အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ ၾကားနာ

VOA သတင္းမွ
03 March 2010

မေန႔က ကုလသမဂၢ ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၾကားနာပြဲ ျပဳလုပ္ရာမွာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ေျမာက္တယ္လို႔ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြက သုံးသပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီပြဲကုိ ကုိယ္တုိင္ သတင္းသြားယူခဲ့တဲ့ မခင္ျဖဴေထြးကုိ မခြာညိဳက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသမီး ၁၂ ဦးက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာေတြကို သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ခံစားရတာေတြကုိ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ လာၿပီးေတာ့ သက္ေသခံ ထြက္ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ သက္ေသထြက္ဆုိတဲ့ ေနရာမွာ ခုံ႐ုံးသေဘာမ်ဳိး ျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့မွ တရားသူႀကီး ၄ ဦးက သူတို႔ရဲ႕ ထြက္ဆုိခ်က္ေတြကုိ နားေထာင္တယ္။

ဒီတရားသူႀကီး ၄ ေယာက္ထဲမွာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဂ်ဳိဒီ ၀ီလီယံ (Jody Williams)၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ အီရန္ႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသမီး လႈပ္ရွားသူ ရွီရင္း အီဘာတီ (Shirin Ebadi)၊ ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံ ဆုိးလ္ၿမိဳ႕ ကြာဟမ္ ႏုိင္ငံေရး ေလ့လာေရးေက်ာင္းက ပါေမာကၡ စိန္ဆူးရွင္း၊ သူကလည္း တရားသူႀကီး ၄ ေယာက္ထဲက တေယာက္၊ ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်ဴလာေလာင္ကြန္း တကၠသုိလ္က ဥပေဒပညာရွင္ ပါေမာကၡ ဗီတစ္ မြန္တာဘြန္၊ သူတို႔ေတြက တရားသူႀကီးေတြ အေနနဲ႔ သက္ေသခံ ထြက္ဆုိတာေတြကုိ ၾကားနာၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသမီးေတြက သူတို႔ကုိယ္တုိင္ ႀကဳံေတြ႕ရတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ၁၂ ေယာက္ရဲ႕ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ နားေထာင္ၿပီး ဒီအေပၚမွာ သုံးသပ္ခ်က္ေတြ ေပးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိယ္တုိင္ လာၿပီး ထြက္ဆုိၾကတယ္ဆုိေတာ့ ဘယ္လို အမ်ဳိးသမီးေတြလဲ၊ ဘယ္အရပ္က လာၾကသလဲ၊ အဲဒါေလး ေျပာျပေပးပါ။
“ဒီလို သက္ေသထြက္ဆုိတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိးပါပဲ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ လူေတြက ဒီမွာလာၿပီး ေျပာၾကတာဆုိေတာ့ အစိတ္အပိုင္းအားျဖင့္ သုံးမ်ဳိး ခြဲထားတယ္။ ဥပမာ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြက အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚမွာ တုိက္႐ိုက္ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ အေျခအေနေတြအေၾကာင္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္က ဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ဳိးသမီးေလး တေယာက္ကလည္း ျမန္မာစစ္သားေတြက ၀ုိင္းၿပီး သူ႔ကုိ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ အေျခအေနေပါ့၊ အဲဒီ သူ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ အေတြ႕အႀကဳံကို ေျပာျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူကေတာ့ ကိုယ္တုိင္ မလာေရာက္ႏုိင္တဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ႕ကုိယ္စား ဒီမွာရွိတဲ့ တေယာက္က သူ႔ရဲ႕ သက္ေသထြက္ဆုိခ်က္ကို ဖတ္ၾကားေပးတာ ရွိတယ္။
“ဒါေပမဲ့ အဓိက သက္ေသထြက္ဆုိတဲ့သူေတြ တင္ျပသြားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြ၊ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ေစခုိင္းခံရတာေတြ၊ ရြာေတြမွာ ေနအိမ္ေတြကေန အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခုိင္းတာ၊ ေက်းရြာေတြကို မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးတဲ့ အထဲမွာ ကိုယ္တုိင္ခံစားရတဲ့ သူေတြေပါ့၊ ေနာက္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ဆုိရင္လည္း အက်ဥ္းေထာင္တြင္းမွာ သူတို႔ေတြ ဘယ္လို ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရတယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္း၊ သူတို႔ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားခြင့္ အခြင့္အေရးေတြ ဘယ္လိုဆုံး႐ႈံးရတယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္းေတြကို သူတုိ႔ေတြက တရားသူႀကီးေတြေရွ႕မွာ သက္ေသထြက္ဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ၾကားနာမႈကို ႏုိင္ငံတကာက တရားသူႀကီးေတြေရာ၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြပါ လာၿပီး ၾကားနာတယ္ဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒကို စံထားၿပီး ဘယ္လုိသုံးသပ္သြားပါလဲ၊ ဗမာျပည္က အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။
“သက္ေသထြက္ဆုိသြားတဲ့ လူေတြကို နားေထာင္ျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာ ျပည္တြင္း ဥပေဒေတြကုိေရာ၊ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေတြကုိေရာ က်ဴးလြန္ေနတယ္ဆုိတာ ထင္ရွားတယ္၊ တကယ့္ကို လူသားမဆန္တဲ့ အစိုးရ၊ ျပည္သူေတြကို ကာကြယ္ေပးရမယ့္ အစား ျပည္သူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ့ အစိုးရတရပ္ ျဖစ္တယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုိ လုံး၀ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံေနရတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔ေတြက သက္ေသခံ ထြက္ဆုိသြားတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ သုံးသပ္ခ်က္ ေပးတာေတြ ရွိပါတယ္။
“အဲဒီအထဲမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံက ဥပေဒ ပညာရွင္ ဗီတစ္ မြန္တာဘြန္က ဆိုရင္ ယုံႏုိင္စရာေတာင္ မေကာင္းတဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈႀကီးကုိ သူတုိ႔ ဒီေန႔မွာ ၾကားရတယ္ေပါ့။ အခုလိုျဖစ္တာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ မရွိလုိ႔ ျဖစ္ေနတာ၊ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို ျပည္သူေတြဟာ အလုခံထားရတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ သူက သုံးသပ္ေျပာဆုိတာ ရွိပါတယ္။
“ေတာင္ကုိရီးယား တရားသူႀကီး တေယာက္က ဆိုရင္လည္း ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြကို သူ နားေထာင္ရတာဟာ သူ႔ကုိယ္ေတြ႕ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ျပန္ၿပီး သတိရေစတယ္လို႔ သူက ေျပာတယ္။ ဥပမာ သူ ၁၉၇၀၊ ၈၀ ခုႏွစ္ေတြတုန္းကဆိုရင္ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံမွာ သူတုိ႔လည္း ႀကဳံခဲ့ရတယ္လို႔ သူက ေျပာတယ္။ သူ႔ရဲ႕အမ်ဳိးသားဆုိရင္ ေထာင္ ၃ ႏွစ္ က်ခဲ့တယ္။ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္လည္း ဒါေတြကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးတယ္။
“ဒါေတြဟာ တကယ့္ကို မထင္ရက္စရာ အေျခအေနေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနေတြ ေရာက္တုိင္း၊ ေရာက္တုိင္းမွာလည္း သူတုိ႔ေတြရဲ႕ အဓိက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ျပည္ပဖိအား ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း အခုလိုျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီေန႔ အဓိက လုိအပ္ေနတာလည္း ႏုိင္ငံတကာ ဖိအားပါဆုိၿပီး သူက ေျပာဆုိသြားပါတယ္။”
ႏုိင္ငံတကာက တရားသူႀကီးေတြနဲ႔ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြကလည္း သုံးသပ္ၿပီးသြားၿပီဆုိေတာ့ ဒီလုိျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရွ႕ဆက္ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ အလားအလာေတြ ျမင္ရသလဲဆုိတာ မခင္ျဖဴေထြး ျမင္သေလာက္ ေျပာျပေပးပါဦး။
“အခု က်မေျပာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာကို ဒီေန႔ အစီအစဥ္ေတြက မၿပီးေသးပါဘူး။ ေနာက္ထပ္ သက္ေသခံ ထြက္ဆုိမယ့္ အမ်ဳိးသမီးလည္း ၄ ဦးက်န္ေသးတယ္။ သူတုိ႔အားလုံး ၁၂ ေယာက္ သက္ေသခံၿပီးသြားၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ တရားသူႀကီးေတြခ်ည္းပဲ ဆုံၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ ၾကားနာခဲ့ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ၊ သူတုိ႔ အရင္တုန္းက ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ရွာေဖြရရွိထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ တရားသူႀကီးေတြက ျပန္ၿပီး သုံးသပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
“အဲဒီလို သုံးသပ္ၿပီးသြားရင္ တရားသူႀကီးေတြက အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ၿပီးေတာ့ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အစိုးရေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြက စနစ္တက်နဲ႔ကို ျဖစ္ေနတယ္၊ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ဘယ္အပုိဒ္ ဘယ္အပုိဒ္အရ ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာ ဒီဥပေဒေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ေနပါတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ သူတို႔ေတြက ဥပေဒ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ကိုးကားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြ သူတို႔ ၾကားနာခဲ့ရတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က အစီရင္ခံစာကို ထုတ္မွာပါ။ ျမန္မာစစ္အစုိးရကိုလည္း ဒီအေျခအေနေတြက ရပ္တန္းက ရပ္ပါဆုိတဲ့ တုိက္တြန္းမႈမ်ဳိးေတြကုိ သူတို႔က လုပ္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။”
အဲဒီလို ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ေတြက ကမကထျပဳၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တရားသူႀကီးေတြ ပါ၀င္တဲ့ ၾကားနာပြဲကေန အစီရင္ခံစာတေစာင္ ထုတ္ျပန္ၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရဆီကုိလည္း ေပးပို႔မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီေန႔ဆုိရင္ ကုလသမဂၢ ႐ံုးခ်ဳပ္ေရွ႕မွာ ျမန္မာျပည္တြင္းက အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ ဆုေတာင္းပြဲလုပ္ဖို႔ ရွိတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။