ျမန္မာႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းအေၾကာင္း

စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ သတင္းတပုဒ္ပါ။ မဖတ္ရေသးသူမ်ား ဖတ္ျဖစ္ေအာင္ဖတ္လုိက္ပါအုံး။

IAEA ဒါရိုက္တာေဟာင္း ေရာဘတ္ကယ္လီ၏ ျမန္မာႏ်ဴကလီးယား
စီမံကိန္းအေၾကာင္း ေဆာင္းပါး ျမန္မာဘာသာျပန္

By ROBERT KELLEY
ဘာသာျပန္သူ - ေအာင္ဆန္းမန္း

DVB ရဲ႕ ၅နွစ္ၾကာ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းမႈမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး စီမံခ်က္မ်ားကို ေဖၚထုတ္နိုင္လိုက္ပါၿပီ။ စံုစမ္း ေထာက္လွမ္း ေတြ႔ရိွမႈမ်ားအတြက္ အေရးပါသူ တစ္ဦးကေတာ့ ဒံုးလက္နက္နွင့္ ႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္ပစၥည္း အစိတ္ပိုင္း နမူနာမ်ားကို ထုတ္လုပ္ရာမွာ တာ၀န္ယူခဲ့ေသာ၊ ဒံုးလက္နက္ ကၽြမ္းက်င္သူ ျမန္မာစစ္အင္ဂ်င္နီယာ ဗိုလ္မွဴးစိုင္းသိန္း၀င္းပဲ ျဖစ္ပါသည္။

DVB ရဲ႕ ျမန္မာစစ္ေရး စီမံကိန္းမ်ားကို ေထာက္လွမ္းစံုစမ္းေနမႈမ်ားကို သိရွိၿပီးေနာက္မွာ၊ ဗိုလ္မွဴးစိုင္းသိန္း၀င္းဟာ DVB ကို ဆက္သြယ္ လာၿပီး အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ ေရာင္စံု ဓါတ္ပံုမ်ားကို ေပးအပ္ ခဲ့ပါသည္။ ထိုအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ဒုံးလက္နက္ စီမံကိန္းမ်ား အတြက္ ရုရွမွ ေလ႔က်င့္ သင္ၾကားေပးေနေသာ အေထာက္အထားမ်ားသာမက ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ပါ၀င္ဆက္ႏႊယ္မႈတို႔ကိုပါ ေဖာ္ထုတ္ ေပးနိုင္လိုက္ပါသည္။

လွ်ိဳ႕၀ွက္ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရုံမွ ဒုတိယ အႀကီးအကဲ ဗုိလ္မႉး စုိင္းသိန္း၀င္းစစ္၀တ္စံုျဖင့္ ဓာတ္ပံုရိုက္ကူးထားစဥ္ (AP Photo/Democratic Voice of Burma)
ထိုအခ်က္အလက္ အေထာက္အထားမ်ားအား DVB နွင့္အတူ ပူးေပါင္း၍ လေပါင္းမ်ားစြာ ေလ႔လာခဲ့သူကေတာ့ IAEA မွာ ဒါရိုက္တာ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ေဒါက္တာ ေရာဘတ္ကယ္လီပဲ ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာကယ္လီသည္ ဤအထူး ေဆာင္းပါးတြင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ ႏ်ဴလက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳနို္င္ေသာ နည္းပညာနွင့္ ယူေနရီယမ္ ရွာေဖြထုတ္လုပ္ေနမႈမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားထားပါသည္္။

ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွ အေရးပါေသာ သူတစ္ဦးဟာ အလြန္လွ်ိဳ႕၀ွက္လွေသာ ႏ်ဴဆိုင္ရာ စီမံခ်က္မ်ားအေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ဖို႔ ျပည္တြင္းမွ ထြက္ခြာ လာခဲ့ပါသည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္အား DVB မွ အခ်ိန္ယူ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ၿပီး အခ်က္လက္မ်ားအား ကမာၻကို ထုတ္ေဖာ္ ဖြင္႔ခ်လုိက္ပါၿပီ။ ထိုအေရးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္မွာ မၾကာေသးခင္အထိ ျပည္တြင္းမွာ ဗိုလ္မွဴးရာထူးအဆင္႔နွင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ စိုင္းသိန္း၀င္း ျဖစ္ပါသည္။ သူဟာ ျမန္မာစစ္အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး ရုရွနိုင္ငံတြင္ ဒံုးပ်ံနည္းပညာမ်ား သင္ယူခဲ့ပါသည္။ သူဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ဒံုးပ်ံနွင့္ ႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ စက္ပစၥည္း အစိတ္အပိုင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာ အထူးစက္ရံုမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ေခတ္မွီ စက္ကိရိယာမ်ား ထားရိွရာ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္း စသည့္ တာ၀န္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။

ဗိုလ္မွဴးစိုင္းဟာ သူနွင့္အတူ အဆိုပါ စက္ရံုမ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ စက္ပစၥည္းမ်ား၏ ေရာင္စံုဓါတ္ပံုမ်ား၊ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားမ်ားအား ယူေဆာင္လာခဲ့ပါသည္။ DVB သည္ ထိုအေထာက္အထားမ်ားကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအား ျပသကာ အေသးစိတ္စစ္ေဆးၿပီး ကမာၻအား ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာရန္ စီစဥ္ခဲ့ပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားဟာ ေလ႔လာေတြ႔ရိွခ်က္မ်ား အေပၚမွာ အေတာ္ေလး ခ်ိန္ခ်ိန္ဆဆ ရိွၾကၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ေကာက္ခ်က္ခ်မႈမ်ား ရိွၾကသလို အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ထိုအေထာက္ထားမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ားဟာ ႏ်ဴလက္နက္မ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳဖို႔ ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ ကၽြနု္ပ္တို႔၏ ေကာက္ခ်က္အား အျပည့္အ၀ သေဘာတူခ်င္မွ တူပါလိမ့္မယ္။ မည္သုိ႔ပင္ဆိုေစ ထိုကြဲျပားေသာ အျမင္မ်ားအား ႀကိဳဆိုပါသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ထိုကြဲျပားေသာ အျမင္မ်ားအေပၚ အေျခခံထားေသာ ထပ္ေလာင္း စစ္ေဆးေတြ႔ရိွခ်က္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတယ္ ဆိုေသာ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ အျမင္အား ပိုမိုခိုင္မာေအာင္ အားျဖည့္ေပးပါလိမ့္မယ္။ DVB မွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ စက္ရံုမ်ား၏ ဓါတ္ပံုမ်ား ရာခ်ီရိွေနသလို၊ မေရမတြက္နို္င္ေအာင္ မ်ားျပားလွေသာ အျခားအခ်က္အလက္ရင္းျမစ္နွင့္ အေထာက္အထားမ်ားလဲ ရိွေနပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ ဗိုလ္မွဴးစိုင္း ေပးအပ္လာတဲ့ အေထာက္အထားမ်ားနွင့္ ဆက္စပ္ေသာ ေနာက္ေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ားကိုပဲ ဦးစားေပး ေဖာ္ျပသြားပါမည္။

လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္အတြင္းမွာ အီရန္ႏိုင္ငံ၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ႏ်ဴစီမံကိန္းမ်ားအေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ားဟာ laptop documents မ်ားအေနျဖင့္ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။ ထိုအေထာက္အထားမ်ား၏ မူလရင္းျမစ္အား ရွင္းလင္းစြာ မသိရေပမယ့္ ထိုကိစၥသည္ နိုင္ငံတကာတြင္ အီရန္နိုင္ငံ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္နွင့္ ပတ္သက္၍ အႀကီးအက်ယ္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ တစ္ဖက္တြင္ ယခု ဗိုလ္မွဴးစိုင္း ယူေဆာင္လာေသာ အေထာက္အထားနွင့္ ဓါတ္ပံုမ်ားအရ အသံုးျပဳထားေသာ စက္ပစၥည္းမ်ား မူလရင္းျမစ္ ဘယ္ကလာသည္ဆိုမွာ ေပၚလြင္သည့္အၿပင္၊ အေထာက္အထားမ်ား ထြက္ေပၚရာ လမ္းေၾကာင္းကလဲ လံုး၀ ရွင္းလင္းလွပါသည္။ ထိုအေထာက္အထား အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ ႏ်ဴမပ်ံ႕ပြားေရး လုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဟာ မည္သို႔ရႈျမင္ၾကမည္လဲ ဆိုသည္မွာ အလြန္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။

ဗိုလ္မွဴးစိုင္းသိန္း၀င္းဟာ DVB မွ ရိုက္ကူးထုတ္လႊင္႔ေသာ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ အစုအၿပံဳလိုက္ေသေစနိုင္ေသာ လက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္း မွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္အား ၾကည့္ရႈခဲ့ရပါသည္။ ထိုမွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္ပါ စက္ရံုမ်ားထဲမွာ စက္ရံု (၂) ခုမွာ သူတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနခဲ့ၿပီး၊ ကမာၻက သိသင့္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား ပိုမို လိုအပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို ခံစားလာမိပါသည္။ ဒီလိုနဲ႔ သူဘာေတြ ေတြ႔ျမင္ခဲ့တယ္၊ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ ခိုင္းေစခဲ့ျခင္း ခံခဲ့ရတယ္ ဆိုတာကို ဖြင္႔ခ်ဖို႔ ထိုင္းနိုင္ငံဖက္ကို ထြက္ခြာလာခဲ့ပါသည္။ သူေျပာျပတာေတြဟာ အျခား သူ႔အရင္လူမ်ား ေျပာၾကားထားခဲ့သမွ်ကို ျဖည့္စြက္ေပးရာ ေရာက္တဲ့ အျပင္ စစ္အစိုးရ ဘာေတြ ေဆာက္လုပ္ စီမံေနတယ္ ဆိုတာကို ျပသထားတဲ့ ဓါတ္ပံုမ်ားနွင့္ ပိုမိုခိုင္မာေအာင္ အားျဖည့္ထားပါသည္။ ထို႔အျပင္ သူတက္ေရာက္ခဲ့ဖူးေသာ အထူးသရုပ္ျပ သင္တန္းမ်ားအေၾကာင္းလဲ ေျပာျပနိုင္သလို ႏ်ဴစီမံကိန္းနွင့္ ပတ္သက္၍ သူေတြ႔ဆံုခဲ့ဖူးေသာ သက္ဆိုင္သူမ်ား၏ အမည္ နာမမ်ားအားလဲ ေျပာျပနိုင္ခဲ့ပါသည္။

စိုင္းသိန္း၀င္းဟာ အစၥေရးနိုင္ငံရဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ႏ်ဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈ စီမံကိန္းမ်ားအေၾကာင္း ဖြင့္ဟေျပာဆိုခဲ့သူ Negev သဲကႏၱာရ တြင္ရိွေသာ Dimona ႏ်ဴစက္ရံုတြင္ တာ၀န္ထမ္းခဲ့သူ အစၥေရး နည္းပညာရွင္ Mordecai Vanunu အား ျပန္ေျပာင္း အမွတ္ရေစပါသည္။ Vanunu ဟာ ထိုအခ်ိန္က အစၥေရး၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ႏ်ဴစီမံကိန္း စက္ရံုမ်ားနွင့္ ထုတ္လုပ္မႈမ်ားအား ဓါတ္ပံုမ်ားစြာ ရိုက္ကာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ဆန္းေဒးတိုင္းမ္ သတင္းစာႀကီးမွတစ္ဆင့္ ၁၉၈၆ နွစ္တြင္ ကမာၻအား ဖြင္႔ခ်ခဲ့ပါသည္။ အစၥေရးကေတာ႔ ႏ်ဴလက္နက္မ်ား ရွိသည္ကို မဆိုထားနွင့္ ထိုဓါတ္ပံုမ်ားတြင္ပါရိွေသာ စက္ရုံမ်ား ရိွသည္ကိုပင္ ၀န္မခံခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ္႔ Vanunu ကေတာ႔ အစၥေရးအစိုးရ၏ ျပန္ေပးဆြဲမႈကို ခံလိုက္ၿပီး နိုင္ငံေတာ္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ ေပါက္ၾကားမႈျဖင့္ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္းကို ခံလိုက္ရပါသည္။ ဗိုလ္မွဴးစိုင္းဟာလည္း အလားတူ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးအပ္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။


Sai Thein Win holding an impeller for a ballistic missile engine. He designed the program to manufacture it on CNC machines from Europe (DVB)

ဗိုလ္မွဴး စိုင္း၀င္းသိန္းဟာ ဘယ္လို စီမံကိန္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့ရသလဲ

သူဟာ ဒံုးပ်ံနွင့္ ႏ်ဴစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ နမူနာ စက္ပစၥည္း အစိတ္အပိုင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့ရပါသည္။ သူဟာ အေတြ႔အႀကံဳ ရိွေသာ စက္မႈအင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး စက္မႈပိုင္းဆိုင္ရာမ်ားကို အေသးစိတ္ တိက်စြာ ေျပာနိုင္ပါသည္။ သူဟာ ဒံုးပ်ံ နည္းပညာသင္ခဲ့သူ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦး ျဖစ္သည္နွင့္အညီ သူျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဆိုေသာ ဒံုးပ်ံ ေလာင္စာပန္႔တြင္ အသံုးျပဳေသာ ပန္ကာဒလက္အေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ရွင္းျပခဲ့ပါသည္။ သူေျပာျပတဲ့ ႏ်ဴစီမံကိန္းအေၾကာင္းဟာ သူျပတဲ့ ေရာင္စံုဓါတ္ပံုမ်ားနွင့္ မႏၱေလးတိုင္း သပိတ္က်င္း ၿမိဳ႕နယ္ရိွ ႏ်ဴတပ္ရင္းအား (၂) ေခါက္သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အေပၚမွာ အေျခခံထားတာ ျဖစ္ပါသည္။ ႏ်ဴတပ္ရင္းဟာ ႏ်ဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္တပ္ဆင္ေရး အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္ တာ၀န္ေပးျခင္း ခံထားရတဲ့ အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ အဖြဲ႔သည္ ႏ်ဴဓါတ္ေပါင္းဖို ေဆာက္လုပ္ၿခင္း၊ ႏ်ဴသန္႔စင္စက္ရံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ပါသည္။


Buildings under construction at the Thabeikkyin Nuclear Battalion (DVB)

DVB ၏ အတိုင္ပင္ခံ အဖြဲ႔မ်ားကေတာ႔ လက္ရိွ ျမန္မာနိုင္ငံအေျခအေနဟာ ႏ်ဴစီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ အေဆာက္အအံုနွင့္ စက္ပစၥည္းမ်ား တည္ေဆာက္ရန္ လံုေလာက္ေသာ အစြမ္းမရိွေသးဟု ယူဆၾကပါသည္။ ႏ်ဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ လက္နက္ကုန္ၾကမ္းပစၥည္း ေထာက္ပံ့ေရး စက္ရံုမ်ားအား တည္ေဆာက္ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္မႈ မလံုေလာက္ေသးပါ။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္မွဴးစိုင္းနွင့္ အျခားသတင္းရင္းၿမစ္မ်ားမွ အခ်က္အလက္မ်ား အရ ဆိုလွ်င္ စစ္အစိုးရသည္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ထုတ္လုပ္နိုင္သည္အထိ ရည္မွန္းထားၿပီး ထို႔အတြက္ မ်ားစြာေသာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ သံုးစြဲေနတာ ရွင္းလင္း လွပါသည္။

ဥေရာပလုပ္ စက္ပစၥည္းမ်ားနွင့္ စက္ရံုမ်ား ဂ်ာမနီနွင့္ အဆက္အသြယ္ရိွေသာ စင္ကာပူအေျခစိုက္ Company (၂) ခုသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ နည္းပညာနွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း သင္တန္းေက်ာင္း (DTVE) တြင္ သံုးရန္ဟု ဆိုကာ စက္ပစၥည္းမ်ားစြာအား ေရာင္းခ်ခဲ့ပါသည္။ ထိုသင္တန္းေက်ာင္းသည္ သိပံၸနွင့္ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရိွ အႏ်ဴျမဴစြမ္းအင္ဌာန (DAE) နွင့္ ဆက္စပ္ေနပါသည္။ ထိုဆက္စပ္လွ်က္ရိွေသာ ဌာနမ်ားမွ တာ၀န္ရိွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားနွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား မ်ားစြာသိရိွထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသင္တန္းေက်ာင္းသည္ အစိုးရ၏ ႏ်ဴ၊ ဓါတု၊ ဇီ၀လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး၊ အထူးသျဖင့္ ဒံုးလက္နက္ စီမံကိန္းအတြက္ လိုအပ္သည္မ်ားကို အမည္ခံ ၀ယ္ေပးေနျခင္း ျဖစ္နိုင္ပါသည္။

ဂ်ာမန္ အစိုးရသည္ စက္ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ရန္ ခြင့္ျပဳခ်ိန္မွာ ထိုသင္တန္းေက်ာင္းနွင့္ ပက္သတ္၍ တိက်ေရရာေသာ အခ်က္အလက္ မထားခဲ့ပါ။ ကံေကာင္းသည္မွာ ထိုေရာင္းခ်လိုက္ေသာ စက္ပစၥည္းမ်ားသည္ အလြန္ေစ်းႀကီးၿပီး စြမ္းအားျမင့္ေပေသာ္လည္း ဒံုးပ်ံနွင့္ ႏ်ဴဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားတြင္ အသံုးခ်နိုင္ရန္မူ အလြန္ အေသးစိတ္ တိက်မႈကို ေပးနိုင္ေသာ အပိုေဆာင္းပစၥည္း အျပည့္အစံု လိုအပ္ၿပီး ထိုအပိုပစၥည္းမ်ားသည္ ယခုေရာင္းမႈမ်ားတြင္ မပါ၀င္ပါ။ ထိုလွ်ိဳ႕၀ွက္စက္ရံုမ်ားသည္ ယခုအထိေတာ့ အျခား သုေတသနဌာနမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ နမူနာအစိတ္အပုိင္းမ်ား ပံုစံျပ ေမာ္ဒယ္မ်ားကိုသာ အမ်ားစု ထုတ္လုပ္ေနပါသည္။ ထိုစက္ရံုမ်ားသည္ ထုတ္လုပ္ေရး စီမံခ်က္အရ ေနာက္ဆက္တြဲဆင့္ပြား အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို မထုတ္လုပ္ေသးသလို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ သုေတသန ျပဳထုတ္လုပ္ျခင္းမ်ိဳးလည္း မလုပ္ေသးပါ။

ေရာင္းခ်လိုက္ေသာ ကုမၸဏီကေတာ့ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားသည္ ပညာေရးနွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဆိုင္ရာ သင္တန္းမ်ားတြင္ သံုးရန္သာဟု ယူဆ ထားေသာ္လည္း ဂ်ာမန္အစိုးရကေတာ့ သံသယရိွသျဖင့္ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ား တပ္ဆင္အသံုးျပဳေနေသာ အထူးစက္ရံုမ်ားအား သြားေရာက္စစ္ေဆးရန္ သံတမန္ တစ္ဦးနွင့္ ကၽြမ္းက်င္သူတစ္ဦးအား ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ ဂ်ာမန္ ကၽြမ္းက်င္သူသည္ ထိုစက္ရံု၏ အနီးတ၀ိုက္တြင္ တကၠသုိလ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား မရိွေနၿခင္း၊ ေက်ာင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးေက်ာင္းသူ မရိွျခင္းတို႔ကို ေထာက္ရႈကာ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားအား သင္ၾကားေရးတြင္ သံုးေနသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္အား သံသယျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထိုေက်ာင္းသားမ်ားသည္ စစ္ယူနီေဖာင္း ၀တ္ဆင္ထားျခင္းမရိွသည္ကိုလည္း သတိၿပဳမိခဲ့သည္။ ထိုဥေရာပ အရာရိွမ်ား လာစဥ္က အရပ္သား ၀တ္စံု၀တ္ထားၾကသူမ်ားသည္ အျခားအခ်ိန္မ်ားတြင္ ယူနီေဖာင္းမ်ား ၀တ္ထားႀကသည္ကို DVB မွ စစ္ေဆး ထားေသာ ဓါတ္ပံုအေထာက္အထားမ်ားအရေသာ္လည္းေကာင္း ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕အား စစ္ေဆးေမးျမန္းခ်က္အရ ေသာ္လည္းေကာင္း သိရိွရေပသည္။

ဗိုလ္မွဴးစိုင္းသည္ ထိုဂ်ာမန္မ်ား လာစဥ္က ရိုက္ကူးထားေသာ ပံုမ်ားနွင့္ စက္ပစၥည္းမ်ား တပ္ဆင္စဥ္က ပံုမ်ား စသည့္ အလြန္ မွတ္မိလြယ္ေသာ ပံုမ်ားအား ျပသခဲ့ပါသည္။ ဤအခ်က္ဟာ ထိုအခ်ိန္က ဗိုလ္မွဴးစိုင္းသည္ ထိုစက္ရံုတြင္ ရိွေနခဲ့သည္ဆိုေသာ အခ်က္အား ခိုင္မာေစပါသည္။ ဂ်ာမန္အစိုးရ၏ နိုးၾကားမႈရိွျခင္း၊ ထုိစက္ရံုမ်ားအား သြားေရာက္စစ္ေဆးနိုင္ျခင္းတို႔မွာလည္း အလြန္ ကံေကာင္းသည္ ဟုဆိုရမည္ပင္။ စစ္အစိုးရကေတာ့ အမွန္ကို ေျပာခ်င္မွ ေျပာမွာ ျဖစ္ေပမဲ့ ထိုသြားေရာက္ စစ္ေဆးျခင္းသည္ အမွန္တရားကို စစ္ေၾကာရာတြင္ အလြန္အေရးပါလွပါသည္။


A floor plan of the many machinery tools at Factory 2 near Myaing (DVB)

ႏ်ဴတပ္ရင္းက တည္ေဆာက္ေနတဲ့ စက္ပစၥည္းမ်ား အေၾကာင္း

သပိတ္က်င္း ႏ်ဴတပ္ရင္းက ေတာင္းဆိုတဲ့ စက္ပစၥည္းအစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕ ဓါတ္ပံုအမ်ားအျပားကို ဗိုလ္မွဴးစိုင္းက DVB အား ျပခဲ့ပါသည္။ ထိုပံုမ်ားအနက္မွာ အထင္ရွားဆံုးပံုတစ္ပံုကေတာ့ သပိတ္က်င္း အေျခစိုက္ အမွတ္(၁) သိပၸံနွင့္နည္းပညာ တပ္ရင္းမွ လွ်ိဳ႕၀ွက္မန္မိုျဖင့္ ျပင္ဦးလြင္ရိွ အထူးစက္ရံု(၁)သို႔ ေတာင္းဆိုထားေသာ စက္အစိတ္ပိုင္းပံု ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာသည္ အထူးပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး သုေတသနဌာနက ေတာင္းဆိုေသာ bomb reactor ျဖစ္ၿပီး လိုခ်င္ေသာ ပံုစံအား ပံုၾကမ္းေရးထားသည့္ ဓါတ္ပံုမ်ားလည္း ပါ၀င္ပါသည္။ ႏ်ဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းတြင္ အသံုးျပဳေသာ bomb reactor သည္ ယူေရနီယမ္ ျဒပ္ေပါင္းအား ႏ်ဴကလီးယား ေလာင္စာ (သို႔မဟုတ္) ႏ်ဴကလီးယားဗံုးလုပ္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ ယူေရနီယမ္ သတၱဳအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရာတြင္ သံုးေသာ အထူး ကိရိယာ ျဖစ္ပါသည္။ ဓါတ္ပံုမ်ားနွင့္ ပုံၾကမ္းမ်ားက ေဖၚျပထားေသာ bomb reactor သည္ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရာတြင္ သံုးေသာ ကိရိယာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ျဖစ္ၿပီး ထိုအထဲမွ တစ္ခုသည္ ျမင့္မားေသာ အပူခ်ိန္တြင္ အသံုးျပဳနိုင္ေသာ အရာမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထိုကိရိယာသည္ သုတ္ေဆးမ်ားအား အပူေပးကာ ခြာထားၿပီး လက္ရိွ အသံုးျပဳေနပါသည္။ ဒီဇိုင္းကေတာ့ နိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္တခုခုမွ မဟုတ္လွ်င္ ဗမာဒီဇိုင္း ျဖစ္နိုင္ပါသည္။ ႏ်ဴတပ္ရင္းရဲ႕ bomb reactor လုိအပ္မႈဟာ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ယူေရနီယမ္ သတၱဳ ျပဳလုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ့ ခိုင္မာလွေသာ သက္ေသျဖစ္ပါသည္။ ယူေရနီယမ္ သတၱဳကို ပလူတိုနီယံ ထုတ္လုပ္တဲ့ reactor မွာသံုးသည္ ျဖစ္ေစ၊ ႏ်ဴကိရိယာ တခုခုမွာ သံုးသည္ ျဖစ္ေစ၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါဟာ လက္နက္မ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္သာ အသံုး၀င္ေသာ ႏ်ဴနည္းပညာကို ရရိွနိုင္ရန္ အားထုတ္ေနတဲ႔ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါသည္။



These are ‘bomb reactors’ likely used to convert uranium compounds into uranium metal for bomb or reactor fuel (DVB)
ဗိုလ္မွဴးစိုင္းရဲ႕ ပံုေတြထဲမွာ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ uranium hexafluoride gas စတဲ့ ယူေရနီယမ္ ျဒပ္ေပါင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ ဓါတုအင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ စက္ပစၥည္းမ်ားလည္း ပါ၀င္ေနပါသည္။ ယူေရနီယမ္ isotope မ်ားကို ဗံုးျပဳလုပ္ရာမွာသံုးတဲ့ ပစၥည္းမ်ား အျဖစ္ ခြဲျခမ္းနိုင္ေသာ အဆင့္ျမင့္ ေလဆာ ကိရိယာမ်ားမွာ သံုးေသာ ေနာ္ဇယ္ေခါင္းမ်ားလည္း သူျပတဲ့အထဲမွာ ပါ၀င္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ Glove box လို႔ေခၚတဲ့ ဓါတ္သတၱိၾကြပစၥည္းမ်ား ေရာေမႊရာတြင္ သံုးေသာ ကိရိယာနွင့္ ယူေရနီယမ္ ျဒပ္ေပါင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ သံုးေသာ လံုခြက္ (furnaces) မ်ားလဲ ပံုေတြထဲမွာ ပါ၀င္သည္။ ဒီပစၥည္းမ်ားဟာ အျခား ေနရာတြင္လဲ အသံုးျပဳနိုင္တယ္ ဆိုေပမဲ့ ႏ်ဴတပ္ရင္းမွာ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အရာမ်ားနွင့္ ဆက္စပ္ ေကာက္ခ်က္ခ်ရလွ်င္ ႏ်ဴလက္နက္ စီမံကိန္းမွလြဲ၍ အျခား ျဖစ္နိုင္စရာ မရိွေပ။


A group of Burmese military and civilian workers pose with a glove box they built at Factory 1 near Pyin Oo Lwin (DVB)

စစ္အစိုးရဟာ ပလူတိုနီယမ္ကို ႏ်ဴဗံုးျပဳလုပ္နိုင္ဖို႔ nuclear reactor တစ္ခု တည္ေဆာက္ေနတဲ့အေၾကာင္း ဗိုလ္မွဴးစိုင္းကို ေျပာျပပါတယ္တဲ့။ ဒီအခ်က္နဲ႔ အံ၀င္ေစတာကေတာ့ control rod လို႔ေခၚတဲ႔ reactor ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုအေၾကာင္း သရုပ္ျပပြဲတခုကို သူကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ခဲ့ရတာပါပဲ။ သူ႔ကို ေျပာျပတာကေတာ့ အခုအစိုးရဟာ ယူေရနီယမ္ကို သန္႔စင္ၿပီး ဗံုးလုပ္ဖို႔ စီမံကိန္းခ်ထားသည္။ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြမွာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ကာဗြန္မိုေနာ႔ဆိုက္ ေလဆာအေၾကာင္း သရုပ္ၿပတာလဲ သူၾကည့္ရႈခဲ့ရဖူးပါသည္။ သူသပိတ္က်င္းမွာေတြ႔ခဲ့ ၾကားဖူးခဲ့တဲ့ သူအေပါင္းအသင္းရဲ႕ နာမည္ေတြကို ေျပာျပေတာ့ ထိုအထဲမွာ နာမည္အခ်ိဳ႕ဟာ ျမန္မာအႏ်ဴျမဴစြမ္းအင္ဌာန (DAE) မွာ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္ေနၾကပါသည္။ ထိုအထဲမွ အမ်ားစုဟာ IAEA ေထာက္ပံ႔မႈနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ ထရိန္နင္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ဖူးၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဗိုလ္မွဴးစိုင္း ကိုယ္တိုင္ဟာလဲ ကာဗြန္မိုေနာ႔ဆိုက္ ေလဆာအတြက္ ေနာ္ဇယ္ျပဳလုပ္ရာမွာ တာ၀န္ယူခဲ့ရဖူးပါသည္။ သူဟာ ဓါတုေဗဒ အင္ဂ်င္နီယာပညာအေၾကာင္း သိပ္မသိတဲ့အတြက္ ပံုတြင္ပါရိွေသာ ထိုဌာနမွ အသံုးျပဳေနေသာ ကိရိယာမ်ားအေၾကာင္း ကၽြႏု္ပ္တို႔ အကဲျဖတ္သိရိွနိုင္သေလာက္ သူမသိိေပမယ့္ အခ်ဳပ္အားျဖင္႔ သူ႔ေျပာျပခ်က္မ်ားဟာ အလြန္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းပါသည္။ သူျမင္ေတြ႔ခဲ့ေသာ သရုပ္ျပမႈ၊ သင္ၾကားရွင္းလင္းမႈမ်ားဟာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း သိပ္က်လြန္းတာလည္း ထင္ရွားလွပါသည္။ အကယ္၍ ထိုအဆင္႔သည္ ျမန္မာတို႔ အေကာင္းဆံုးလုပ္နိုင္တဲ႔ အဆင့္ဆိုလွ်င္ သူတို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေရာက္ဖို႔ အေတာ္ပင္ လိုေသးသည္ဟု ေျပာရမည္။

ဗိုလ္မွဴး စိုင္းသိန္း၀င္း ေျပာျပခ်က္မ်ား အေပၚ သံုးသပ္ခ်က္

သူဟာ အဆင့္ျမင့္ ေခတ္မွီစက္ပစၥည္းမ်ားအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းသိသူ အေတြ႔အႀကံဳရိွသူ စက္မႈအင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစက္ပစၥည္းမ်ားဟာ ႏ်ဴစီမံကိန္းနွင့္ ဒံုးပ်ံမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳနိုင္ေသာ အလြန္တိက်ေသာ စက္အစိတ္အပိုင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳဳနိုင္ပါသည္။

သူဟာ ႏ်ဴကၽြမ္းက်င္သူတစ္ေယာက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႔ကိုဘာအတြက္ ဘယ္လိုဟာေတြ ထုတ္လုပ္ေပးပါဟု ေျပာကာ လုပ္ခိုင္းသည့္ အရာမ်ားက လြဲ၍ က်န္ေသာအရာမ်ားအေၾကာင္း သူသိပ္မေျပာနိုင္ပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတင္ျပလာတဲ႔ ပံုမ်ားတြင္ ပါသည့္အရာမ်ားကေတာ့ ႏ်ဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ပလူတိုနီယမ္ျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို လက္နက္ထုတ္လုပ္နိုင္သည့္ အရာမ်ားသို႔ ေျပာင္းလဲသည့္ေနရာမ်ားတြင္ သံုးနိုင္သည့္ အရာမ်ား ျဖစ္ေနတာေတာ့ အေသအခ်ာပါ။ ထိုဓါတ္ပံုမ်ားနွင့္ သူ႔ေျပာဆိုခ်က္မ်ားဟာ အတုအေယာင္ျဖစ္သည္ပဲ ဆိုပါအံုး၊ ထိုအရာမ်ားဟာ သူေထာက္ၿပတဲ့ အသံုးျပဳမႈမ်ားနွင့္ အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါသည္။ သူဟာ စစ္အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႔ရၿပီး ရုရွနိုင္ငံ၊ ေမာ္စကိုရိွ နာမည္ေက်ာ္ Bauman Institute တြင္ Missile နည္းပညာ ဆက္လက္ သင္ၾကားခဲ့ပါသည္။ ထိုအေထာက္အထားအားလံုး သူျပနိုင္ပါသည္။ သူ႔ရဲ႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားဟာလဲ Moscow Institute of Engineering Physics နဲ႔ Mendeleev Institute of Chemical Technology (MIFI) စတဲ့ ေက်ာင္းေတြမွာ ႏ်ဴကလီးယားနွင့္ ဓါတုအင္ဂ်င္နီယာ ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ MIFI ဟာ ဆိုဗီယက္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ဒီဇိုင္းနာမ်ားကို ေလ႔က်င့္ေမြးထုတ္ေပးရာ အဓိက ေက်ာင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေက်ာင္းမွ ဓါတုနည္းပညာမ်ား သင္ႀကားလာသူမ်ားဟာ ဗိုလ္မွဴးစိုင္း သိသေလာက္ အဓိကက်တဲ႔ စက္ကိရိယာမ်ား တည္ေဆာက္ တပ္ဆင္ရာတြင္ အဓိက အေရးပါမည့္သူမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ရိွပါသည္။

ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား reactor နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တင္ျပခ်က္

ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ႔ ခန္႔မွန္း ေျပာဆိုခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရိွပါသည္။ သကၠရာဇ္ (၂၀၀၀) ျပည့္ႏွစ္မွာ (၁၀) မီဂါ၀ပ္အားရိွ သုေတသနသံုး reactor တစ္လံုး ေဆာက္ဖို႔ ရုရွနဲ႔ ျမန္မာ သေဘာတူခဲ့တာကေတာ႔ ရွင္းလင္းစြာ သိၾကပါသည္။ ဒီသေဘာတူႀကီခ်က္ကို ဖံုးကြယ္မထားပဲ (၂၀၀၈) ခုနွစ္ေလာက္မွာမွ ရုရွက တည္ေဆာက္ရန္ ရည္ရြယ္ေၾကာင္းလည္း ထုတ္ျပန္္ထားပါသည္။ အဲဒီ reactor ဟာ အခုထိ မတည္ေဆာက္ရေသးသလို IAEA ရဲ႕ အထူး သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားအား ျမန္မာဖက္မွ လက္မွတ္ မထိုးမခ်င္း ရုရွမွ တည္ေဆာက္ေပးမည္႔ အရိပ္အေယာင္လဲ မရိွပါ။ ထိုသေဘာတူညီခ်က္အား ျမန္မာဖက္မွ လက္မွတ္ ထိုးမည့္ပံုလဲ မရိွပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ လက္မွတ္ထိုး သေဘာတူလိုက္သည္နွင့္ သူတို႔ခိုးေႀကာင္ခိုး၀ွက္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ စီမံကိန္းမ်ားအား IAEA မွ ၀င္ေရာက္ စစ္ေဆးခြင့္ ရရိွသြားမွာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါသည္။

ဒါ႔အျပင္ ထို (၁၀) မီဂါ၀ပ္ reactor ဆိုသည္မွာ ႏ်ဴလက္နက္ မပ်ံ႕ပြားေရး အတြက္ စိုးရိမ္စရာ မရိွေလာက္ေအာင္ ေသးငယ္တဲ့ အတိုင္းအတာ ျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔နိုင္ငံအမ်ားမွာ ပံုမွန္လိုပဲ ရိွေနႀကပါသည္။ ထို reactor မ်ားကို ႏ်ဴဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ား သင္ၾကားေရးအတြက္ အသံုးျပဳနိုင္ၿပီး၊ လက္နက္ ထုတ္လုပ္နိုင္သည္အထိ လိုအပ္တဲ႔ ပလူတိုနီယမ္ ပမာဏကို အလြယ္တကူနွင့္ ခ်က္ခ်င္း ထုတ္လုပ္နိုင္ရန္အတြက္ အသံုးမျပဳနိုင္ပါ။ IAEA မွာ ဘယ္လို reactors မ်ိဳးဟာ ပလူတိုနီယမ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ သင့္ေတာ္သည္ဟု သတ္မွတ္ရန္ စံႏႈန္းထားမ်ား ရိွပါသည္။ အဆိုပါ (၁၀) မီဂါ၀ပ္ reactor ဟာ ထိုစံႏႈန္းမ်ား ေအာက္မွာ ရိွပါသည္။ ထိုအရြယ္အစားသည္ ႏ်ဴဆိုင္ရာ သင္ၾကားေရးနွင့္ ေဆးပညာဆိုင္ရာ radioisotopes မ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္သာ အသံုး၀င္ပါသည္။ ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ အဆိုပါ reactor မ်ားကို ေဒသတြင္း ေဆးပညာဆိုင္ရာ radioisotopes မ်ား ထုတ္လုပ္ေရးအတြက္သာ အဓိကသံုးၾကပါသည္။ အထက္ပါ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာဟာ ရုရွထံမွ 10MW reactor ၀ယ္ယူထားသည္ဆိုသည့္ သတင္းမမွန္သကဲ့သို႔ ဗံုးစီမံကိန္းအတြက္ သူတို႔ဖာသာ သူတို႔အလားတူ စက္ရံုမ်ိဳး တည္ေဆာက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းဟာလဲ အဓိပၸါယ္ ကင္းမဲ့ပါသည္။

ျဖစ္နိုင္တာကေတာ့ အစၥေရးက ဖ်က္ဆီးလိုက္တဲ့ ဆီးရီးယားရဲ႕ reactor လို ပိုၿပီးႀကီးတဲ႔ဟာမ်ိဳး တည္ေဆာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ့အျမင္က ျဖစ္နိုင္ေခ် ရိွၿပီး ပိုမုိ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းပါသည္။ အဲဒီ reactor ဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားက ယြန္ေၿဗာင္း (Yongbyon) ေဒသမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ႔ 25MW အားရိွ ပလူတိုနီယမ္ ထုတ္နိုင္ေသာ အဆင္႔ရိွတဲ့ဟာမ်ိဳး ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ဆီးရီးယားလို ေဖာက္သည္ နိုင္ငံမ်ိဳးေတြကို ႏ်ဴနည္းပညာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အကူအညီ ေပးနိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴစီမံကိန္းေတြ အေၾကာင္း စဥ္းစားရာမွာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အခ်က္အျဖစ္ ထည့္သြင္းရပါလိမ္႔မယ္။ ေၿမာက္ကိုရီးယားဟာ တာလတ္ပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ား တည္ေဆာက္ရာမွာ အကူအညီေပးမယ္ဆိုတဲ့ စစ္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ ရိွေပမယ္႔ ႏ်ဴလက္နက္ စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ဘယ္ေလာက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသလဲ ဆိုတာ ခန္႔မွန္း ေၿပာဆိုရတဲ့ အဆင့္ပဲ ရိွေနေသးသည္။

ျမန္မာဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနသလား

ျမန္မာအေနနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးေသာ အခ်က္မွာ IAEA နွင့္ သေဘာတူညီခ်က္အား လိုက္နာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၉၅ မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ စံႏႈန္း သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို လိုက္နာေသာအားျဖင့္ ႏ်ဴလက္နက္မ်ားရရိွေအာင္ မႀကိဳးပမ္းပါဟူေသာ သေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးထားခဲ႔ပါသည္။ ထိုသေဘာတူညီခ်က္အား ျဖည့္စြက္ခ်က္ ျဖစ္သည့္ Small amount quantities protocol တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ႏ်ဴဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုပစၥည္း လံုး၀ မရိွပါဟု ေၾကျငာခဲ့ပါသည္။ IAEA မွ လက္ခံခဲ့ေသာ ထိုေၾကျငာခ်က္အရ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏ်ဴဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရး စစ္ေဆးမႈမ်ား လံုး၀ မရိွခဲ့ပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ လူမႈေရးရာ အေထာက္အပံ့အေနျဖင့္ IAEA မွေပးအပ္ေသာ Scientific grant money ရရိွထားေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အခါအားေလ်ာ္စြာ IAEA မွ သြားေရာက္ျခင္းမ်ား ရိွပါသည္။ ထို grant money မွ အခ်ိဳ႕အား ျမန္မာ ႏ်ဴသိပၸံပညာရွင္မ်ားအား ႏ်ဴပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္နိုင္ရန္ ေလ႔က်င္႔ေပးမႈမ်ားတြင္ သံုးေသာ္လည္း ထိုေငြသည္ grant money ၏ အနည္းစုသာ ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အာမခံေျပာၾကားခ်က္မ်ားအရ ၄င္းတို႔ထံတြင္ ႏ်ဴထုတ္လုပ္နိုင္သည္႔ အေဆာက္အအံုပစၥည္းကိရိယာ မရိွ ႏ်ဴကုန္ၾကမ္းအနည္းငယ္သာရိွၿပီး လက္ရိွအေျခအေနမွ ေျပာင္းလဲဖို႔ အစီအစဥ္ မရိွေသးပါ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္မွဴးစိုင္း၏ အေထာက္အထားမ်ားအရ ဆိုလွ်င္ ယူေရနီယမ္မ်ားတူးေဖာ္ေနျခင္း တူးေဖာ္ရရိွသည္မ်ားကို reactors နွင္႔ ဗံုးမ်ားတြင္ အသံုးျပဳနိုင္ေသာ ျဒပ္ေပါင္းမ်ားသို႔ ေျပာင္းလဲေနၿခင္း၊ ႏ်ဴဗံုးျပဳလုပ္ရာတြင္သာ အသံုးျပဳနိုင္ေသာ reactor ႏွင့္ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္စက္ရံုမ်ားကို တည္ေဆာက္ရန္ ႀကိဳးစားေနျခင္း စသည္တို႔ကို ေတြ႔ရိွရပါသည္။ ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားဟာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္ရန္ ရည္ရြယ္၍ ေဆာက္လုပ္ပါသည္ဟုလဲ လံုေလာက္ေသာ ဆင္ေျခေပးရန္ မၿဖစ္နိုင္ပါ။ ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ လက္ရိွ နည္းပညာအားျဖင့္ အလွမ္းေ၀းေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလဲသြားၿပီဆိုလွ်င္ IAEA ကို အေၾကာင္းၾကားရမွာက ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တာ၀န္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ သူတို႔သာ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာနဲ႔ ဗံုးထုတ္လုပ္နိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေနလွ်င္၊ သေဘာတူညီခ်က္ကို ေဖာက္ဖ်က္ေနသည္ ဆိုလွ်င္၊ IAEA ကို မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ အေၾကားၾကားမည္ မဟုတ္ပါ။

ျမန္မာဟာ စင္ကာပူရိွ ပြဲစားမ်ားမွ တစ္ဆင့္ လက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ သံုးနိုင္ေသာ အဆင့္ျမင့္ ဂ်ာမန္လုပ္ စက္ပစၥည္းမ်ားကို ၀ယ္ယူခဲ့ျခင္း၊ ထိုစက္မ်ားဟာ အရြယ္အစားအားျဖင့္ အရည္အေသြးအားျဖင့္ ၀ယ္ယူစဥ္က ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ သံုးခဲ့ေသာ သင္ၾကားေရးနွင့္ လားလားမွ် မအပ္စပ္ေသာ အရာမ်ားကို လုပ္ေဆာင္နိုင္စြမ္း ရိွျခင္း၊ ထိုစက္မ်ားကို အမည္ခံကာ ၀ယ္ယူခဲဲ့ေသာ သင္ၾကားေရးဌာနသည္ ျမန္မာ အႏ်ဴျမဴစြမ္းအင္ဌာနနွင့္ သိပၸံနွင့္ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနတို႔ ဆက္စပ္ေနျခင္း၊ အဆိုပါ အရာမ်ားအား ေထာက္ရႈ၍ ထိုဌာနမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားနွင့္ သက္ဆိုင္သူ အေပါင္းတို႔အား လက္နက္ ထုတ္လုပ္နိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား မ၀ယ္ယူနိုင္ေအာင္ ပိတ္ဆို႔ တားဆီးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သင့္ေပသည္။

What is the state of Burma’s nuclear program?

ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ ဗိုလ္မွဴးစိုင္း ယူလာေသာ ႏ်ဴစီမံကိန္း အေထာက္ထားမ်ား၊ ဓါတ္ပံုမ်ားအား အေသအခ်ာ ေလ႔လာခဲ့ၾကပါသည္။ သူတို႔ေတြ တြင္ေဖာက္ထားတဲ့ စက္ပစၥည္း အစိတ္ပိုင္းမ်ားရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ ညံ႔ဖ်င္းပါသည္။ ဒီအစိတ္အပိုင္းေတြ ထုတ္ဖို႔သံုးတဲ့ ဆြဲထားတဲ့ ပံုမ်ားဟာလဲ အေတာ္ေလး ဆိုးပါသည္္။ တကယ္သာ ႏ်ဴလက္နက္ထုတ္ဖို႔ စီမံေနတယ္ဆိုရင္ အလြန္ ရႈပ္ေထြးတိက်လွတဲ႔ စက္မ်ား လိုအပ္မွာျဖစ္တဲ႔အတြက္ အဲဒီရႈေထာင္႔က ၾကည့္ရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ျဖစ္နိုင္ေခ်ကေတာ႔ ဗိုလ္မွဴးစိုင္းရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြထဲမွာ မျပည့္စံုတာေတြ ရိွေကာင္းရိွနိုင္သည္၊ ဒါမွမဟုတ္လဲ ျမန္မာျပည္ဟာ အခုမွ ပြဲစရံုပဲရိွေသးတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္နိုင္ပါသည္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခု ေတြ႔မိသေလာက္ စက္ပစၥည္းနဲ႔ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား အေျခအေနအရ သူတို႔ ေအာင္ျမင္ ေအာင္လုပ္နိုင္ဖို႔ေတာ႔ အလွမ္း ေ၀းေနပါေသးသည္။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္က အေရးအပါဆံုးပါ။ သူတို႔ဟာ ယူေရနီယမ္ေတြ တူးေဖာ္ေနပါသည္၊ တူးေဖာက္ရတာေတြကို ဓါတုေဗဒ နည္းေတြနဲ႔ အဆင္႔ျမႇင့္ သန္႔စင္ေနသည္။ သူတို႔ဟာ ပလူတိုနီယမ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ႏ်ဴကလီးယား reactor၊ ဗံုးလုပ္နိုင္ဖို႔ ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္ေရး စက္ရံုေတြ ေဆာက္ေနပါသည္။ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ IAEA နဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ သူတို႔ရဲ႕ တရားမ၀င္ စီမံကိန္းေတြ မေအာင္ျမင္ေသးရင္ေတာင္ အခု သူတို႔လုပ္ေနတာေတြဟာ ႏ်ဴလက္နက္ မပ်ံ႕ပြားေရး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ႔ နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းၾကားမွာ ပြဲဆူသြားေစနိုင္ပါသည္။ IAEA ဟာ ၿမန္မာအစိုးရကို ေမးျမန္းသင္႔ပါသည္။ ဤစြပ္စြဲခ်က္ေတြသာ အမွန္ျဖစ္လာရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေမးခြန္းေတြ၊ ေလ႔လာစံုစမ္းမႈေတြ လုပ္ရပါမယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဤႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္က ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လက္မွတ္ မထိုးလွ်င္ လုပ္ေဆာင္နိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါ။ IAEA မွာ ျမန္မာနိုင္ငံကို စစ္ေဆးရန္ အခြင္႔အာဏာရိွမည္ မဟုတ္ပါ။

ျမန္မာဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားနွင့္ စစ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္အရ တာလတ္ပစ္ စကဒ္္ဒံုးက်ည္မ်ားကိုလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါသည္။ ထိုစကဒ္ ဒံုးက်ည္မ်ားဟာ ျမန္မာလုပ္ ႏ်ဴထိပ္ေခါင္းမ်ား သယ္ေဆာင္ဖို႔ေတာ႔ ျဖစ္နိုင္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကနဦး ႏ်ဴထိပ္ဖူးမ်ားဟာ စကဒ္ဒံုးက်ည္တြင္ တပ္ဆင္ရန္ အလြန္မွေလးလံေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ဒါေပမယ္႔ ထိုစကဒ္ဒံုးက်ည္မ်ားတြင္ တပ္ဆင္ဖို႔ရာထက္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားအား ၿခိမ္းေျခာက္နိုင္ဖို႔က အဓိက ျဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။ ျမန္မာျပည္ကို အုပ္စိုးေနသူမ်ားဟာ နိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚထက္ ေလာဘမ်ားသာ ရိွၾကတဲ႔သူတစ္စု ျဖစ္ပါသည္။ စစ္အစိုးရဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ၾကြယ္၀တဲ့ ရင္းျမစ္မ်ားျဖစ္တဲ့ ကၽြန္းသစ္၊ ေရႊ၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ အျခား ဓါတ္သတၱဳမ်ားနွင့္ ျပည္သူတို႔ လုပ္အားစတာေတြကို လူတစ္စုေကာင္းစားေရးအတြက္ပဲ ဦးစားေပးလုပ္ေနသူေတြ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔ရဲ႕ နည္းေပးလမ္းျပဆရာ ေျမာက္ကိုရီးယားလိုပဲ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ ႏ်ဴရည္မွန္းခ်က္ဟာ နိုင္ငံရပ္ျခားမွ က်ဴးေက်ာ္ ေနွာက္ယွက္မႈမ်ားကို ႏ်ဴပိုင္ဆိုင္ျခင္း ဟူသည့္ ဒိုင္းျဖင့္ အကာအကြယ္ ယူကာ သူတို႔ အတြက္ လံုၿခံဳေနေရးပင္ ျဖစ္ပါသည္။

Kelley, 63, a former Los Alamos weapons scientist, was an IAEA director from 1992 to 1993, and again from 2001 to 2005. Based in Vienna, Austria, he conducted weapons inspections in Libya, Iraq, and South Africa, and compliance inspections in Egypt, Turkey, South Korea, Taiwan, Syria, Tanzania, Pakistan, India, and Congo, among others.

ဘာသာျပန္ၾကားခ်က္အား www.photayokeking.org မွ ျပန္လည္ တင္ဆက္ ေဖာ္ျပေပးပါသည္။
ဘာသာျပန္- ေအာင္ဆန္းမန္း
အကယ္၍ မူရင္းေဆာင္းပါးပါ အခ်က္အလက္မ်ားနွင့္ ကြဲလြဲပါက က်ေနာ္၏ ညံ့ဖ်င္းမႈသာ ျဖစ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ဖုိးတရုတ္ဘေလာ့မွျပန္လည္ကူးယူေဖၚျပသည္။