ျငိမ္းခ်မ္းေရး စစ္တမ္း (၁၄)

ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈအၾကမ္းဘက္ျဖိဳခြဲခံလိုက္ရျခင္းအေပၚဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္သင့္သလဲ။

မတ္လ (၁၀) ရက္ေန ့တြင္ လက္ပံတန္း၌ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲ အၾကမ္းဘက္ ျဖိဳခြဲခံလိုက္ရျခင္းအား ဥပေဒ
၊ဥပေဒစိုးမိုးေရး နွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏အေျခခံျဖစ္ေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံုရႈေဒါင့္မ်ားအျပင္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္း
ေရး ျပသနာမ်ားနွင့္ပါ ဆက္စပ္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္လာပါသည္။

တနိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မူၾကမ္း (Final Draft) ကို နွစ္ဘက္သေဘာတူ ေရးျပီးေၾကာင္းအတည္ျပဳခ်က္ လက္မွတ္ထိုးသည့္ မတ္လ (၃၁) ရက္ေန ့ညေနမွာပင္ ဒုတိယဗို္လ္ခ်ဳပ္ၾကီးျမင့္စိုးက ကာခ်ဳပ္၏ မူ (၆) ခ်က္ကို မီးေမာင္းထိုးေျပာသြားခဲ့သည္။ ယင္း၏ အနွစ္သာရမွာ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရန္ နွင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေဘာင္အတြင္း ၀င္ေရာက္ရန္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ျဖိဳခြဲျခင္းမွာ ဥပေဒနွင့္အညီ
ျဖစ္ေၾကာင္း ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ နွင့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္နွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒ တို ့ကိုကိုးကားလွ်က္ စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားက ခုခံေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ထိုမွ်မက အျခားအေရးၾကီး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ျပသနာမ်ား အားလံုးနီးပါးမွာပင္ လက္ရွိစစ္အစိုးရသည္ ဥပေဒ၊ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ စသည္မ်ားကို ထပ္ခါ တလဲလဲ ကိုးကား သံုးစြဲလာခဲ့သည္။

သို ့ျဖစ္၍ လူထုမ်ားအေနျဖင့္ ဥပေဒ၊ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ဥပေဒစိုးမိုးေရး စသည္တို ့၏ အေျခခံမ်ားကို မွန္ကန္စြာနားလည္နုိင္မွသာ ဥပေဒေထာင္ေခ်ာက္ကိုေရွာင္လႊဲနိုင္၊ ဥပေဒအရ ဖိနွိပ္မႈမ်ားကို တုန္ ့ျပန္နိုင္၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ နွင့္ တိုးတက္ဖြ ံ့ျဖိဳးမႈမ်ားအား ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံမ်ားမွ ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ အေထာက္အပံ့ ရနိုင္ပါမည္။ ယင္းတို ့နွင့္ ဆက္စပ္လွ်က္ DVB Debate အစီအစဥ္[1] တြင္ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈအား အၾကမ္းဘက္ျဖိဳခြဲခံခဲ့ရျခင္းအေပၚ ေဆြးေႏြး
ခဲ့ ၾကပံုရသည္။။

ယင္းတြင္ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးသြားခဲ့သူ ပုဂၢိဳလ္တဦးက “ဥပေဒဟာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရ နွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူ
အၾကားမွာ သေဘာတူ ညီခ်က္ျဖစ္တယ္။ လူအုပ္စု A ကို ျဖိဳခြဲျခင္ တဲ့ အတြက္ လူအုပ္စု B ကို အမိန္ ့ေပးနိုင္သူတဦး
က သြားျဖိဳခြဲကြာ လို ့ခိုင္းလိုက္တာ။ ဥပေဒနွင့္ ညီသလားဆိုရင္ ဥပေဒထဲမွာ ေရးထားတဲ့ စကားလံုးေတြနဲ ့လုိက္ တိုက္ရင္ ညီသလို ရွိတယ္။ ဥပေဒရဲ ့အနွစ္သာရကိုၾကည့္ရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရနဲ ့အုပ္ခ်ဳပ္ခံသူလူထုအၾကား မွ်မွ်တတရွိတဲ့ ဥပေဒဟု ေျပာလို ့မရ။” ဟူ၍ ေဆြးေႏြးသြားခဲ့သည္။


DVB Debate အစီအစဥ္မွာ တနိုင္ငံလံုးေလ့လာခြင့္ရေအာင္ ထုတ္လႊင့္ျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့
သူအေနျဖင့္ ဥပေဒနွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍ အနီးစပ္ဆံုးမွန္ကန္သည့္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ျပဳမွသာ အက်ိဳးရွိ နိုင္ပါမည္။ သို ့မဟုတ္ ျပသနာအေပၚလူထု၏ သံုးသပ္မႈ ရႈတ္ေထြးသြားဘြယ္ ရွိသည္။ “အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရ နွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္သူအၾကားမွာ သေဘာတူညီခ်က္” ဟူသည့္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ Constitution ကိုသာ ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။ ရိုးရိုး ဥပေဒျဖစ္သည့္ Law သို ့မဟုတ္ Act မ်ားကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါ။ ရိုးရိုးဥပေဒ အားလံုးမွာ အစိုးရအာဏာ ပိုင္ မ်ား အပါအ၀င္ နိုင္ငံတြင္းရွိ လူတဦးခ်င္းစီတိုင္း လိုက္နာရမည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ သေဘာတူညီခ်က္ မဟုတ္ပါ။ လူ ့သမိုင္းတြင္ ရိုးရိုး ဥပေဒမ်ားက အရင္ေပၚေပါက္လာၾကျခင္းျဖစ္ျပီး ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေနာက္မွ ျဖစ္တည္လာပါသည္။ ကမာၻေပၚ၌ သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆံုးဟု ဆိုေသာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ ဖြဲ ့စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒသည္ပင္ နွစ္ေပါင္းနွစ္ရာေက်ာ္မွ်သာ ရွိေသးသည္။
ဥပေဒဟူသည္မွာ မည္သည့္အရာျဖစ္သည္ကို တကမာၻလံုးက တညီတညြတ္တည္း လက္ခံထားသည့္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ မရွိပါ။ ဥပေဒပညာရွင္ၾကီးအခ်ိဳ ့၏ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ားအေပၚအေျချပဳလွ်က္ မိမိကိုယ္ပိုင္အေတြး အျမင္ နွင့္ အေတြ ့အၾကံဳမ်ားနွင့္ ေပါင္းစပ္ကာ ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံၾကီးမ်ားက လက္ခံသည့္ ဥပေဒ၏ ေယဘုယ် သေဘာကို စာေရးသူအေနျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း နားလည္ ဖြင့္ဆိုပါသည္။


“ဥပေဒဟူသည္မွာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက လက္ခံက်င့္သုံးေသာ ကိုယ္က်င့္တရား၊ စံထားခ်က္၊ ႏိုင္ငံေရး
အေတြးအေခၚမ်ား နွင့္ သက္ဆိုင္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ပကတိလိုအပ္ခ်က္ နွင့္ အနာဂါတ္ေမွ်ာ္မွန္း
ခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ေသာ အရာျဖစ္သည္။
လူတစ္ဦးခ်င္းစီႏွင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လုံး၏ လြတ္လပ္မႈ၊ လုံၿခံဳမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ တည္ၿငိမ္မႈ၊ တိုးတက္မႈ
တို႕ကို ပ့ံပိုးေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ေရး ဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ၏ တရားဝင္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ကေန၍ တိတိက်က် ေဝါဟာရမ်ားအသုံးျပဳကာ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အခြင့္အေရး နွင့္ တာ၀န္မ်ား ကို သတ္မွတ္ေပးထား
သည့္ အရာ (သို ့မဟုတ္) လူအမ်ား၏ ျပဳမူက်င့္ႀကံမႈအေပၚ ထိန္းေက်ာင္း၊ ကန္႕သတ္၊ ခြင့္ျပဳ၊ ျပ႒ာန္းထား
သည့္ အရာျဖစ္သည္။”


ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲကို အၾကမ္းဘက္ဖိနွိပ္နွိမ္နင္းရာတြင္ လူအုပ္စု တစုကို ျဖိဳခြဲျခင္သျဖင့္ အမိန္ ့ေပးနိုင္သူ တဦးက အျခားလူအုပ္စုတစုကိုခိုင္းျခင္းမွာ ဥပေဒနွင့္ညီသလိုရွိေၾကာင္း ဟူေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာလည္း မမွန္ပါ။ ယင္းသို ့ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖင့္ ဆႏၵျပပြဲကို ျဖိဳခြဲရန္ စစ္အစိုးရက စြမ္းအားရွင္မ်ားအားအသံုးျပဳျခင္းမွာ ဥပေဒအရတရား၀င္ လိုလို အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္သြားေစသည္။

ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၇ အရ အမ်ားျပည္သူ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကို ေနွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးေသာ လူစု လူေ၀းအား ပုဒ္မ ၁၂၈ အရျဖိဳခြဲရန္ ရဲအရာရွိက အကူအညီေတာင္းနိုင္သူမွာ အျခားလူအုပ္စု တစုမဟုတ္ပါ။ လူ ပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းကိုသာ ရည္ညႊန္းသည္။ ဥပေဒတြင္ (ျမန္မာဘာသာျဖင့္) မည္သည့္အမ်ိဳးသားကို မဆို၊ (အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္) Any male person ဟု အတိအက် သံုးထားသည္ကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ရွင္းပါသည္။ စစ္အစိုးရက စြမ္းအားရွင္ အေနျဖင့္ စနစ္တက်ဖြဲ ့စည္းထားသည့္ လက္ကိုင္တုတ္အဖြဲ ့အားသံုး၍ ျပည္သူလူထု၏ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈမ်ားအား အၾကမ္းဘက္ ျဖိဳခြဲျခင္းမွာ မည္သည့္ တည္ဆဲဥပေဒနွင့္မွ် မညီပါ။


ပထမ ကမာၻစစ္ၾကီးျပီးသည့္ ေနာက္ ၁၉၂၀ ခုနွစ္ နွင့္ ၁၉၃၀ ခုနွစ္မ်ားအတြင္း ဂ်ာမနီနိုင္ငံတြင္ နာဇီပါတီ ပါတီက ဖြဲ ့စည္း ခဲ့သည့္ ရွပ္ညိဳတပ္ဟူ၍ လူသိမ်ားခဲ့ေသာ အရပ္သားတပိုင္းစစ္ေရးအင္အားစု Sturmabteilung (SA) သည္ ဟစ္တလာအာဏာရလာေရးကို အဓိက ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ ၄င္းတုိ ့သည္ နာဇီပါတီက ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့သည့္ တရားပြဲ မ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ နာဇီပါတီကို ဆန္ ့က်င္သည့္ နိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအားအၾကမ္းဘက္ ျဖိဳခြဲ ျခင္း၊ အုပ္စု အင္အားကို စနစ္တက်သံုးကာ အတိုက္အခံလႈပ္ရွားသူမ်ားအား လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ျခင္းစသည္တို ့ကို က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ဟစ္တလာသည္ လူထုအတြင္း အေၾကာက္တရား ဖန္တည္းျခင္းအားျဖင့္ မိမိလိုျခင္ သည့္ အာဏာရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ကို လွမ္းကိုင္ရယူသြားနိုင္ခဲ့သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ကင္းမဲ့သည့္ နိုင္ငံမွန္သမွ် တြင္ အုပ္စိုးသူ အာဏာရွင္မ်ားသည္ အေၾကာက္တရား ဖန္တည္းကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေလ့ရွိၾကျမဲျဖစ္သည္။


လက္ရွိ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ နိုင္ငံနွင့္ အ၀ွမ္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အဓိကရုဏ္းမ်ားအတြင္း မည္သည့္ေနရာက ေ၇ာက္ လာမွန္းမသိေသာ လူစု လူေ၀း မ်ားသည္ စနစ္တက်နွင့္ အၾကမ္းဘက္မႈမ်ားက်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚ ခဲ့သည္မွာ ၾကာပါျပီ။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမေရွ႕တြင္ အရပ္၀တ္ စြမ္းအားရွင္ဆိုသူမ်ားအား အသံုးျပဳျပီး ဆႏၵျပေက်ာင္း
သားမ်ားအား ျဖိဳခြင္းခဲ့မႈ နွင့္ လက္ပံတန္းတြင္ ရဲ ယူနီေဖါင္း၀တ္ထားသူမ်ားက မတန္တဆအင္အားကို အသံုးျပဳကာ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဘက္ခဲ့မ်ားကို ေတြ ့လိုက္ရေသာအခါ ဦးသိန္းစိန္ စစ္အစိုးရသည္ စြမ္းအားရွင္အဆင့္ ထက္ပို၍ျမင့္ကာ ဂ်ာမနီနိုင္ငံမွာ ကဲ့သုိ ့အရပ္သားတပိုင္းစစ္ေရးအင္အားစု Sturmabteilung (SA) မ်ိဳး တခုခု ကို ဖြဲ ့စည္းအသံုးခ်ေနျပီလားဟု ေလ့လာရန္လိုအပ္လာသည္။


ဆႏၵျပမႈကို အၾကမ္းဘက္ ျဖိဳခြဲျပလိုက္ျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကိုသာမက ျငိမ္းခ်မ္းစြာစုေ၀းကာ မိမိတို ့၏ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖၚရန္ ၾကိဳးစားေသာ လူထုၾကီးတရပ္လံုးအတြင္းတြင္ပါ အေၾကာက္တရားဖန္တည္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ စစ္မွန္ေသာ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့သည့္ ျပယုဂ္ပင္။ ဥပေဒစိုးမိုးမႈကင္းမဲ့ေနသမွ် မည္သည့္အခါတြင္မွ် ျငိမ္းခ်မ္းမႈ မရနိုင္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ လူ ့အခြင့္အေရးမ်ားလည္း ဆိတ္သုဥ္းေနပါမည္။


DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆံုးရႈံးနစ္နာခဲ့ရမႈမ်ားကို အက်ိဳးအေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ား နွင့္ ေထာက္ျပ ေဆြးေႏြးနိုင္ခဲ့သည့္ ရန္ကုန္တိုင္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒါက္တာ ေဒၚညိဳညိဳသင္း အား အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ သို ့ရာတြင္ သူမ၏ သံုးသပ္ခ်က္နွစ္ရပ္ကို ေထာက္ျပေ၀ဘန္လိုသည္။ ပထမ တရပ္မွာ “ရိုးရိုးဥပေဒေရးရာရႈေဒါင့္ကေနသာ ၾကည့္လို ့မရ၊ အစိုးရက နိုင္ငံေရးအရ ေပးထားတဲ့ ကတိကိုခ်ိဳးေဖါက္တာျဖစ္ တယ္” ဟူသည္ပင္။ ဤသည္မွာမူ လြဲေနပါသည္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနသည္။ နိုင္ငံေရးအရေပးထားေသာကတိ ကို ခ်ိဳး ေဖါက္ပါက ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ၾကိဳးပမ္းရပါမည္။ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေရးကတိ ကို ရိုးရိုးခ်ိဳး ေဖါက္ရံုသာမကဘဲ မတရားအၾကမ္းဘက္မႈၾကီးကို က်ဴးလြန္လိုက္ေသာအခါ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ထိေရာက္စြာ အေရး
ယူရန္ နည္းလမ္းရွာရမည္ မုခ်ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့ရွာေဖြ၍ မရနိုင္ေသာအခါက်မွသာ အျခားနည္းမ်ားကို ၾကိဳးပမ္းဘို ့ လိုအပ္လာနိုင္ပါမည္။


ဒုတိယ တခုမွာ ဥပေဒအရ နိုင္ငံသားေတြက အစိုးရကို တရားစြဲလို ့ရသလား ဟူ၍ ပရိသတ္တဦး၏ ေမးခြန္း အား “၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ စာခြ်န္ေတာ္မွာ ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးကို ယူဘို ့ဥပေဒပညာရွင္ေတြကို တိုက္တြန္းျခင္တယ္။” ဟု သူမက ေျဖၾကားသြားခဲ့သည္။ စာခြ်န္ေတာ္ ၏ သဘာ၀ကို သူမကိုယ္တိုင္ နားမလည္ပါဘဲ
လွ်က္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားအား ဆရာလုပ္ေနသလားဟု စဥ္းစားဘြယ္ျဖစ္ သည္။ စာခြ်န္ေတာ္ဟူသည္မွာ မတရားမႈ က်ဴးလြန္ခံရသူ၏ အခြင့္အေရးကို အကာအကြယ္ေပးရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို ့ေမတၱာရပ္ခံခ်က္မွ်သာျဖစ္သည္။[2] မတရားမႈက်ဴးလြန္သူ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားအား အျပစ္ေပးနိုင္ရန္ တရားစြဲဆိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို ရိုက္နွက္ဆံုးမလို ့ရတဲ့ ၀ါးရင္းတုတ္က ဘယ္ဟာလဲ ဟု လူထုကေမးသည္။ ေဒါက္တာ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက က်ဴရိုး ကေလးကို ျပေနသကဲ့သို ့ျဖစ္သည္။ သူမသည္ အနာကိုေတြ ့ပါလွ်က္ ေဆးကို မျမင္သည့္ ဘ၀ သို ့က်ေရာက္လွ်က္သည္။


အိႏၵိယ နုိင္ငံတြင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အင္ဒီရာဂႏၵီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္က အတိုက္အခံနိုင္ငံေရးသမားမ်ားအား မတရား ဖမ္းဆီးမႈမ်ားျပဳခဲ့ေသာအခါ ဖမ္းဆီးခံ မိသားစု၀င္မ်ားက တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို ့ေမတၱာရပ္ခံေလွ်ာက္ထားေသာ အခါ ေရွ ့ေတာ္သြင္းစာခြ်န္ေတာ္ (Habeas Corpus) ကို အသံုးျပဳ၍အကာအကြယ္ေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးနဳေခတ္တြင္ လည္း အလားတူပင္ၾကံဳေတြ ့ခဲ့ရသည္။ စာခြ်န္ေတာ္မ်ားက နစ္နာသူမ်ား၏ အခြင့္အေရး ကို တစံုတရာအကာအကြယ္ေပးနိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ အိႏၵိယ နုိင္ငံနွင့္ (ထိုစဥ္က) ျမန္မာနိုင္ငံတို ့တြင္ လြတ္လပ္၊ ဘက္မ လိုက္၊ ထက္ျမက္ေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု (State Institution) ျဖစ္သည့္ တရားစီရင္ေရး အားေကာင္းေသာ
ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံတြင္မူ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံု၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ တရားစီရင္ေရးသည္ အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားကို ေၾကာက္ေနရေၾကာင္းအားလံုးအသိပင္။ စာခြ်န္ေတာ္မွ်ေလာက္နွင့္ မည္သို ့မွ်ထိေရာက္စြာ အေရး ယူ နိုင္ဘြယ္မရွိပါ။ ဆြန္လြတ္ေရာ္ဂ်ာ မႈခင္းတြင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအရ ျပဌာန္းထားသည့္ စာခြ်န္ေတာ္ ကို အသံုးျပဳခဲ့
ေသာ္လည္း မည္သည့္ အကူအညီမွ်မရခဲ့။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့စိုးစဥ္းမွ် မျဖစ္ခဲ့။


ဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ဆဒၵါန္ ဆင္မင္းနွင့္ သ႑ာန္တူသည္။ စာခြ်န္ေတာ္မ်ားထည့္သြင္းျပဌာန္းထားသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ၾကြက္တြင္းမွ်သာျဖစ္သည္။ ဆဒၵါန္ဆင္မင္းအား ၾကြက္တြင္း အတြင္းသို ့၀င္ ေရာက္ရန္ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက တိုက္တြန္းေနသည့္ သေဘာရွိသည္။ ဆဒၵါန္ဆင္မင္းသည္ မည္သည့္အခါမွ် ၾကြက္တြင္း
အတြင္းသို ့၀င္ေရာက္မည္ မဟုတ္ပါ။ ယင္းကို နင္းေျခကာ မဟာျမိဳင္ေတာၾကီးအတြင္းသို ့အိေျႏၵရစြာ ေလွ်ာက္လွမ္း သြားမည္သာ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒၚညိဳညိဳသင္း စသူတို ့ကိုယ္တိုင္မွာမူ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒ ၾကြက္တြင္း အတြင္းသို ့၀င္ေရာက္သြားၾကျပီးေနာက္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ လူထုအတြက္မည္သည္ကိုမွ် လုပ္၍ကိုင္၍ မရနိုင္ေတာ့ေၾကာင္း အထင္အရွားျဖစ္သည္။ တခါတရံၾကြက္တြင္းအ၀ကေလးသို ့ထြက္လာကာ လူၾကားရံုမွ် တစာစာ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုေနရသည့္ ဘ၀သို ့သာ က်ေရာက္လွ်က္ရွိသည္။


လူထုတြင္ မကုန္ခမ္းနိုင္ေသာ စြမ္းရည္မ်ားရွိသည္။ DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ပရိသတ္အတြင္းမွ အေျခခံ လူထု အခ်ိဳ ့၏ စြမ္းရည္ကို အရိပ္အေယာင္မွ် ျမင္လိုက္ရသည္။ ပထမ တဦးမွာ ေဒၚခင္လွလွ ျဖစ္သည္။ “ဥပေဒက အေပၚကလား၊ အမိန္ ့အာဏာက အေပၚကလား” ဟူ၍ သူမက ေမးျမန္းသြားခဲ့သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေရးအၾကီး ဆံုးအေျခခံမူမ်ားအနက္ တရပ္ကို သူမက ေထာက္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း မည္သူမွ် ရိပ္စားခဲ့မိပံုမရ။ ဥပေဒ (Law) နွင့္ အာဏာ (Power) ၏ ဆက္စပ္မႈကို နားမလည္ပါက ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို မသိျမင္နိုင္ပါ။ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတိုင္း၊ တိုင္းျပည္တိုင္းတြင္ အာဏာသည္ အေရးၾကီးသည္မွန္ေသာ္လည္း အာဏာကိုသာ အဓိကထားလြန္းေနပါက လူထု၏ အခြင့္အေရးမ်ားထိခိုက္ဆံုးရႈံးပါမည္။ သို ့ျဖစ္၍ အာဏာကို ကန္ ့သတ္ရန္ ဥပေဒေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အယူအဆျဖစ္သည္။ ယင္းအေျခခံတြင္ တိုးတက္ထြန္းကားေသာ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံၾကီးမ်ားသည္ အာဏာ နိုင္ငံ (Power State) အစား ဥပေဒနုိင္ငံ (Law State) ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားတည္ေဆာက္ေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။


ဥပေဒအေျမာက္အမ်ားတည္ရွိရံု၊ ေမြးထုတ္ေနရံုမွ်ျဖင့္လည္း ဥပေဒနုိင္ငံ (Law State) မျဖစ္နိုင္ ပါ။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္း မူဆိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္အီတလီနိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံမ်ားထက္ပို၍ပင္ ဥပေဒအေရအတြက္ အေျမာက္အမ်ားတည္ရွိခဲ့သည္။ သို ့ရာတြင္ ယင္းဥပေဒမ်ားသည္ အာဏာကို ကန္ ့သတ္ျခင္းမဟုတ္၊ အာဏာကို အားေကာင္းေအာင္သာ ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ ယခု ျမန္မာနို္င္ငံသည္ ထိုစဥ္က အီတလီ နိုင္ငံကဲ့သို ့ျဖစ္ေနသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းအေျခခံဥပေဒအရ တည္ေထာင္ထားေသာ စစ္အစိုးရ၏လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းလိုက္သည့္ ဥပေဒမ်ားသည္ အာဏာကို မကန္ ့သတ္ဘဲ ပိုမိုျပင္းထန္လာေအာင္သာ ပံ့ပိုးေပးေနသည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံနွင့္ ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္း ျဖစ္ေနသည္။


စင္စစ္အားျဖင့္မူ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ကာလအတြင္း ဒီမိုကေရစီေခတ္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းဆႏၵျပမႈမ်ား အား ရဲ အက္ဥပေဒျဖင့္သာ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ယင္းအတြက္ေနာက္ထပ္ ဥပေဒတရပ္ျပဌာန္းေပးခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ ယခု စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေပၚထြက္လာသည့္၂၀၁၁ ခုနွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္နွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒသည္ လူထု၏ အခြင့္အေရးကို ျပဌာန္းေပးသေယာင္ျဖင့္ စစ္အစိုးရ၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈအာဏာကို တည္ေဆာက္ေပး ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဥပေဒအသစ္မွန္သမွ်
သည္ အေဟာင္းမ်ားထက္ ပို၍ေကာင္းမြန္သည္ဟု ယူဆ လွ်င္ တက္တက္စင္ လြဲပါမည္။ အဂၤလိပ္အစိုးရလက္ထက္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ အခ်ိဳ ့ဥပေဒမ်ားမွာ ေခတ္နွင့္ မညီေတာ့ ဟူသည္မွာ အတိုင္း အတာတခုအထိ မွန္သည္မ်ားရွိသည္။ သာဓက အားျဖင့္ ၁၉၂၃ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ 1923 State Secrets Acet ကဲ့သို ့ေသာ ဥပေဒမိ်ဳးျဖစ္သည္။


တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျဗိတိသွ်ေခတ္နွင့္ လြတ္လပ္ျပီးေခတ္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ဥပေဒအေဟာင္းမ်ားသည္ ေနာက္ပိုင္းစစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒအသစ္အေတာ္မ်ားမ်ား ထက္ အဆမ်ားစြာ ပိုမိုေကာင္း မြန္ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။ သာဓကအားျဖင့္ ၁၈၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္အက်ဥ္းသားမ်ား စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ[3] သည္ ၁၉၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ဥပေဒထက္ အဆမ်ားစြာသာသည္။ ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္၊ ၁၉၂၆ ခုနွစ္ အလုပ္သမား သမဂၢ ဥပေဒ[4] သည္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္အလုပ္သမားအစည္းအရံုး
ဥပေဒထက္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၃ ခုနွစ္ လယ္ယာေျမ နိုင္ငံပိုင္ျပဳလုပ္ေရး ဥပေဒသည္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ လယ္ယာေျမဥပေဒထက္လည္းေကာင္း အဆမ်ားစြာ သာသည္။ သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္မ်ား ျပဌာန္းလာသည့္အခ်ိန္အထိ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္က အဆိုပါ ေကာင္းမြန္သည့္ ဥပေဒမ်ားကို မသံုးဘဲပစ္ထား၊ ေဘးဖယ္ထားခဲ့ျခင္းမွာ ဥပေဒျပသနာ မဟုတ္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပသနာျဖစ္သည္။


ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈအား အၾကမ္းဘက္ျဖိဳခြဲရာ၌ အဓိက အျငင္းပြားေနေသာ ဥပေဒနွစ္ခုျဖစ္သည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာစုေ၀းခြင့္ နွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒ နွင့္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒ တခုခ်င္းစီတို ့အား ခြဲျခားျပီး သံုးသပ္နိုင္သည္။ ပထမ တခုအား ဥပေဒျပသနာအျဖစ္ေတြ ့ျမင္နိုင္ သည္။ မူလ ရွိျပီးသား ရဲဥပေဒမ်ားကို မသံုးဘဲ လူထုအေပၚဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒသစ္တခုကို ထပ္မံျပဌာန္းလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့ ဥပေဒ ျပသနာ တက္ေအာင္ လုပ္ရာ၌ တာ၀န္ရွိသူမ်ားအထဲတြင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းသစ္မ်ားသာမက ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေအာက္ သို ့ ေခါင္းလွ်ိဳးကာ လႊတ္ေတာ္အတြင္း၀င္ေရာက္သြားၾကသည့္ ဒီမိုကေရစီေရး နွင့္ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုအခ်ိဳ ့ပါ ပါ၀င္သည္။
ဒုတိယ တခုမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပသနာျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒသည္ သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းမြန္သည့္ ဥပေဒတရပ္ျဖစ္သည္။ ကမာၻ ့အၾကီးဆံုးဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံ ၾကီးဟု လက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳရေသာ အိႏၵိယနိုင္ငံမွာပင္ အဆိုပါ ဥပေဒ၏ အခ်ိဳ ့ပုဒ္မမ်ားမွ်ကိုသာ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္မႈ ျပဳရျပီး ယေန ့တိုင္က်င့္သံုးဆဲျဖစ္သည္။ ဥပေဒမေကာင္း၍ မဟုတ္။ ေကာင္းပါလွ်က္နွင့္ စစ္အစိုး၇အာဏာပိုင္မ်ားက ၄င္းတို ့ အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ အဓိပၸါယ္တလြဲဖြင့္ဆိုက်င့္သံုးေနၾကသျဖင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးျပသနာဟုဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပေဒျပသနာနွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးျပသနာမွ်ကိုပင္ နားမလည္ေသာ စစ္ေခါင္း ေဆာင္ေဟာင္းသစ္မ်ား ဦးေဆာင္ဖြဲ ့စည္း ထားသည့္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ဆိုေသာ အရာသည္ မည္သို ့လွ်င္ ထို ့ထက္ေကာင္းမြန္ေသာဥပေဒသစ္တရပ္ကို ျပဌာန္းနိုင္ပါအံ့နည္း။


ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ဆိုသူမ်ားက လႊတ္ေတာ္ကို လာမထိနဲ ့ဟု ရန္ေတြ ့သူေတြ ့ၾကသည္။ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကို ေက်ာင္းသားမ်ားဆႏၵအေပၚ အေျခခံ၍ျပင္ဆင္တင္သြင္းရန္ ၾကိဳးပမ္းလာမႈအေပၚ ဘာမဟုတ္သည့္ အေၾကာင္းကို ျပကာ ပယ္ခ်ပစ္ဟု အသံကုန္ ဟစ္ေၾကြးသူ ေၾကြးၾကသည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးနုသံုးခဲ့သည့္ ေ၀ါဟာရအရ ဆိုပါမူ ရွက္ဖြယ္လိလိပင္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အသက္သြင္းထားသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနွင့္ ၄င္းအရတည္ေဆာက္ထားသည့္ လႊတ္ေတာ္သည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္သာျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ထဲေျမာေတာ့မည့္ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္အား ဆယ္သက္စားမကုန္သည့္ ရိကၡာတံုးၾကီးအျဖစ္မွတ္ယူကာ ၀မ္းေျမာက္စြာစားေသာက္ရင္း စီးနင္းလုိက္ပါသြားၾကသည့္ ငွက္မ်ားအျဖစ္သာ ဇာတ္သိမ္းသြားၾကမွာ စိုးရိမ္မိသည္။


သမိုင္းသစ္ကို ဖန္တည္းမည့္ စြမ္းအားသည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုကို ဗဟိုျပဳျပီးတည္ေဆာက္ထားသည့္ ဥပေဒ
ေဘာင္[5] နွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားအတြင္းတြင္လည္းေကာင္း၊ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္လည္း
ေကာင္း မတည္ရွိပါ။ အေျခခံလူထုမ်ားအတြင္းတြင္သာရွိေၾကာင္း သာဓကအေနျဖင့္ DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ သာယာ၀တီ ေဒသခံတဦးကို ေတြ ့ျမင္နိုင္သည္။ ၄င္းက အခ်က္အလက္နွင့္ စနစ္တက် ေထာက္ျပသြားခဲ့သည္။
“ ျဖိဳခြဲဘို ့ကို မလိုတဲ့ သပိတ္ကို ျဖိဳခြဲလိုက္တာဘဲ။ ျဖိဳခြဲမယ့္အေၾကာင္း တရား၀င္အသိေပးခဲ့တာ လံုး၀မရွိ
ဘူး။ (ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္) မင္းေသြးသစ္က ေဆြးေႏြးပြဲပ်က္သြားတဲ့အတြက္ ေလးေယာက္တစုတိုးသြားမယ္၊ ရဲေတြကို ေမတၱာရပ္ခံတယ္၊ ျပန္မတြန္းပါနဲ ့၊ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္သြားမယ္၊ ခင္ဗ်ားတို ့ဖမ္းစရာရွိရင္ ဖမ္းလိုက္ပါ လို ့ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ သူက ေက်ာင္းသားေတြကိုလဲ ေမတၱာရပ္ခံတယ္၊ ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းရဲေတြနဲ ့ျပသနာမျဖစ္ပါေစနဲ ့၊ ဒီလူေတြက ေပးတဲ့ အမိန္ ့အတိုင္း လုပ္ေနၾကရတာ --- တဲ့။ ေက်ာင္းသားေတြက အစကထဲက ဖမ္းပါဆိုတာကို မဖမ္းဘဲနဲ ့ရိုက္ျပီးမွ ဖမ္းတာ ဟာ ေက်ာင္းသားေတြ ေနာက္မလုပ္ရဲေအာင္ ဦးခ်ိဳးရမယ္ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့
လုပ္တာဘဲ။”
၄င္း၏ သံုးသပ္ခ်က္ကို နားေထာင္ျပီး ေကာင္းလိုက္၊ မွန္လိုက္ေလျခင္းဟု ဥဒါန္းက်ဴးမိသည္။ မည္သည့္ အရာမွန္း မိမိတို ့ကိုယ္တိုင္ နားမလည္သည့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဟူသည္ကို ကိုင္စြဲထားသည့္ နိုင္ငံေရး သမားဆိုသူမ်ား ေယာင္၀ါး၀ါး ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ အေျခခံလူထုမ်ားသည္ ရွင္းလင္းစြာ စဥ္းစားတတ္ၾကသည္။ ၄င္းက ဆက္လက္၍
“အရက္စြဲေနသူတဦးကို ဘုန္းၾကီး၀တ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ အရက္ဆက္ေသာက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္အရက္ ေသာက္သလဲ ေမးေတာ့ ဘုန္းၾကီး ၀ိနည္းအရ ေသာက္တယ္ လို ့ေျဖၾကားသလိုမ်ိဳးဘဲ။ အဲဒီရဲေတြကို လံုး၀ကို ျပင္လို ့ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါကို ကြ်န္ေတာ္ေျပာျခင္တာ။” ဟု ေထာက္ျပသြားခဲ့သည္။

ယင္းသံုးသပ္ခ်က္မွာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေျခခံျဖစ္ေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု မ်ား၏ အစိပ္အပိုင္းတရပ္ျဖစ္သည့္ ရဲတပ္ဖြဲ ့ကို အရွင္းလင္းဆံုးေ၀ဘန္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ကမာၻေပၚ၌အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳ႔ပ္မႈ ေအာက္မွဒီမိုကေရစီသို ့အသြင္ကူးေျပာင္းသြားခဲ့သည့္ နိုင္ငံအားလံုးနီးပါးတြင္ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု မ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး (Institutional Reform) ဟူသည္ကို မူခ်၍ ေဖၚေဆာင္ၾကရသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံျဖစ္စဥ္မွာ ၄င္း နွင့္ ရာနုန္းျပည့္ဆန္ ့က်င္လွ်က္ရွိသည္။ စစ္အာဏာရွင္အဆက္ဆက္က တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည့္ တရားစီရင္ ေရး၊ တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ ့၊ ေထာက္လွမ္းေရး နွင့္ အျခားလံုျခံဳေရး အဖြဲ ့အစည္းမ်ားအားလံုးအား လံုး၀မတို ့မထိ နိုင္ရံုသာမက ၄င္းတို ့ပိုမိုၾကံ့ခိုင္ေအာင္၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ဖြဲ ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ရဲတပ္ဖြဲ ့နွင့္ အျခားလက္နက္ကိုင္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ တပ္မေတာ္၏ ၾကီးၾကပ္ ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ရွိသည္။ အာဏာပိုင္မ်ားက စီစဥ္တက်၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနွင့္ ျဖိဳခြဲလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈ အၾကမ္းဘက္ျဖိဳခြဲခံလိုက္ရသည့္ကိစၥမွာ မတရားမႈၾကီးသက္သက္ျဖစ္ေၾကာင္း နွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမ်ားမရွိပါဘဲလွ်က္ပင္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကင္းမဲ့ေနေၾကာင္း ထင္ရွားေပၚလြင္ေနပါျပီ။ ယင္းအေပၚ မည္သို ့ျပန္လည္အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကို တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု လူထုၾကီးတရပ္လံုး စဥ္းစား
သင့္ပါျပီ။ ယင္းကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို တင္ျပလိုသည္။

(၁) တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု တစံုလံုးကိုေျပာင္းလဲပစ္ေရးအေျခခံတြင္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္တခုလံုး အား ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲျခင္း မလုပ္နိုင္သမွ်ကာလပတ္လံုး လက္ပံေတာင္းတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား အရွင္လတ္လတ္ မီးေလာင္တိုက္သြင္းခံရသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး၊ လက္ပံတန္းတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေသာေက်ာင္းသားမ်ား အၾကမ္းဘက္ ျဖိဳခြင္းခံရေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးမ်ား ေနာက္ထပ္ ထပ္မံေပၚေပါက္ေနပါဦးမည္။ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ ကင္းမဲ့ေနပါမည္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ျပဳျပင္ေရး၊ ဖာေထးေပးေရး နွင့္ မရ။ လူထုေတာ္လွန္ေရးၾကီး တရပ္ဆင္ႏႊဲရန္ မလြဲမေသြ လိုအပ္ေနေသးသည္။

(၂) စစ္အာဏာရွင္စနစ္အေျခခံတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု တစံုလံုးကိုေျပာင္းလဲမႈမျပဳနိုင္သမွ်ကာလပတ္လံုး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့မ်ားေျမွာ္မွန္းသည့္ တန္းတူေရး နွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မရနိုင္ပါ။ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈ အၾကမ္းဘက္ျဖိဳခြဲခံ လိုက္ရသည့္ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား နွင့္ အျခားလူတန္းစားအလႊာမ်ား၏ လူထုလႈပ္ရွားမႈ မ်ားပါျငိမ္သက္သြားမည္ဆိုပါက ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးတည္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲ ဟူသည္မ်ားသည္ လူထုဖိအား နွင့္ ေထာက္ခံမႈမ်ား ရရန္ မလြယ္ေတာ့ပါ။ ဤက႑ၾကီး နွစ္ရပ္ထိေရာက္စြာ ေပါင္းစပ္လႈပ္ရွားနိုင္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းမ်ားရွာၾကံသင့္ပါျပီ။

(၃) မည္သည့္အရာမွန္း မည္သူမွ်တိတိက်က် မေျပာနိုင္သည့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ဟူေသာ မူ၀ါဒေအာက္တြင္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား၏ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈမွန္သမွ်အား ၀ိုင္း၀န္းဖံုးကြယ္ထားမႈမ်ားကို ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ပါျပီ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကို အေရးယူအျပစ္ေပးေရး နွင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံရသူမ်ား တရားမွ်တမႈ ရရွိေစေရး
အေျခခံတြင္ လူတိုင္းဥပေဒေရွ ့ေမွာက္တြင္ တန္းတူေရးဟူသည့္ စစ္မွန္သည့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးမူကို လက္ေတြ ့ေဖၚ
ေဆာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းသင့္ျပီျဖစ္သည္။

(၄) စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ားမွာၾကီးမားျပင္းထန္ျပီး လူသားဆန္ ့က်င္မႈ နွင့္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ အဆင့္မ်ားအထိပင္ေရာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကုလသမဂၢ လူ ့အခြင့္ အေရး အထူး
ကိုယ္စားလည္က ၂၀၁၀ ခုနွစ္ မတ္လတြင္ နိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ ့ျပီး စစ္ေဆးရန္ပင္ ေတာင္းဆို ခဲ့ဘူးသည္။ စစ္အစိုးရ၏ အတုအေယာင္ဒီမိုကေရစီေရး အေျပာင္းအလဲ ဟူသည္ေအာက္တြင္ ယင္း လူ ့အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈၾကီး မွိန္ထားခံလိုက္ရသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံ၏ ေနရာေဒသအေျမာက္အမ်ားတြင္ ပိုမိုျပင္းထန္ေသာ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္ပင္ျဖစ္ပြားက်ဴးလြန္လွ်က္ရွိသည္။ ဤလႈပ္ရွား မႈ ၾကီးသည္ ျပန္လည္နိုးၾကားရွင္သန္သင့္ျပီျဖစ္သည္။

(၅) မတရားဥပေဒမ်ားနွင့္ မတရား တရားစီရင္ေရး စနစ္ကို ဗဟိုျပဳထားသည့္ Legal Framework ဟု ေခၚသည့္ ဥပေဒေဘာင္တစံုလံုးအား ေျပာင္းပစ္နုိင္ရန္ ဥပေဒအင္အားစုအားလံုးသည္ ေက်ာင္းသား၊ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ လူငယ္ နွင့္ တုိင္းရင္းသားလႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုးနွင့္ ခိုင္ခိုင္ျမဲျမဲ လက္တြဲသင့္ျပီျဖစ္သည္။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘက္ေပါင္းစံုမွေန၍ ကူညီပံ့ပိုးသင့္ျပီျဖစ္သည္။ ယင္းကို အားျဖစ္ေစရန္ ျပည္တြင္းမွတဆင့္ နိုင္ငံတကာသို ့လည္းေကာင္း၊ နိုင္ငံတကာမွေန၍ ျပည္တြင္းသို ့လည္းေကာင္း ျဖန္ ့က်က္လႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိလာသင့္ျပီျဖစ္သည္။

ဦးေအာင္ထူး (လူ ့အခြင့္အေရးေရွ ့ေန)
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္တည္ေထာင္သူ မတ္လ (၄) ရက္ ၂၀၁၅ ခုနွစ္