ျပင္ဖို႔လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ

ဦးသိန္းထုိက္ဦး
06.01.2014

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ အစီအစဥ္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ဘာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္သင့္သလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ ႔ေန ဦးကိုနီ ကို ဗီြအိုေအဝိုင္းေတာ္သား ဦးသိန္းထိုက္ဦး က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အတည္ျပဳထားတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ျပည္သူက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ထားတဲ့ အရပ္သားအစိုးရရဲ ႔ အႀကီးအကဲ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထက္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို အာဏာပိုၿပီး အပ္ႏွင္းထားတယ္ဆိုၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေရာက္လာတဲ့ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ ႔ေန ဦးကိုနီ က ေျပာဆုိပါတယ္။ ေရွ ႔ေနမ်ား ကြန္ရက္က ဦးကိုနီ အပါအဝင္ ပါတီအဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးက အဖြဲ႔ဝင္ (၇) ေယာက္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ ႔ အစီအစဥ္နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြင္း ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ေရးရာကိစၥရပ္ေတြကို ေလ့လာဖုိ႔ ေရာက္ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးကိုနီ ကို ဗီြအုိေအ က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုပါ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ပိုၿပီးအာဏာအပ္ႏွင္းထားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခ်က္ေတြကို သူက အခုလိုစၿပီး ရွင္းျပပါတယ္။

ဦးကိုနီ ။ ။ တကယ္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာဟာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ သူက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာထားတယ္။ ပုဒ္မ (၁၆) မွာပါတယ္။ ပုဒ္မ (၅၉) မွာပါတယ္။ ပုဒ္မ (၁၉၉) မွာပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲလည္း ျဖစ္တယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ ႔ အႀကီးအကဲလည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္တကယ္ေတာ့ တျခားတျခား ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ ခ်ိန္းထိုးၾကည့္လိုက္တဲ့အခါၾကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ တကယ့္အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ ႔ အႀကီးအကဲ အမွန္တကယ္ ဟုတ္ရဲ ႔လားလို႔ ေမးစရာေမးခြန္းေတြ ေတြ႔လာတယ္။ ဥပမာ ဘာတုန္းဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ အႀကီးအကဲအမွန္ျဖစ္ရင္ သူ႔လက္ေအာက္မွာ အလုပ္လုပ္မယ့္ ဝန္ႀကီးေတြကို သူ႔မွာ ခန္႔အပ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အဏာရွိရမယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ (၂၃၂) မွာ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတဟာ အျခားအျခားေသာ ဝန္ႀကီးေတြကို ခန္႔ႏုိင္ေသာ္လည္း ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး၊ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီး - အဲဒီ ဝန္ႀကီး (၃) ပါးနဲ႔ အဲဒီဌာနရဲ ႔ ဒု-ဝန္ႀကီးေတြကို သူ႔မွာ ခန္႔အပ္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အာဏာမရွိဘူး။ ဒီ အာဏာ ဘယ္သူကို ေပးထားသလဲဆုိေတာ့ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတရဲ ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အေရးႀကီးတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ဝန္ႀကီးခန္႔အပ္ခြင့္ဆိုတဲ့ အခြင့္အာဏာေတြဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတမွာ အျပည့္အဝမရွိဘဲ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ခြဲေပးထားတဲ့ဟာကို ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ ဒါက ဥပမာတခုအေနနဲ႔ ေျပာတာပါ။

ေနာက္ဥပမာတခု ေျပာရရင္ ပုဒ္မ (၂၀၁) မွာ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ေရးထားပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဆုိတာ တကယ္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကိုပိုင္တဲ့ အျမင့္ဆံုးအဖြဲ႔ပဲ။ အဲဒီအဖြဲ႔မွာ သမၼတကို ဥကၠ႒ ေနရာမွာထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ သမၼတကို ေထာက္ခံမဲက (၂) မဲပဲ ရွိတယ္။ အရပ္သား ဒု-သမၼတ နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး (၂) ေယာက္ပဲရွိတယ္။ လႊတ္ေတာ္ (၂) ေယာက္ကို ဘယ္သူကို ေထာက္ခံမလဲဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ မသိဘူး။ တဖက္မွာ (၆) ေယာက္တိတိ တပ္မေတာ္သားေတြ ပါေနတယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၊ ဒု-ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး၊ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီးနဲ႔ ကာကြယ္ဦးစီးခ်ဳပ္က nominate လုပ္ထားတဲ့ ခန္႔အပ္ထားတဲ့ ဒုတိယ သမၼတ (၁) ေယာက္။ ဆိုေတာ့ (၁၁) ေယာက္မွာ (၆) ေယာက္က ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ သူ႔လက္ေအာက္ခံတပည္ေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ တကယ့္ ႏိုင္ငံရဲ ႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာ ဟာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ လက္ထဲမွာလား။ သမၼတလက္ထဲမွာလား က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားစရာ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာဟာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတာမ်ားတယ္လို႔ ေထာက္ျပတာပါ။

ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ဥပေဒ ျပဳေရးကိစၥေတြမွာ အရပ္ဖက္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ေနာက္ တရားစီရင္ေရးမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ဒီမုိကေရစီစနစ္အတြက္ လႊမ္းမုိးႏိုင္စြမ္း တကယ္တမ္း ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏုိင္စြမ္း ရွိပါသလဲ။

ဦးကိုနီ ။ ။ ဥပေဒျပဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တခုေျပာမယ္။ တရားစီရင္ေရးကိုေတာ့ ခြဲေျပာပါမယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ဟာက ဥပေဒျပဳေရး။ အဲဒီ ဥပေဒျပဳေရးဟာ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံတုိင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာရဲ ႔ မူလပိုင္ရွင္ဟာ ႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ႏိုင္ငံသားေတြက ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ဆိုတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက ဥပဒျပဳတဲ့အာဏာကို ပိုင္တယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာလည္း ေယဘုယ်သေဘာ အဲဒီလုိသေဘာေရးထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပုဒ္မ (၇၄)၊ ပုဒ္မ (၁၀၉)၊ ပုဒ္မ (၁၄၁)၊ ပုဒ္မ (၁၆၁) တို႔မွာ ရွိသမွ် လႊတ္ေတာ္အားလံုးမွာ (၄) ပံု (၁) ပံုကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔တယ္လို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အခါၾကေတာ့ ဥပေဒျပဳအာဏာရဲ ႔ (၄) ပံု (၁) ပံုကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တစ္ေယာက္ကတည္းကို အပ္လုိက္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဥပေဒျပဳအာဏာရဲ ႔ (၄) ပံု (၃) ပံုကိုပဲ ႏုိင္ငံသားေတြကို ေပးထားသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကေတာ့ အကူးအေျပာင္းကာလတခုမိုလို႔ ဒီလိုေလးပဲထားတယ္လို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒုကၡျဖစ္ေနတယ့္၊ က်ေနာ္တို႔ တကယ္အၾကပ္အတည္း ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲက ဥပေဒျပဳအာဏာမွာ အခက္ဆံုးျပႆနာ ဘာလဲဆိုေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ခ်င္ရင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ သေဘာမတူရင္ က်ေနာ္တို႔ တသက္လံုး ျပင္လို႔မရဘူး။ ဘာေၾကာင့္တုန္းဆုိေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ခ်င္ရင္ လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ ၇၅% ေက်ာ္က ေထာက္ခံမွ ဒုတိယအဆင့္ေအာင္မယ္။ ျပင္ဖို႔အခြင့္အလမ္းရွိမယ္။ ၇၅% ေက်ာ္ ၇၆% - လႊတ္ေတာ္မွာက အရပ္သားအမတ္က ၇၅% ပဲရွိတယ္။ ၇၆% ျဖစ္ဖို႔ဆုိရင္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေထာက္ခံမွရမယ္။ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ ေထာက္ခံမွဆုိရင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အမိန္႔ေပးမွရမယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ မေထာက္ခံဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ တသက္လံုးျပင္လို႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဥပေဒျပဳ အာဏာမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေလးကို ျပင္ခ်င္တာေတာင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သေဘာမတူရင္ ျပင္လို႔မရေအာင္ ပိတ္ထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဥပေဒျပဳအာဏာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတယ္ဆိုတာ ဒီအခ်က္က ထင္ရွားေစတယ္။

ေနာက္ တရားေရးအာဏာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သမုိင္းအစဥ္အဆက္ ဦးေနဝင္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။ ဦးေနဝင္းလက္ထက္မွာလည္း တရားေရးအာဏာကို စစ္တပ္က မယူဘူး။ ေနာက္တခါ မဆလေခတ္ ဦးေနဝင္း ဆက္အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ မယူခဲ့ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဳးႀကီးသန္းေရႊ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္မွာ တရားေရးအာဏာကို စစ္တပ္ကမယူဘူး။ အခု ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ပုဒ္မ (၃၄၃) မွာပါပါတယ္။ စစ္ဘက္တရားေရးမွာ ေနာက္ဆံုးအဆံုးျဖတ္ကို ေပးခြင့္ရွိတယ့္လူက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္။ ဆိုလုိတာက စစ္တရားစီရင္ေရးမွာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အာဏာေပးလုိက္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဆုိတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဝန္ထမ္း။ အစိုးရလခကိုယူတဲ့ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ပဲ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ကို တခ်ိန္တည္းမွာ တရားေရးအႀကီးအကဲကို ေပးတာဟာ ဘယ္ႏုိင္ငံမွမရွိဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာလည္း အရင္က မရွိခဲ့ဘူး။

ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ စစ္တပ္ကို အရပ္ဖက္တရားစီရင္ေရးေအာက္ကေန လံုးဝသီးျခားခြဲထြက္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ ရပ္တည္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးလား။

ဦးကိုနီ ။ ။ ဒီသေဘာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ စစ္သားေတြကေတာ့ ဥပေဒႏွစ္ခု လိုက္နာရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အရပ္ဖက္ဥပေဒလည္း လိုက္နာရတယ္။ အရပ္ဖက္တရားရံုးကလည္း သူတုိ႔အေပၚမွာ စီရင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တျခားကိစၥေတြၾကေတာ့ စစ္တရားရံုးနဲ႔သြားမယ္။ စစ္တရားရံုးနဲ႔ သြားတဲ့ကိစၥေတြအားလံုးမွာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို အႀကီးအကဲေပးလိုက္တယ္။ အရင္က အဲဒီလို မေပးဘူး။ စစ္တရားရံုးက ဘယ္လိုပဲ ဆံုးျဖတ္ဆံုးျဖတ္၊ ေနာက္ဆံုး အယူခံက က်ေနာ္တုိ႔ အရပ္ဖက္ရံုးကို လာရတယ္။ အခု လာစရာ မလိုေတာ့ဘူး။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ ႔ အဆံုးအျဖတ္က အၿပီးအျပတ္ဆုိေတာ့ တရားေရးအာဏာကိုပါ သြယ္ဝိုက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးလုိက္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ အားလံုးကို ၿခံဳလိုုက္ရင္ ဥပေဒျပဳအာဏာလည္း (၄) ပံု (၁) ပံုကို ေပးတဲ့အျပင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ႏုိင္တဲ့အာဏာပါ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမွာလည္း က်ေနာ္ ေစာေစာက ေျပာထားသလို သမၼတထက္ပိုၿပီးျပင္းတဲ့အာဏာေတြ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတယ္။ တရားေရးအာဏာလည္း စစ္ဖက္တရားစီရင္ေရးမွာ သူကို တရားသူႀကီးခ်ဳပ္အာဏာေပးထားတယ္ဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာႀကီး (၃) ခုရွိတာ (၃) ခုစလံုးမွာ တနည္းမဟုတ္တနည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ေပးထားတာ ေတြ႔ရေတာ့ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပဒသည္ ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကို ႏုိင္ငံသားေတြကို အပ္ႏွင္းတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုလား။ သို႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို အပ္ခ်င္လို႔ ေရးထားတာလားဆုိတာ ေမးစရာ ျဖစ္လာတာေပါ့။

ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ဒါကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး အာဏာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့။ တိုင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ တန္တူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ေတြကို အာမမခံဘူးဆိုၿပီး ေဝဖန္တာေတြကို က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိေအာင္ သူတုိ႔ဖက္က သူတုိ႔အေရးအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါသလဲ။

ဦးကိုနီ ။ ။ က်ေနာ္ ႏွစ္ခ်က္ေျပာမယ္ဗ်ာ။ တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ (၈) မွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္မယ္လုိ႔ သူကေရးထားတယ္။ ျပည္ေထာင္စုလို႔ ေျပာလုိက္ရင္ ဖယ္ဒရယ္ေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္ ၾကည့္လိုက္ရင္ ကိုသိန္းထိုက္ဦးလည္း ျမင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ လႊတ္ေတာ္ (၁၅) ခု ရွိတယ္။ တုိင္းအဆင့္က (၁၄) ခု၊ ဗဟုိနဲ႔ဆုိရင္ (၁၅) ခု။ တရားရံုးေတြလည္း (၁၅) ခုေပါ့။ အစိုးရလည္း (၁၅) ဖြဲ႔ေပါ့။ ျဗဳန္းကနဲ႔ ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စုပံုစံ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္ဟာ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ မဟုတ္ဘူး။ သ႑ာန္ေဆာင္ ျပည္ေထာင္စုလို႔ေခၚတယ္။ ဟန္ေဆာင္ထားတာ။ ျပည္ေထာင္စုအစစ္ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုအစစ္ဆိုတာက ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြကို သူ႔ျပည္နယ္ျပည္သားေတြက ေရြးမယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရကိုလည္း သူ႔ျပည္နယ္သူျပည္နယ္သားေတြကဖြဲ႔မယ္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အခြင့္အေရး သူတုိ႔ကို ေပးရမယ္။ အလားတူ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အခ်ဳိ ႔အခ်ဳိ ႔ေသာ ဥပေဒေတြကို သူတုိ႔ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျပဌာန္းခြင့္ ေပးရမယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခ်က္ ေထာက္ျပမယ္။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဘယ္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနသလဲ။ အဲဒီ ေမးခြန္းေလးကို ျပန္ေျဖၾကည့္လိုက္ရင္ အေျဖ အဲဒီေနရာမွာရွိတယ္။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ဆုိတာ ဗဟိုအစိုးရ တႏုိင္ငံလံုးကို ေယဘုယ်ၿခံဳ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ ျပည္နယ္ေတြကို ျပည္နယ္အစိုးရက အုပ္ခ်ဳပ္မယ္။ ဒါက ျပည္ေထာင္စုစနစ္။ ဒီကေန႔ ဗမာႏုိင္ငံကို ဘယ္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနသလဲ။ ဒီေမးခြန္းအေျဖ။ ဥပေဒမွာ သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ အႀကိီးအကဲလို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့အဖြဲ႔အစည္းက (၁) အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန (၂) ရဲတပ္ဖြဲ႔ ဒီႏွစ္ဖြဲ႔က တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ အဲဒီ ရဲတပ္ဖြဲ႔နဲ႔ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနသည္ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ ရွမ္း တႏုိင္ငံလံုးကို သူတုိ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ တကယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာသည္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးရဲ ႔ လက္ထဲမွာရွိတယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔တယ္ဆိုေတာ့ တကယ့္ တုိင္းျပည္ေရးအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟာ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလား။ သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းနဲ႔ စစ္တပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာလား။ ေမးစရာေမးခြန္းေတြ ရွိေနတယ္။ အဲဒါဟာ လံုးဝ ျပည္ေထာင္စုစနစ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့အခ်က္။ တုိင္းရင္းသားေတြ မႀကိဳက္တဲ့အခ်က္က ဒီအခ်က္ပဲ။ ဒါကို က်ေနာ္တုိ႔က ျပင္ခ်င္တယ္။ ဒီဟာကို ျပင္ဖုိ႔အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ ႔ ရည္မွန္းခ်က္ထဲမွာ ဒါလည္းပါပါတယ္။

ဦးသိန္းထုိက္ဦး ။ ။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆုိတာက အခုန ဦးကိုနီလည္း ရွင္းျပပါတယ္။ စစ္တပ္ကလည္း လက္ခံဖုိ႔ ေထာက္ခံဖို႔ လုိတယ္ဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္ခင္ ျပင္ဆင္ေရးက အခ်ိန္မီပါ့မလား။ ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလား။

ဦးကိုနီ ။ ။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဟာ တကယ္ေတာ့ ခက္ခဲသင့္တဲ့ကိစၥ မဟုတ္ဘူး။ မခက္ခဲသင့္ဘူး။ တုိင္းျပည္အတြက္ လိုအပ္ရင္ လိုအပ္သလို၊ တုိင္းျပည္အက်ဳိးကို ေထာက္ထားၿပီး ျပင္ႏုိင္ေအာင္ ေရးဆြဲဖန္တီးထားသင့္တယ္။ သို႔ေသာ္ ေရွ ႔ကလူေတြက အဲဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ ခက္ခဲေအာင္ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အမွန္ေတာ့ ဒီေမးခြန္း ျဖစ္လာတာပဲ။ တကယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ လိုတဲ့အခ်ိန္မွာ လုိသလို လြယ္လြယ္ကူကူ ျပင္ႏုိင္တယ္ဆိုရင္ ဒီလုိေမးခြန္းမ်ဳိးလည္း ေပၚလာစရာမရွိဘူး။ ဒီလုိ ျပင္ဆင္ေရး campaign ေတြလည္း ုလုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန လုိေနတယ္။ လုပ္ေနရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်၊ ျပင္ဆင္ေရး ျဖစ္ႏုိင္ေခ် မျဖစ္ႏိုင္ေခ် တခ်ိန္က ေရးခဲ့တဲ့လူေတြကေတာ့ မျပင္ခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပင္လို႔မရေအာင္ ပိတ္စို႔ထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေျခအေနကေတာ့ ဒီကေန႔ အာဏာရတဲ့ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ ကိုယ္တုိင္က ျပင္ဆင္ေရးအဆုိတင္တယ္။ ျပင္ဆင္ေရး ေလ့လာေရးေကာ္မတီဖြဲ႔တယ္။ အခု မၾကာခင္ကပဲ သူတို႔ ကိုယ္တုိင္ကပဲ ၇၃ ခ်က္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ေရး အပါအဝင္ ျပင္ဖို႔ရွိတဲ့ဟာေတြကို သူတုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်တယ္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အေရွ ႔ကိုသြားေနတယ္ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ ယံုၾကည္တယ္။ ထင္သာျမင္သာရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီေနရာမွာ လူထုလုိခ်င္တဲ့ အေျပာင္းအလဲအားလံုး အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ လိုခ်င္တဲ့ အေျပာင္းအလဲအားလံုးဟာ ၂၀၁၅ မတိုင္မီ ပါသြားမလား၊ ပါမသြားဘူးလားေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာဖို႔ေစာတယ္။ ဒါကေတာ့ ေနာက္မွပဲ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး အေျဖထုတ္ရမယ့္သေဘာ။ အဲဒီေတာ့ အေျပာင္းအလဲတခုေတာ့ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ယံုတယ္။ က်ေနာ့္ရဲ ႔ ပုဂၢလိက ယံုၾကည္ခ်က္။ ဒီေနရာမွာ အခုနတခ်က္ စဥ္းစားစရာက တပ္မေတာ္ကလည္း လိုတယ္ဆိုတဲ့ ကိုသိန္းထိုက္ဦးရဲ ႔ ေမးခြန္းထဲမွာ ပါလာတဲ့အခ်က္။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို (၁) ခု၊ (၂) ခု ျပင္မွာမဟုတ္ဘူး။ ျပင္စရာေတြ သိပ္မ်ားတဲ့အခါၾကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံမွာပါတဲ့ ျပင္ဆင္ေရးနည္းလမ္းအတုိင္းသြားရင္ မလြယ္ဘူး။ မလြယ္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔က ဘာလုပ္ရမလဲဆိုေတာ့ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ျပင္လုိ႔မရရင္ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ျပင္လို႔ရတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းက ဘာလဲဆိုေတာ့ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္တဲ့နည္း။ ဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က က်င့္သံုးဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါၿပီ။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လထဲမွာ စာတစ္ေစာင္ပို႔ပါတယ္။ သမၼတႀကီးကို စီစဥ္ေပးဖုိ႔။ အဲဒီမွာ သမၼတႀကီး၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒မ်ား၊ တပ္မေတာ္ဖက္က ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရယ္ ဒီလို ဖိတ္ထားတယ္။ ဒီအဓိပၸါယ္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေလွ်ာေလွ်ာရႈရႈနဲ႔ အဆင္ေျပေျပနဲ႔ တုိင္းျပည္အက်ဳိးအတြက္ ျပင္ဖို႔ကိစၥမွာ ဒီလိုမ်ဳိး မညႇိမႏိႈင္းဘဲနဲ႔လုပ္ရင္ အခက္အခဲေတြ ရွိႏိုင္တယ္။ ညိႇႏိႈင္းၿပီးလုပ္တာဟာ အားလံုးအတြက္ ေကာင္းမယ္ဆိုတဲ့အသိ က်ေနာ္တုိ႔ ဥကၠ႒မွာ ရွိတဲ့အတြက္ ဒီလုိကမ္းလွမ္းတာေပါ့။ သမၼတႀကီးကလည္း ဒါကိုျငင္းပယ္ထားတာ မရွိပါဘူး။ (၃၁) ရက္ေန႔ အစီရင္ခံစာ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းၾကေတာ့ ေတြ႔ၾကတာေပါ့၊ ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့ ဒီလုိအေျပာအဆုိေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္ တဖက္က ျပည္သူလူထုက ျပင္ခ်င္သလို၊ ႏုိင္ငံေရးအရ တာဝန္ယူထားတယ့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြကလည္း ညိႇညိႇႏိႈင္းႏိႈင္းနဲ႔ လုပ္သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးရာ နဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ေရးရာကိစၥရပ္ေတြ လာၿပီးေလ့လာတဲ့ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ ႔ေန ဦးကိုနီ ကို ဗီြအုိေအ က သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာပါ။