခံစစ္လည္းမဟုတ္ဘူး။ အက္ဒမင္လမ္းေၾကာင္းမွာျဖစ္တဲ့ တိုက္ပြဲေတြပဲ။ အခု ျဖစ္စဥ္ေတြအားလံုးကို ၾကည့္တဲ့ အခါမွာ ဒီလိုတပ္ေတြ ေရာယွက္ေနလို႔ ျဖစ္တဲ့တိုက္ပြဲေတြပဲ။ ဒီလိုပဲ ျမင္ေတြ႔ရ ပါတယ္။ တေယာက္က တေယာက္ကို အျပဳတ္တိုက္ ေခ်မႈန္းဖို႔ ေတာင္ကုန္းတကုန္းကို တက္တိုက္တာတို႔ ဒီလို ျဖစ္စဥ္မ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး။

ေမး။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲေပါင္းကလည္း ေထာင္ေက်ာ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကခ်င္နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရၾကားမွာ အဓိကျဖစ္ေနတဲ့ ျပသနာက ဘာကိုမေၾကမလည္ ျဖစ္ေနလဲ။ ဘယ္ဟာကို ေျဖရွင္းလို႔မရဘူး ျဖစ္ေနတာလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို ေျပာရရင္ ဒါက လြန္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက စခဲ့တဲ့ ျပႆနာ။ အခုက်ေနာ္က်န္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပစ္ခပ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္တယ္ ဆိုတာဟာ က်ေနာ္တို႔ လက္ထက္စၿပီးေတာ့ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး စ စကားေျပာတာ။ ဒါ က်ေနာ္ သခ်ၤာအေနနဲ႔ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ထုတ္ခ်င္တယ္။ က်ေနာ္ က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေျပာတဲ့ကိစၥကို Zero ကေန စေျပာတယ္လို႔ မွတ္ပါတယ္။ Zero ကေန စေျပာရင္ အခု က်ေနာ္ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တိုးတက္မႈရတာေပါ့ဗ်ာ။ Cease-fire လုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ Agreement ေလးေတြ လက္မွတ္ထိုးတယ္။ တခ်က္သေဘာတူရင္ တခ်က္ေကာက္ထိုး၊ ႏွစ္ခ်က္သေဘာတူရင္ ႏွစ္ခ်က္ေကာက္ထိုး၊ ဒါေတြလုပ္တာဟာ Zero ကေန စၿပီးေတာ့ တက္လာတဲ့ အခါမွာ 1, 2, 3, 4 ေလာက္ ေရာက္လာတာေပါ့။

ကခ်င္က်ေတာ့ က်ေနာ္ကစကိုင္တဲ့ အခါမွာ ကခ်င္ရဲ႕အေနအထားက Minus ကေနစတာ၊ Minus 4 (အႏုတ္ ၄) ေလာက္က စတာ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္အစိုးရလက္ထက္မွာ သူတို႔ကို BGF (နယ္ျခားေစာင့္တပ္) လုပ္ခိုင္းတယ္။ BGF ကို မေက်နပ္လို႔ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲၾကားက က်ေနာ္စရတာ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က သခ်ၤာအရ အဓိပၸာယ္ေဖာ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Minus 4 (- 4)၊ Minus 5 (- 5) ေလာက္က စခဲ့တာကိုး။ အခု က်ေနာ္တျဖည္းျဖည္း လုပ္ရင္းနဲ႔ Zero Level ကို ေရာက္ေအာင္မနည္း ႀကိဳးစားရတယ္။ Ground Level ကို ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားရတယ္။ အခုဆိုရင္ Minus 1 ေလာက္ ေရာက္လာၿပီလို႔ က်ေနာ္တြက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ၃ ႀကိမ္သြားခဲ့တယ္။ အလြတ္သေဘာ ေတြ႔ခဲ့တယ္။ စတုတၱအႀကိမ္ဟာ က်ေနာ့္အတြက္ သိပ္အေရးႀကီးတဲ့ စည္းေဝးပြဲႀကီးပဲ။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ Ground Level ကိုေရာက္ေအာင္ က်ေနာ္က ဆြဲတင္ရမွာကိုး။ အဲေတာ့ Ground Level ေရာက္ဖို႔အတြက္က ဟိုဘက္ကို က်ဴးေနတဲ့တပ္၊ သူတို႔ဘက္က ဒီဘက္ကို က်ဴးေနတဲ့တပ္၊ အဲဒီေတာ့ မင္းတို႔ ဆုတ္ေပးပါလို႔ေျပာရင္ ဒီစကားကနည္းနည္း႐ုိင္းတယ္။ မဆုတ္ပါနဲ႔ နည္းနည္းေလး ေရႊ႕ေပးပါ။ အဲဒီေတာ့ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း နည္းနည္း ေရႊ႕၊ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကလည္း ပထမတခါ ေရႊ႕၊ ဒုတိယတခါ ေရႊ႕၊ ၃ ခါေလာက္ ေရႊ႕လိုက္ရင္ နဂိုေနရာ အေနအထား ေရာက္သြားမယ္။ နဂိုအေနအထား ေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ Cease-fire လုပ္လို႔ ရၿပီ။ တိုက္ပြဲမျဖစ္ေတာ့ဘူး။ အခုတပ္ေတြက ဟိုလူနဲ႔ ဒီလူနဲ႔ ဒီလူနဲ႔ ဟိုလူနဲ႔ ကၽြံေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျဖစ္မွာပဲ၊ ျဖစ္ၾကမွာပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္က အခု Minus 1 ေလာက္ေရာက္ၿပီ စတုတၱအႀကိမ္ေတြ႔မယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲဟာ က်ေနာ့္အတြက္ သိပ္ၿပီးေတာ့အေရးႀကီးပါတယ္။

ဒါကဘာလဲဆိုရင္ ဥပမာအားျဖင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က က်ေနာ့္ကို တင္ျပတာရွိတယ္။ စခန္း ၄၀၊ က်ဴးေနတဲ့ စစ္ေၾကာင္း ၄၀ ေပါ့။ ဒါကို ဖယ္ေပးပါလို႔ ေျပာတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ဒီကို ျပန္လာတယ္။ လူႀကီးကို တင္ျပတယ္။ တပ္မေတာ္က အႀကီးအကဲေတြ တင္ျပတယ္။ သူတို႔ကလည္း ဒီထဲကေန တခ်ဳိ႕ကို ဖယ္ေပးမယ္လို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ ကတိလည္းရၿပီးသား။ အဲေတာ့ ဒီ စတုတၱအႀကိမ္ေတြ႔လိုက္ရင္ ဒီတပ္ေတြက အခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေရႊ႕ရင္းေရႊ႕ရင္းနဲ႔ နဂိုအေနအထားကို ျပန္ေရာက္မွာေပါ့ဗ်ာ။ အဲေတာ့ ဒီတပ္ေတြ ဆုတ္ဖို႔အတြက္က်ေတာ့ က်ေနာ္က လုပ္လို႔ မရဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ စြမ္းအား၃ ခု ရွိတဲ့အအနက္မွာ ႏိုင္ငံေရးစြမ္းအားရယ္ စီးပြားေရးစြမ္းအားရယ္၊ ၿပီးရင္ စစ္ေရးစြမ္းအား (လံုၿခံဳမူစြမ္းအား) ဆိုၿပီးေတာ့ ၃ ခု ရွိတာေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးကိစၥအားလံုးကို ရွင္းေပးလို႔ရတယ္။ မူ၀ါဒနဲ႔ မူေဘာင္နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ဥစၥာေတြ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ဥစၥာေတြကို က်ေနာ္ အကုန္ ရွင္းေပးလို႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ စစ္ေရးစြမ္းအားကိုေတာ့ က်ေနာ္ ရွင္းေပးလို႔ မရဘူး။ ဒါေတြအားလံုးက ႏွစ္ဘက္တပ္ေတြက ဒီဘက္က တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဟုိဘက္က တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရွင္းရမဲ့ကိစၥျဖစ္တယ္။

အဲေတာ့ ဒီဘက္ကလည္း ဒုတိယ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္း ကိုယ္တိုင္ လိုက္တယ္။ အဲဒါကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းလိုက္ေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်ေနာ့္လို မဟုတ္ဘူးေလဗ်ာ။ က်ေနာ္က Minister Without Border (နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး) ေလ။ က်ေနာ္က သြားခ်င္တဲ့ေနရာ သြားတာကိုး။ သူတို႔ စခန္းထဲအထိလည္း ေရာက္တာေပါ့။ အခု ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလိုက်ေနာ္သြားသလို သြားလို႔မရဘူး။ တဘက္ႏိုင္ငံေတာင္မွ သူကသြားလို႔မရဘူး။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ကေျပာျပတယ္။ ဗန္းေမာ္မွာ ေတြ႔ရေအာင္လို႔ ေျပာတယ္၊ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔က လြယ္ဂ်ယ္နားက ပရန္ေငါန္ေက်းရြာမွာ ေတြ႔မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာသြားတယ္၊ သူတို႔နယ္ေျမထဲမွာေပါ့။ ကဲ … ဒီေနရာ မႀကိဳက္ရင္ ေနာက္တေနရာ မူဆယ္မွာ ေတြ႔ရေအာင္ ေျပာတယ္၊ သူတို႔က မဟုတ္ဘူး၊ တဖက္ႏုိင္ငံ တေနရာ၊ ေရႊလီမွာ ေတြ႔ရေအာင္ ေျပာတယ္။ ဒီလိုေနရာ ညိႇတဲ့အခါမွာ အဆင္မေျပတာေလးေတြ ရွိတယ္။ လာမွာလား၊ မလားဘူးလား အေျဖမရေသးဘူး။ အကယ္၍သာ သူတို႔လာျဖစ္မယ္ဆိုရင္ အခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့ Minus 1 ကေန Zero ျပန္ေရာက္မယ္။ Zero ကေန Plus 1, Plus 2, Plus 3 ဆိုတာ ျဖစ္လာမွာေပါ့။

ေမး။ ။ အခုန ၀န္ႀကီးေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ အခ်က္တခ်က္ ပါသြားတယ္။ ဒီတပ္မေတာ္ ကိစၥေပါ့။ သမၼတႀကီးကေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္ဖို႔ေတြ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္ကဆက္တိုက္ေနတယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ သတင္းစာဆရာေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္က ေရးတယ္။ တပ္က သမၼတရဲ႕အမိန္႔ကို မနာခံဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ေရးၾကတယ္။ အဲဒီေရးသားခ်က္ေတြက မွန္လား။

ေျဖ။ ။ မမွန္ဘူးလို႔ ေျပာရမွာပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တပ္ဆိုတာက တပ္မေတာ္သားေတြက ပိုၿပီးေတာ့ စည္းကမ္းလိုက္နာရမွာပဲ။ ႐ုိး႐ုိးအရပ္သားတေယာက္အေနနဲ႔ အရပ္စည္းကမ္းတခုကို လိုက္နာ႐ုံနဲ႔ ျပည့္စံုတယ္။ တပ္မေတာ္ျဖစ္တဲ့အခါမွာက်ေတာ့ အရပ္စည္းကမ္းလည္း လိုက္နာရတယ္၊ တပ္မေတာ္စည္းကမ္းလည္း လိုက္နာရတယ္။ တပ္မေတာ္စည္းကမ္းမွာ အဓိကအေရႀကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္က အထက္ကေပးတဲ့ အမိန္႔ကို နာခံရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က သူ႔အတြက္ အသက္တမွ် အေရးႀကီးတယ္။ ဒါကို မနာခံရင္ စစ္ေျမျပင္မွာဆိုရင္ ပစ္သတ္လို႔ ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အထက္က အမိန္႔ေပးထားတဲ့ဟာကို ေအာက္က မနာခံဘူးဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အခုနေျပာတဲ့ တပ္ေတြ ေဒြးေရာယွက္တင္ျဖစ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္က မပစ္ရင္ သူကပစ္မွာပဲ။ ေရွ႕တန္းမွာက်ေတာ့ ဘြာေတးဆိုတာ လုပ္လို႔ရမွမရတာ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခုန ႐ူပ္ေထြးတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ ဒီလို ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒီ႐ူပ္ေထြးတဲ့အခ်ိန္ေတြကို က်ေနာ္က တေယာက္နဲ႔တေယာက္ နည္းနည္းနည္းနည္းခ်င္း ျပန္ရွင္းတဲ့ဥစၥာ၊ ရွင္းလိုက္ရင္ ဒီကိစၥက ၿပီးသြားမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ႐ူပ္ေထြးတာကို က်ေနာ္ ဒီလိုစရွင္းမွ ၿပီးမွာေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္က ဒီတပ္ေတြကို ဖယ္တာေပါ့။ ဖယ္တယ္ဆိုရင္ အခု ဒီလို ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲကလည္း ျဖစ္စရာအေၾကာင္း မရွိေတာ့ဘူး။

အဲဒီေတာ့ တပ္မေတာ္က အမိန္႔မနာခံဘူး ဆိုတာကေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း တပ္မေတာ္သားပဲ။ အထက္က အမိန္႔ေပးရင္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမွာေပါ့။ တိတိက်က် လိုက္နာရမွာေပါ့။ ေပးလည္းေပးၿပီးသားပဲ။ စာရြက္စာတမ္းကအစ က်ေနာ္တို႔က ရွိၿပီးသားပဲ။ ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြကိုလည္း တိုင္းရင္းသား အားလံုးကို လိုက္ျဖန္႔ေ၀ထားတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ႈပ္ေထြးေနလို႔ ျဖစ္တဲ့အေျခအေနလို႔ပဲ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။ တပ္မေတာ္က အမိန္႔မနာခံတာ မဟုတ္ပါဘူး။

(ဒုတိယပိုင္းကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
http://burma.irrawaddy.org/archives/20214