BLC စစ္အစိုးရ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကို သံုးသပ္ေ၀ဖန္

VOA သတင္းမွ

ျမန္မာစစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒေတြကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တာကို ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ျမန္မာေရွ ႔ေနမ်ားေကာင္စီ (Burma Lawyers Council – BLC) က ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္မခံသင့္တဲ့ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဘာအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ လက္မခံသင့္ဘူးဆိုတာကို ျမန္မာေရွ ႔ေနမ်ားေကာင္စီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈး ဦးေအာင္ထူး ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္း သံုးသပ္ေဆြးေႏြး တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ ႔ေနမ်ားေကာင္စီ က သံုးသပ္ခ်က္ ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ထုတ္ျပန္ဖို႔ ေၾကညာတယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းမႈဥပေဒကိုလည္း ဒီေန႔မွာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္လို ေျပာလုိပါသလဲ။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ ေနာက္ဆံုး ထြက္လာတဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခ်က္ (၇) ခ်က္ ေျပာလုိပါတယ္။ ပထမတခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ေတြ လာေရာက္ေလ့လာခြင့္ကိစၥက ဒီ ဥပေဒအရ လံုး၀ ျငင္းပယ္ခံလိုက္ရတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒုတိယတခ်က္က ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ပံုစနစ္က အခုလက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ က်င့္သံုးခဲ့သလိုပဲ မဲအမ်ားစုရသူ ႏိုင္တယ္ဆိုတာနဲ႔ သြားလိမ့္မယ္။ ဒီစနစ္က တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ လံုး၀အက်ဳိးမရွိဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ တတိယအခ်က္က ဆႏၵမဲ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ား စာရင္းကို ျပဳစုတဲ့အခါမွာ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရက တာ၀န္ခံ ႀကီးၾကပ္ၿပီးေတာ့ တျပည္လံုး အတိုင္းအတာအရ အကုန္လံုးကို လႊမ္းၿခံဳႏိုင္တဲ့စာရင္းႀကီးတခု ေကာက္ေပးဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒါကို အစိုးရက တာ၀န္မယူဘဲနဲ႔ ေကာ္မရွင္လႊဲတဲ့ကိစၥက ဘာကိုျပသလည္းဆုိေတာ့ ၂၀၀၈ တုန္းက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳတုန္းက သံုးခဲ့တဲ့ ဆႏၵမဲေဟာင္းႀကီးကိုပဲ ျပန္သံုးေတာ့မယ့္ သေဘာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ခြင့္ ဥပေဒကို ျပန္လည္သံုးသပ္ထားတယ္။ တဖက္မွာေတာ့ ပါတီစံု အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရးေကာ္မရွင္ ဥပေဒကို ဖ်က္လိုက္တယ္။ ဒီႏွစ္ခုက ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပါတီစံု အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရးေကာ္မရွင္ ဥပေဒကို ဖ်က္လိုက္တဲ့ သေဘာက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ဒီေအာက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေအာက္မွာသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ရေတာ့မယ့္ သေဘာကို ေဖာ္ျပလိုက္တာျဖစ္တယ္။

နံပတ္ (၅) အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က သတင္းဌာနေတြကိစၥ။ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပတဲ့အခါတိုင္းမွာ သတင္းဌာနေတြရဲ ႔ လြတ္လပ္စြာ ေလ့လာခြင့္ကို အာမခံခ်က္ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို သက္ဆုိင္ရာ တိုင္းျပည္အစိုးရေတြက အာမခံရတာ ျဖစ္တယ္။ ေကာ္မရွင္ရဲ ႔ ကိစၥနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္ျခင္း မရွိဘူး။ အစိုးရက ေကာ္မရွင္ကို လႊဲလိုက္ျခင္းက ဘာကိုျပလည္းဆုိေတာ့ သတင္းဌာနေတြရဲ ႔ လြတ္လပ္စြာ ေလ့လာခြင့္ကို ဘာတခုမွ အာမခံခ်က္မရွိဘူးဆုိတာကုိ ျပတယ္။

နံပတ္ (၆) အခ်က္က ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ မဲရံုး၀န္ထမ္းေတြ အကုန္လံုးကို စနစ္တက် သင္တန္းေတြ ေပးရတယ္။ အဲဒီသင္တန္းေတြကို ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီ မပါဘဲနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အရည္အခ်င္းရွိလာေအာင္ သင္တန္းေတြ ေပးတဲ့ကိစၥေတြ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မယ့္အဖြဲ႔ေတြ သင္တန္းေပးခြင့္ကို လံုး၀လုပ္ခြင့္မရွိေတာ့ဘူးဆုိတာကို ျပလိုက္တာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္ နဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္က လက္ရွိ နအဖ ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ဥပေဒက ေကာ္မရွင္သည္သာ အျမင္ဆံုး လုပ္ပိုင္ခြင့္အဖြဲ႔ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေကာ္မရွင္လက္ထဲမွာ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ခြင့္ ရွိသြားတယ္။ ေကာ္မရွင္က ေအာက္ေျချပည္နယ္ ၿမိဳ ႔နယ္ရပ္ကြက္ ေက်းရြာေတြက မဲဘယ္ေလာက္ ဘယ္လိုေပးေပး ေကာ္မရွင္လက္ထဲမွာ ေနာက္ဆံုး ထုတ္ျပန္တဲ့အခါမွာ သူက အျဖဴကို အမဲလုပ္လိုက္တယ္။ အဲဒါကို မေက်နပ္လို႔ တိုင္မယ္ဆိုရင္ တိုင္ႏိုင္ခြင့္ လံုး၀မရွိေတာ့ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ တရားစီရင္ေရးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ လံုး၀ျဖတ္လိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီထုတ္လုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒနဲ႔အညီ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လံုး၀တရားမွ်တျခင္း မရွိႏိုင္ဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ဥပေဒ ထြက္ေသးတာ။ တျခား ႏုိင္ငံေရးပါတီဆိုင္ရာတို႔၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြက ထြက္လာလိမ့္မယ္ဆိုေတာ့ အဲဒါေတြကို မေစာင့္ၾကည့္သင့္ဘူးလား။ အခုလို ေ၀ဖန္ေနတာ မေစာေနဘူးလား။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ ဒီလိုပါ ဥပေဒနဲ႔ နည္းဥပေဒက လုံး၀ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ျခားနားပါတယ္။ နည္းဥပေဒဆုိတာ ဥပေဒေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ထုတ္ျပန္ေပးရတာျဖစ္တယ္။ ဥပေဒေဘာင္ကို ေက်ာ္လို႔မရပါဘူး။ အခုနေျပာတဲ့ အႏွစ္သာရေတြ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ပံုစနစ္တုိ႔၊ ဆႏၵမဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ စာရင္း၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီကိစၥ၊ သတင္းဌာန၊ သင္တန္းေပးေရးကိစၥ၊ တရားစီရင္ေရးတို႔ က ဥပေဒမွာ ပါမွသာ နည္းဥပေဒေတြက မွီျငမ္းၿပီး ျပဌာန္းလို႔ ရတာျဖစ္တယ္။ ဥပေဒမွာ ဘာတခုမွ မပါတဲ့အတြက္ နည္းဥပေဒမွာ ပါစရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ဘူးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ဖဆပလ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ေနာက္ကစၿပီးေတာ့ ဘယ္ေရြးေကာက္ပြဲမွ ႏိုင္ငံျခားက လာေရာက္ၿပီးေတာ့ အကဲခတ္တဲ့လူေတြ သီးျခားထားခဲ့တာ မေတြ႔ရပါဘူး။ အခုတခါ ဘာေၾကာင့္ လိုအပ္ပါသလဲ။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ ေခတ္က ေျပာင္းသြားခဲ့ၿပီ။ အထူးသျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ အခုနေျပာတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြတုန္းက သက္ဆုိင္ရာ တို္င္းျပည္ေတြ ကမာၻမွာ အာဏာရွင္စနစ္ ဆက္ရွိခဲ့တယ္။ ဒီမုိကေရစီ တိုးတက္မႈ အားနည္းခဲ့တယ္။ ၁၉၈၆ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏုိင္ငံေပါင္း (၃၀) ေက်ာ္ အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ေျပာင္းသြားတဲ့အခါမွာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ အရွိန္အဟုန္က ႀကီးလာတယ္။ ဒီမုိကေရစီ စံထားခ်က္ေတြက ျမႇင့္တက္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲက ဒီမုိကေရစီရဲ ႔ အသက္ဆိုတာ ပိုနားလည္းလာၾကတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကုလသမဂၢမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ section ေတြ ေပၚလာရသလို။ တကမာၻလံုးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာေရးေတြက ႏိုင္ငံတကာမွာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္နဲ႔ အႀကီးအက်ယ္လုပ္လာရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယေန႔ကာလမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာက ေလ့လာတယ္ဆုိတာက ကမာၻ႔ရဲ ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ ျဖစ္လာတာျဖစ္တယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ဦးေအာင္ထူးတို႔ ထုတ္ျပန္တဲ့အထဲမွာ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ အသက္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ေပးဆပ္ခဲ့ရတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳမယ္ဆုိရင္ ျပည္သူေတြရဲ ႔ အသက္ဟာ ဆက္လ်က္ၿပီးေတာ့ ဆံုးရႈံးေနရမယ္ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ေရးထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔က တြက္တာက အဲဒီလို ဖြဲ႔စည္းပံုေအာက္မွာ ႏိုင္ငံတကာက စံႏႈန္းနဲ႔ မွီတဲ့ အဆင့္ျမင့္ႏိုင္ငံမ်ားကိုေတာ့ မတုႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အတိုင္းအတားနဲ႔ေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္မႈမရွိတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ထက္ေတာ့ ဒီဟာက အရပ္သားေတြပါတဲ့ အစိုးရတရပ္ ျဖစ္လာမွာမို႔လို႔ အရပ္သားေတြရဲ ႔ ဘ၀ဟာ အရင္ထက္ဆရင္ေတာ့ သိသိသာသာ မဟုတ္ေတာင္ မသိမသာေလး တိုးတက္မႈရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ အေကာင္းျမင္ ခန္႔မွန္းၾကတယ္လူေတြ ရွိၾကပါတယ္။ အဲဒီလူေတြရဲ ႔ သုံးသပ္ခ်က္ကို ဦးေအာင္ထူးတို႔က လံုး၀ ပယ္ခ်လိုပါသလား။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ က်ေနာ္တို႔က ရာႏႈန္းျပည့္ ပယ္ခ်ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု ရွိျခင္းက မရွိျခင္းထက္ ပိုေကာင္းတယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆက ဘာနဲ႔ သြားတူသလည္းဆိုေတာ့ ေရာဂါတခု ရွိလာတာ မရွိျခင္းထက္ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာသလို ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ အစက ေရာဂါမရွိဘူး။ ေရာဂါရွိလာတိုင္း ေကာင္းလာတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒီ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ တည္တန္႔ခိုင္ၿမဲေရးက အုတ္ျမစ္ခ်ထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအတိုင္း ဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၊ ၁၀၀၀ တိုင္ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ တခ်က္ပဲ က်ေနာ္ရွင္းျပမယ္ - ကမာၻေပၚမွာ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းပံုမွာမွ မရွိဘူး။ အဲဒါ ဘာလည္းဆုိေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွာ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ ထည့္သြင္းျပဌာန္းတဲ့ကိစၥ။ တကမာၻလံုး ထြက္ၾကည့္ပါ ဘယ္ဖြဲ႔စည္းပံုမွာမွ မရွိဘူး။ ဒီလို အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရး နဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆုိတာက ေကာ္မတီအဆင့္နဲ႔သာ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ ရွိရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးေကာင္စီ ဆုိၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွာ ထည့္သြင္းျပဌာန္းထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုမ်ဳိးက ဘာကိုျပသလည္းဆုိေတာ့ လက္ရွိတည္ေနတဲ့ စစ္ေကာင္စီကုိ နာမည္တခု ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ တည္ရွိမယ့္ စစ္ေကာင္စီနဲ႔ ရပ္တည္သြားမွာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုကုိ ဆက္လ်က္အသက္သြင္း ထားသမွ်ကာလပတ္လံုး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကုိသာ သက္ဆိုးရွည္ ရွိေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအာင္ထူး တုိ႔ရဲ ႔ ေထာက္ခံတင္ျပခ်က္ ေလးခု ေရးထားတဲ့အထဲမွာ တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုလက္ရွိ အာဏာလက္ရွိလူေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့သမွ်ကို ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ေရာက္ဖို႔ စီစဥ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားတခ်ဳိ ႔၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေထာင္ထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တဦးက ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အစိုးရ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ တပ္ဆုတ္ေနတာျဖစ္တယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒဆုိတာဟာ သူတို႔ရဲ ႔အတြက္ အကာအကြယ္ယူၿပီးေတာ့ တပ္ဆုတ္တာ၊ တပ္မႈးေကာင္းတို႔မည္သည္ ဖရိုဖရဲ တပ္ဆုတ္သြားရင္ တပ္ပ်က္သြားမွာကို ေၾကာက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တပ္အတြက္ အကာအကြယ္ယူၿပီး ေနာက္ဆံုးသြားျခင္းျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို ေနာက္ဆုတ္တဲ့ေနရာမွာ ျပည္သူေတြအားလံုးက လိုက္ပါလာၿပီးေတာ့ ေရွ ႔တိုးသင့္တယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္သင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အခုနေျပာတဲ့ သူတို႔က ကင္းလြတ္ခြင့္ေတြ ေပးထားတယ္ဆုိတာကလည္း သူတို႔ အကာအကြယ္ယူၿပီး ဆုတ္တာ။ သူက ေထာက္ျပတယ္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီလို႔ အာဏာ လႊဲမေျပာင္းေပးခဲ့တာ ဒီလို အကာအကြယ္မ်ဳိး ဘာမွမရွိလို႔ လႊြဲေျပာင္းဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ အဲဒီလို အကာအကြယ္ေပးသင့္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာရွိပါတယ္။ အဲဒီကိစၥအေပၚ ဦးေအာင္ထူး သေဘာထားသိခ်င္ပါတယ္။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔က အဲဒါနဲ႔ လံုး၀ဆန္႔က်င္ဘက္ အျမင္ရွိပါတယ္။ တပ္ဆုတ္တာ လံုး၀မဟုတ္ပါဘူး။ တပ္ကို ပိုခိုင္မာေအာင္လုပ္တာ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ပိုခိုင္မာေအာင္လုပ္တာ၊ စစ္အာဏာရွင္ အုတ္ျမစ္ကို တျပည္လံုးမွာ အခိုင္အမာ ခ်မွတ္တာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို တပ္ဆုတ္တာဆုိရင္ ဘာေၾကာင့္ တတုိင္းျပည္လံုးရဲ ႔ စီးပြားေရးမွာ တပ္က အေျခခံအားျဖင့္ ဘက္ေပါင္းစံုက ပါၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီျမဳပ္ႏွံမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ထားသလဲ။ ဒီေန႔ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ စီးပြားေရးကို အဓိက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာက စစ္တပ္နဲ႔ လက္ေ၀ခံထားတဲ့ စီးပြားေရးသမားႀကီးေတြ ကိုင္ထားတာျဖစ္တယ္။ ဒါ ပထမအခ်က္ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအခ်က္က နအဖက အာဏာလႊဲေျပာင္းဖို႔ လူထုလက္ထဲ ထည့္ဖို႔လုပ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ အာဏာကို ဆက္လ်က္တည္ၿမဲေအာင္ လုပ္ေနတာျဖစ္တယ္။ ေနျပည္ေတာ္ တည္ေဆာက္ထားတာကုိက ႀကီးႀကီးမားမား စီမံခ်က္နဲ႔ လုပ္ထားတာျဖစ္တယ္။ လူထုလက္ထဲကို အာဏာလႊဲၿပီး တပ္မေတာ္က တပ္စခန္းျပန္မယ့္ တပ္က ဒီကိစၥ ဘာမွလုပ္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ ဒါ အင္မတန္ ထင္ရွားတဲ့အခ်က္ ျဖစ္တယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေတာင္အာဖရိကမွာ လူျဖဴ အသားေရာင္ခြဲျခားတဲ့ အစိုးရကို တိုက္ဖ်က္ခဲ့စဥ္တုန္းကေတာ့ သူတို႔လည္း လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးၿပီးေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အမွန္တရားေဖာ္ထုတ္ေရး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ဆုိၿပီး ေျဖရွင္းခဲ့ၾကတယ္။ တခ်ဳိ ႔ဆိုရင္ တက္ကို မလာခဲ့ဘူး ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္အထိ။ အဲဒီလုိ ေနသြားတာလည္း ရွိပါတယ္။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ ေတာင္အာဖရိကမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ၁၉၉၄ ဧၿပီလမွာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေတာ့မယ္ဆုိတဲ့အခါၾကေတာ့ လူျဖဴဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက ခင္မ်ားတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္ဆိုရင္ မလုပ္ခင္မွာ က်ဳပ္တို႔ကို ကတိေပးပါ။ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ က်ဳပ္တုိ႔ကို ေပးပါ။ မေပးဘူးဆုိရင္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ပ်က္ေအာင္လုပ္မယ္။ အဲဒီလုိ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့တာ ရွိတယ္။ နယ္ဆင္ မန္ဒဲလား (Nelson Mandela) နဲ႔ ေအအန္စီ (African National Congress) က လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကုိ လံုး၀မေပးခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီမွာ ေအအန္စီထဲမွာ ႏွစ္ျခမ္းခြဲမႈႀကီး ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ တျခမ္းက က်ဳပ္တို႔ လႊတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးမွ ျဖစ္မယ္ မေပးဘူးဆိုရင္ သူတုိ႔က ေရြးေကာက္ပြဲဖ်က္လို႔ရွိရင္ ဒီမုိကေရစီေျပာင္းဖို႔ အခက္အခဲ ျဖစ္သြားမယ္။ ေနာက္တျခမ္းက ဘာျဖစ္လည္းဆုိေတာ့ မေပးႏိုင္ဘူး က်ဳပ္တို႔က လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ခိုက္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳ္ိးေဖာက္မႈလူေတြကို လြႊတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးလိုက္လို႔ရွိရင္ က်ဳပ္တို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္က အလကားဘဲ။ အဲဒီအခါမွာ ေအအန္စီက ႏွစ္ျခမ္းကြဲေတာ့ နီးပါးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ ျပန္ၫႇိႏႈိင္းၾကၿပီး မူတခုခ်ခဲ့တယ္။ အဲဒါက အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးေကာ္မရွင္ကုိ ဖြဲ႔တယ္။ အဲဒီ ေကာ္မရွင္ေရွ ႔မွာ လာၿပီးေတာ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက သူတို႔ ဘယ္လိုက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္၊ ဘယ္လိုေနရာမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္၊ ဘယ္စနစ္နဲ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္၊ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ဘယ္လိုထားတယ္။ လွ်ဳိ ႔၀ွက္အက်ဥ္းစခန္းေတြ ဘယ္လိုထားတယ္ စတဲ့ စနစ္ႀကီးတခုလံုးကို ေဖာ္ထုတ္၀န္ခံမယ္ဆုိရင္ လႊတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးမယ္။ မေဖာ္ထုတ္တဲ့လူေတြကို အျပစ္ေပးမယ္ဆုိတဲ့ မူနဲ႔ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး ျဖစ္လာတာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိမ်ဳိး သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ရႏိုင္တယ္။ အခုက ဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပန္ၾကည့္ပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေတာင္အာဖရိကမွာလည္း မစၥတာဘုိသာ (Botha) က လုံး၀ မတက္လာခဲ့ဘူး။ အမွန္တရားကုိ ၀န္ခံၿပီးေတာ့ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးခံုရံုးက ေခၚေပးမယ့္ သူတက္မလာခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါေတြကို ခြင့္လြတ္ခဲ့ၾကတယ္ မဟုတ္လား။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ တေယာက္ခ်င္းဆီ case တခုခ်င္းဆီ အေသးစိတ္က နားလည္းမႈေပးတာရွိတယ္၊ ခြင့္လြတ္ေပးတာရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ မူသေဘာအရ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေတာင္အာဖရိကမွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြ လႊတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးလိုက္တာမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီသေဘာမ်ဳိးကုိ က်ေနာ္က ေျပာတာ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအာင္ထူးတို႔ ထုတ္တဲ့အစီရင္ခံစာ က တကယ့္ အေကာင္းဆံုးအေျခအေနကို ေမွ်ာ္လင့္ၿပီးေတာ့ အေကာင္းဆံုး စံခ်ိန္ စံၫႊန္း အမွွီဆံုး အေနအထားကို ေတာင္းဆိုထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ လက္ေတြ႔လမ္းစဥ္ေတြ ရွိႏိုင္ပါသလား။

ဦးေအာင္ထူး ။ ။ သိပ္ရွိႏိုင္တာေပါ့။ ရာႏႈန္းျပည့္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆုိေတာ့ ယေန႔ကမာၻမွာ ၾကည့္လိုက္ပါ။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္က ဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒနဲ႔အညီ စနစ္တက် အုပ္ခ်ဳပ္က်င့္သံုးခြင့္ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံမွ မရွိေတာ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ မ်က္စိေရွ ႔မွာရွိတဲ့ အင္မတန္ ျပႆနာရႈပ္ေထြးတဲ့ ပါကစၥတန္မွာေတာင္ မူရွာရက္စ္ က ေနာက္ဆုတ္သြားခဲ့ပါၿပီ။ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္ပံုနဲ႔ အညီ က်င့္သံုးေနတဲ့ႏုိင္ငံ တခုမွ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အင္ဒိုနီးရွား ေျပာင္းသြားပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက ဒီမုိကေရစီ အေျခခံရွိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံ။ တုိင္းရင္းသားေတြ တစံုတရာ အားေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အားေကာင္းတဲ့၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အားေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံမွာ ဘာေၾကာင့္ မေျပာင္းႏိုင္ရမွာလဲ။ ရာႏႈန္းျပည့္ ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။