“နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး” ဦးေအာင္မင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း (တတိယပိုင္း)

ဧရာ၀တီ

တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အဓိက လုပ္ေဆာင္ေနသူတဦးျဖစ္သည့္ မီးရထားဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၾသဂုတ္လကုန္တြင္ သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီးတဦးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသည္။ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒု ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္သူ ဦးေအာင္မင္းႏွင့္ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္တို႔ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့သည္။ မိမိကုိယ္ကိုယ္ “နယ္စည္းမျခား ဝန္ႀကီး” ဟု ပံုေဖာ္ ေျပာဆိုသြားေသာ သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးသစ္ ဦးေအာင္မင္းအေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္မည့္ တာဝန္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရာတြင္ ႀကံဳရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရာတြင္ စစ္တပ္၏ အခန္းက႑၊ နယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္ေရး ကိစၥမ်ားကို ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး ။ ။ ဒုကၡသည္ေတြ၊ IDP (ျပည္တြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းဒုကၡသည္) ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးကိစၥ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကိစၥေတြ၊ ၿပီးေတာ့ မိုင္းရွင္းတဲ့ ကိစၥေတြ၊ အဲဒီကိစၥေတြအတြက္ေရာ ဘယ္လို စီစဥ္ထားတာ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ ။ ။ အခု က်ေနာ္ေျပာတာေတြ အားလံုးက တကယ္ေတာ့ Peace Process ထဲမွာပါတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြအားလံုးကိုလည္ က်ေနာ္တို႔က လက္တန္းလုပ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာက Conflict Area ၂၀ မွာရွိတဲ့ ဒီျပႆနာအားလံုးကိုလည္း က်ေနာ္ေလ့လာပါတယ္။ အခုလည္း ေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္တယ္။ Workshop ေတြ လုပ္တယ္။ ဟိုတေန႔ကဆိုရင္ HD (Centre for Humanitarian Dialogue) အဖြဲ႔က Adam Cooper တို႔ အဖြဲ႔ေတြ။ သူတို႔က ဘယ္သူ႔ကိုေခၚလာလဲဆိုရင္ ဖိလစ္ပိုင္က Peace Negotiator (ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညွိႏိႈင္းသူ) ေတြ၊ ေနာက္အင္ဒိုနီးရွားက Peace Negotiator ေတြ ေခၚၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ အေတြ႔အႀကံဳေတြ ဖလွယ္ၾကတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ေျပာတဲ့ ဒီ process ေတြကို ေလ့လာၿပီးမွ က်ေနာ္တို႔က စနစ္တက်နဲ႔ လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲလို လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အခုဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရသြားမယ္ဆိုရင္ ဒီျပႆနာက က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ျပႆနာ။

အဲေတာ့ ဒီလက္နက္ကိုင္က တသိန္းေလာက္ ရွိမယ္၊ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုး ေပါင္းလိုက္ရင္ တသိန္းေလာက္ရွိမယ္။ သူတို႔ျပန္လာၾကေတာ့မယ္။ ဒါလည္းက်ေနာ္ရဲ႕ Estimation (ခန္႔မွန္းခ်က္) မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ထဲမွာ ၀င္ၿပီးေတာ့ စာရင္းေကာက္လို႔ မရဘူး။ နယ္စပ္မွာ ရွိတဲ့ TBBC (ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔) လို အဖြဲ႔မ်ဳိး၊ UNHCR လိုအဖြဲ႔မ်ဳိး၊ သူတို႔က ေကာက္ထားတဲ့ စာရင္းေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ကို ေျပာျပတာ။ ဧရာ၀တီမွာလည္း ဒီသတင္းေတြ ရွိၿပီးသားပဲ။ အဲဒီက ဥစၥာေတြကို က်ေနာ္ျပန္ေျပာျပတာ။ သူတို႔ တသိန္းေလာက္ျပန္လာမွာ။ အဲဒါ ၿပီးတဲ့အခါမွာ IDP ေပါ့။ IDP ဆိုေတာ့ ေက်းရြာမွာ မလံုၿခံဳလို႔ ထြက္ေျပးတာေပါ့ဗ်။ လံုၿခံဳရင္ ျပန္လာမွာေပါ့။ IDP လည္း ေလးသိန္းေလးေသာင္းေျခာက္ေထာင္ ျပန္လာမယ္။

ေနာက္ ဒုကၡသည္စခန္းက ၁၀ ခုေလာက္ရွိတယ္။ အခု ကခ်င္ မပါေပါ့ဗ်ာ။ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ကရင္ဒုကၡသည္စခန္း ၁၀ ခုမွာ Refugees သံုးသိန္းခြဲ ရွိတယ္။ နယ္ေျမမေအးခ်မ္းလို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံသြားၿပီး အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ အားလံုး ထိုင္းႏိုင္ငံမွာေရာက္ေနတာက ၂ သန္း ေလာက္ရွိတယ္။ အကယ္၍ နယ္ေျမေအးခ်မ္းရင္ သူတို႔ျပန္ လာၾကေတာ့မယ္။

သူတို႔ျပန္လာရင္ က်ေနာ္ပထမဆံုး (၁) ဘာလုပ္ေပးရမလဲ၊ Demining မိုင္ရွင္း ေပးရမယ္။ နံပတ္ (၂) Shelter ေတြ ေဆာက္ေပးရမယ္။ နံပတ္ (၃) Food security တႏွစ္စာ ေပးရမယ္။ ၿပီးရင္ Job creation သူတို႔ကို က်ေနာ္ အလုပ္ေပးရမယ္။ Job creation ကလည္း ဥပမာအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ရွိတာေပါ့။ ကိုယ့္ရြာျပန္ၿပီး ကိုယ့္ဟာကို လယ္ျပန္လုပ္မယ္၊ ေတာင္ယာျပန္ခုတ္မယ္၊ ၿခံျပန္လုပ္မယ္ ဆိုရင္ က်ေနာ္တႏွစ္စာ ရိကၡာေပးၿပီးေတာ့ သူတို႔ကို ႏြားေတြ၊ ကြ်ဲေတြ ၀ယ္ေပး၊ ေပါက္ဆိန္ေတြ၊ ေပါက္ျပားေတြ ၀ယ္ေပး၊ ထြန္စက္ေတြ ၀ယ္ေပးဆိုရင္ တႏွစ္ၿပီးလို႔ရွိရင္ သူတို႔ ေတာင္ယာက ဆန္ေတြထြက္လာမယ္၊ စပါးေတြ ထြက္လာမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တာ၀န္ ၿပီးသြားၿပီေပါ့။

အဲဒီလို လယ္ျပန္လုပ္မယ့္သူ ရွိသလို က်ေနာ္တို႔ ရြာမျပန္ေတာ့ဘူးဗ်ာ၊ က်ေနာ္စက္႐ုံမွာပဲ လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က နယ္စပ္စခန္းမွာျဖစ္တဲ့ မဲေဆာက္တို႔၊ မယ္ဆိုင္တို႔၊ ဘုရားသံုးဆူတို႔၊ မယ္ဆယ္တို႔ အဲဒီလို ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ၊ ၀င္ေပါက္ထြက္ေပါက္ေတြမွာ Industrial Zone, Industrial Estate ေလးေတြ က်ေနာ္ ေဆာက္ေပးမယ္။ ေဆာက္ေပးၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ Jon creation လုပ္ေပးမယ္။ အဲဒီမွာ ဘာျဖစ္မလဲဆိုရင္ နာနတ္သီစက္႐ုံ၊ နာနတ္ပင္ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ စိုက္မယ္။ ေျပာင္းဖူးစက္႐ုံေတြ ပါမယ္။ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံေတြ ပါမယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုက်ေနာ္ေျပာတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို က်ေနာ္ မလုပ္ေပးႏိုင္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲလို႔ ခင္ဗ်ားေမးရင္ ျပန္ေျဖလိုက္မယ္။ က်ေနာ္မလုပ္ေပးႏိုင္ရင္ သူတို႔ေတာထဲ ျပန္သြားမွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ့္မွာ ႀကီးမားတဲ့ အခက္ခဲ ရင္ဆိုင္ရတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္အရွည္ကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးပဲဆိုတာ သြားေတြ႔တယ္။ က်ေနာ္ တေယာက္တည္းလည္း လုပ္လို႔မရဘူး။

အဲဒီေတာ့ ဒီ Peace Process လုပ္တဲ့အခါမွာ အခ်က္ ၆ ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီဖို႔လိုတယ္။ နံပါတ္ (၁) အခ်က္က ႏိုင္ငံေတာ္ကို ေခါင္းေဆာင္တဲ့ သမၼတႀကီး ကိုယ္တိုင္က ဒါကို လိုလုိလားလားနဲ႔ လုပ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ရွိဖို႔လိုတယ္။ အခု သူဒီစိတ္ရွိလို႔ က်ေနာ္တို႔ကို ခိုင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ နံပါတ္ (၂) ျပည္သူလူထု သန္း ၆၀ သန္းကလည္း ဒါကို လိုလိုလားလား ရွိရမွာေပါ့။ ျပည္သူလူထုမွာ အစိုးရလည္း ပါတာေပါ့ဗ်ာ။ လႊတ္ေတာ္လည္း ပါတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါ က်ေနာ္ၿခံဳၿပီး ေျပာလိုက္တာပါ။ နံပါတ္ (၃) ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တဲ့စိတ္ ရွိရမယ္။ သူတို႔ မရွိဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္ ေခၚတိုင္းလည္း သူတို႔ဘယ္လာမလဲဗ်ာ။ နံပါတ္ (၄) သူတို႔နဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနတဲ့ တပ္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလိုလားလားနဲ႔ လိုခ်င္တဲ့စိတ္ရွိရမယ္။ နံပါတ္ (၅) ႏိုင္ငံတကာကလည္း ေထာက္ခံအားေပးမူ လိုအပ္တယ္။ အရင္တုန္းက တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ စကားေျပာတဲ့အခါမွာ ႏို္င္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက အစိုးရကို မယံုနဲ႔၊ မျပန္ၾကနဲ႔ ဒီလိုစကားမ်ဳိးေျပာတာေပါ့။ အခု ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြကလဲ ေထာက္ခံလာၿပီ။ နံပါတ္ (၆) ကေတာ့ Player ေတြ ေကာင္းဖို႔လိုတယ္။ Player ေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ဆိုလည္း ခင္ဗ်ားျမင္တဲ့အတိုင္းပဲ။ ခင္ဗ်ားနဲ႔လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ က်ေနာ္ေတြ႔ခဲ့တာပဲ။ ခ်င္းမိုင္လည္း သြားခဲ့တာပဲ။ မယ္ေဟာင္ေဆာင္လည္း သြားတာပဲ။ စခန္းထဲေခၚလည္း သြားတာပဲ။ ဒီလိုသြားၿပီးေတာ့ ယံုၾကည္မူ တည္ေဆာက္ခဲ့တာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ Player ေတြေကာင္းဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ။ ဒီ အခ်က္ ၆ ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီမွသာ ဒီ Peace Process က ေဆာင္ရြက္လို႔ ရမယ္၊ ေအာင္ျမင္မယ္။ အဲဒီ အခ်က္ ၆ ခ်က္က တခ်က္ခ်က္ ခၽြတ္ယြင္းေနေတာင္မွ လုပ္ရကိုင္ရတာ ခက္ပါတယ္။ အခုကာလဟာ ဒီအခ်က္ ၆ ခ်က္နဲ႔ တကယ္ကိုက္ညီေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ေနတယ္။ အားလံုးကလည္း လိုလားေနတယ္။ ဒီအခြင့္အေရးႀကီးကို လက္မလြတ္ၾကဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အားလံုး၀ိုင္းလုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။

ေမး ။ ။ က်ေနာ္ၾကားတာ ဒီ Peace Process မွာ ခုန ၀န္ႀကီးေျပာသြားတဲ့ အထဲမွာ Player ေပါ့၊ အဲဒီ Player ထဲမွာေရာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အခန္းက႑ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးလဲ။

ေျဖ ။ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ၀ိုင္းကူမယ္လို႔ ကတိေပးထားၿပီးသားပါ။ လိုအပ္တာကိုေျပာပါ ၀ိုင္းကူမယ္လို႔ ေျပာထားၿပီးသား။ အဲဒီေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း အခု လႊတ္ေတာ္တက္ေနရတာ ေပါ့ဗ်ာ။ လႊတ္ေတာ္ တက္ေနရေတာ့ သူမအားလပ္ဘူး။ အားလပ္တဲ့ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ သူ က်ေနာ္နဲ႔ လိုက္မွာေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ အဲဒါ ေစာင့္ၾကည့္လိုက္ေပါ့။

ေမး ။ ။ လႊတ္ေတာ္ထဲက တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း ဒီ Peace Process မွာ သူတို႔ ၀င္ပါခ်င္တာမ်ဳိး အသံေတြ ထြက္လာတာ ရွိတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ၀န္ႀကီးတို႔ သေဘာထား ဘယ္လိုရွိလဲ။

ေျဖ ။ ။ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးကေန ေမလ ၃ ရက္ေန႔မွာ Peace ဗဟိုေကာ္မတီနဲ႔ Peace လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဆိုၿပီး ဖြဲ႔လိုက္ပါတယ္။ Peace လုပ္ငန္းေကာ္မတီမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါလာပါၿပီ။ ဒုတိယ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းဦးစီးတဲ့ တိုင္းမႉးေတြ အကုန္ပါတယ္။ ဒီဘက္မွာ ဦးေအာင္မင္း ဦးစီးတဲ့ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ေတြ ပါပါတယ္။ ေနာက္ဒီဘက္မွာ လႊတ္ေတာ္က လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးသိန္းေဇာ္ ဦးစီးတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါပါတယ္။

အခုဆိုရင္ က်ေနာ္ သြားတိုင္း သြားတိုင္းမွာ သက္ဆိုင္တဲ့ နယ္ေျမမွာရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၄ ေယာက္၊ ၄ ေယာက္ က်ေနာ္ေခၚသြားပါတယ္။ ေခၚသြားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကလည္း တေန႔တကယ္ အဆံုးသတ္ရမွာ သူတို႔နဲ႔ပဲ အဆံုးသတ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔မပါလို႔ မၿပီးဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ေတာင္းတဲ့ အခြင့္အေရးေတြထဲမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုေျခခံဥပေဒထဲမွာ ခြင့္ျပဳထားရင္ က်ေနာ္အကုန္ေပးလိုက္မယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ခြင့္မျပဳထားတာကို က်ေနာ္ေပးလို႔ မရဘူး။ ေပးလို႔မရတဲ့အခါမွာ ဘယ္သူက ေပးလို႔ရလဲဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္က ဥပေဒျပင္ၿပီးေတာ့ ေပးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကို လႊတ္ေတာ္ကို ေပးမယ္။ လႊတ္ေတာ္က လုပ္ေပးပါ။ အခုကတည္းကေန လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္ သြားအတူ လာအတူနဲ႔ သြားေနၾကပါတယ္။

ေမး ။ ။ အားလံုးပါ၀င္လို႔ရတဲ့ (တိုင္းရင္းသား) ညီလာခံကို ဘယ္ေတာ့ေလာက္ စမယ္လို႔ ၀န္ႀကီးမွန္းထားလဲ။

ေျဖ ။ ။ ဒါက လူတိုင္းေမးၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒုတိယအဆင့္မွာ Political Dialogue လို႔ေျပာတာကေတာ့ သူတို႔လိုအပ္ခ်က္ေတြ ေတာင္းမွာေပါ့ဗ်ာ။ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေလာက္ မခံစားရဘူးလို႔ စိတ္ထဲမွာထင္တဲ့ တန္းတူညီတူ ေတာင္းၾကမွာေပါ့။ ဒါေတြကို က်ေနာ္ကလည္း ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒထဲမွာ ပါတာေတြ အားလံုးေပးလိုက္မွာေပါ့။ က်ေနာ္ မေပးႏိုင္တာက်ေတာ့ တတိယအဆင့္ကို တက္မွာေပါ့။ Peace မွာ ေသးတယ္ႀကီးတယ္ဆိုၿပီမွ ဘယ္ကိစၥမွ မခ်န္ထားခဲ့ရဘူးဗ်။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆို သူတို႔သံသယ အကုန္လံုး ေၾကေပ်ာက္သြားေအာင္ ေျဖရွင္းမယ့္ ကိစၥေလ။ ဆူးေလးတခုေလာက္ က်န္ခဲ့ရင္ကို ေနာက္ပိုင္း ဒီဆူးေလးကေန အႀကီးႀကီး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အကုန္လံုးကို ရွင္းရမွာပဲ။ ေျပလည္ေအာင္ ရွင္းရမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ၾကာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တခုေျပာခ်င္တာေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ Election ရွိတယ္။ ေနာက္အစိုးရ တက္လာမယ္။ အဲဒီ အစိုးရလက္ထဲကိုေတာ့ က်ေနာ္ ဒီအထုပ္ႀကီးကို မလႊဲခဲ့ခ်င္ဘူး။ အဲဒီမတိုင္ခင္မွာ ၿပီးေအာင္လုပ္ေပးခဲ့ခ်င္တယ္။ ၿပီးေအာင္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ကိုလည္း ႀကိဳးစားတယ္။

ေမး ။ ။ အဲဒီအတြက္ ၀န္ႀကီးကို ေတာ္ေတာ္ အေကာင္းျမင္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ ျဖစ္ႏိုင္ဖို႔။

ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္ေတြ႔ခဲ့တဲ့လူေတြ အားလံုးက က်ေနာ္အေပၚမွာ ယံုၾကည္တယ္ဗ်။ သမၼတႀကီးအေပၚမွာလည္း ယံုၾကည္ၾကတယ္။ အဲေတာ့ ဒီယံုၾကည္မူက အဓိကပဲဗ်။ အခုေတာင္ တခ်ဳိ႕တိုင္းရင္းသားေတြက ဦးေအာင္မင္း ေနမေကာင္းမွာကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ ေတာ္ၾကာ ဦးေအာင္မင္း ဒီၾကားထဲမွာ ေၾကာမ်ားျပတ္သြားမလား။ ေၾကာျပတ္သြားရင္ ငါတို႔ဘယ္သူနဲ႔ ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးရမလဲ။ ဒီလို စိုးရိမ္ေနၾကေတာ့ ဦးေအာင္မင္းကို ေမတၱာပို႔တဲ့သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားလာတယ္။

ေမး ။ ။ ကခ်င္နဲ႔ ကိစၥက ဝန္ႀကီးရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ဘယ္လိုရွိလဲ။

ေျဖ ။ ။ ကခ်င္က တကယ္ေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ Narrow thin red line ဒီလိုင္းေလးတလိုင္း ရွိတာေပါ့။ ခုနေျပာတဲ့ Ground level zeroေပါ့။ Zaro ကို က်ေနာ္ျမင္တာေတာ့ ေရာက္ခါနီးေနၿပီဗ်။ နည္းနည္း ေရာက္ခါနီးေနၿပီ။ ေျခလွမ္းတလွမ္းေလး ေက်ာ္လိုက္တာနဲ႔ ဒီကိစၥၿပီးသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ စတုတၱအႀကိမ္လုပ္မဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ပါ … တက္ပါ၊ က်ေနာ္ ဒါကိုေျပာေနတာပဲ။ ဒါေလးလုပ္လိုက္တာနဲ႔တင္ Narrow thin red line ဒါေလးကို ေက်ာ္လိုက္ရင္ ဟိုဘက္မွာ ဒီကိစၥႀကီးက ေအာင္ျမင္သြားမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာေတာ့ ဒီ Narrow thin red line လိုင္းထဲကို ေရာက္ေနၿပီ၊ ေက်ာ္ဖို႔ပဲ လိုတယ္။ က်ေနာ္တေယာက္တည္း ေက်ာ္လို႔မရဘူး။ ႏွစ္ဦးေပါင္းေက်ာ္မွ ရမွာ။

ေမး ။ ။ ေနာက္ဆံုးေမးခ်င္တာက သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာ ၀န္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ အခါမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ စိတ္ေက်နပ္မူရသလဲ၊ ဒါမွမဟုတ္ တခါတေလက်ေတာ့ စိတ္ပ်က္ၿပီးေတာ့ ထြက္ခ်င္တဲ့ ေန႔ေတြနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ဖူးတာေတြ ရွိသလား။

ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္ သမၼတႀကီးကို အခုမွ စၿပီးေတာ့ ေတြ႔ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ေက်ာင္းဆင္းကတည္းက သမၼတႀကီးနဲ႔အတူတူ ေရွ႕တန္းလည္း သြားဖူးပါတယ္။ အတူတူလည္း လုပ္ဖူးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ သမၼတႀကီးအေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈ အျပည့္အ၀ ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔ အသက္ေတြက ၆၀ လည္း ေက်ာ္သြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ အခု တကယ္လုပ္ေနတာဟာ သမၼတႀကီးအတြက္ပဲ လုပ္ေပးေနတာပါ။ ဒီလို ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိး ရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီမွာ Reform ေတြလည္း ျဖစ္သြားၿပီ။ Reform စလုပ္ေနၿပီ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ျပည္သူလူထု သန္း ၆၀ လိုခ်င္တဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးကိစၥေတြလည္း လုပ္ေနၿပီ။ Peace process ေတြလည္း လုပ္ေနၿပီ။ အဲဒီေတာ့ ဒီလူမရွိလို႔ မျဖစ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ခံယူထားပါတယ္။ အခု က်ေနာ္လုပ္ေနတာလည္း က်ေနာ္အတြက္ တခုမွ မပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ့္အသက္အရြယ္နဲ႔ဆို အနားယူဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းေနပါၿပီ။ ႏွစ္ခါျပန္ေလာက္ အနားယူဖို႔ ေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပါ။

ေမး ။ ။ ၀န္ႀကီး အရင္စစ္ဗိုလ္ေလး ဘဝတုန္းက ဒီလိုလုပ္ရမယ္လို႔ ေတြးခဲ့မိလား။ ဘယ္လို Political ambition ေတြရွိခဲ့ဖူးလဲ။

ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ တကယ္ေတာ့ဗ်ာ DSA မွားေျဖလိုက္တာပဲ။ က်ေနာ္က လမ္းသရဲပါပဲ တကယ္ေတာ့။ စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းသားေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလို ဘ၀ကေန က်ေနာ္က သူငယ္ခ်င္းေတြက DSA ေျဖေတာ့ က်ေနာ္ ဘုမသိဘမသိ ၀င္ေျဖေတာ့ DSA ထဲေရာက္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၊ ျပန္ထြက္လို႔လည္းမရ။ တပ္ထဲေရာက္ေတာ့လည္း ဆရာေကာင္းေတြနဲ႔ေတြ႔၊ ဆရာေကာင္းေတြကေန ျပန္ထြက္ခြင့္မေပးဘဲ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ ဒီအဆင့္အထိ ေရာက္လာတာပါ။ က်ေနာ္က ဆရာကံ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တပ္ထဲ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာလဲ ဒီအနိ႒ာ႐ံုေတြေပါ့ဗ်ာ။ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ တိုက္ပြဲေတြျပဳၾက၊ လုပ္ၾက၊ သြားၾကလာၾက။ သားတကြဲ မယားတကြဲနဲ႔ ေနၾက စားၾကေသာက္ၾက။ ဒါေတြကို ျမင္ၿပီးခဲ့အခါမွာ ဒီျပႆနာေတြကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲဆိုတာကို တပ္ထဲေရာက္တဲ့ေန႔ကစၿပီး စဥ္းစားမိတာပါ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီကိစၥေတြကို က်ေနာ့္ကို လုပ္ခြင့္မေပးတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္လည္း လုပ္ခြင့္မရဘူး။ အခု သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ တက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သမၼတႀကီးက က်ေနာ့္ကို လုပ္ခြင့္ေပးတာေပါ့။ က်ေနာ္ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက စဥ္းစားခဲ့တဲ့ကိစၥေတြ၊ ဒါေတြကလည္း တိုင္းရင္းသားေတြဘက္ကေန ၀င္ၿပီး ကိုယ္ခ်င္းစာတဲ့စိတ္နဲ႔ စဥ္စားေပးခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြ။ ဒါေတြ အမ်ားႀကီး က်ေနာ့္ဆီမွာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီဥစၥာကို လုပ္တဲ့အခါမွာ သူမ်ားထက္ပိုၿပီး ေတြ႔တာေပါ့ဗ်ာ။ သူမ်ားထက္ပိုၿပီး ျမင္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခု ေျဖရွင္းရတဲ့ အခါမွာလည္း ျမန္တာေပါ့ဗ်ာ၊ လြယ္ကူတာေပါ့။

ေမး ။ ။ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးဆိုလို႔ သတိရမိတယ္။ NIB (အမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔) ကို ျပန္ဖြဲ႔မွာလား။

ေျဖ ။ ။ NIB ကို မဖြဲ႔ပါဘူး။ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးလို႔ ေျပာတာကေတာ့ ဒီတိုင္းရင္းသား All inclusive ပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရ ေျပာရင္ေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြအားလံုး ရင္ၾကားေစ့ေရးေပါ့ဗ်ာ။ အားလံုးပါ၀င္ရမွာေပါ့။ အခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့ တာ၀န္ေတြအားလံုး ဒီထဲမွာ ပါၿပီးသားျဖစ္သြားၿပီ။
http://burma.irrawaddy.org/archives/20369