ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး

Saturday, 12 September 2009 17:56 အာကာမိုး

ဘာသာေရးက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ျပႆနာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ရာမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ကိစၥေတြကို ေဆာင္ ၾကဥ္းေနတဲ့ လူတဦးခ်င္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ေယဘုယ်မူေတြကို အၾကံျပဳျပီး ဒီမူေတြအရ လူသားတရပ္လံုးရဲ႕ ဘ၀သာယာတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေရး၊ အရင္းအျမစ္ေတြကို အညီအမွ် အက်ိဳးတူခံစား ရ ေရးအတြက္ ျဖစ္ေပၚလာေစဖို႔ပဲျဖစ္တယ္။

ဘာသာေရးကို ေလာကီေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ေရာေထြးေအာင္ အားထုတ္ျခင္းဟာ ျပႆနာကိုဖန္တီးျခင္းပဲျဖစ္ တယ္။ ဘာသာေရးရဲ႕အေျခခံက ကိုယ္က်င့္သီလပဲျဖစ္တယ္။ သန္႔စင္ ျခင္း၊ ၀ိသုဒၶိနဲ႔ ယံုၾကည္ျခင္း သဒၶါ တရားပဲျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာက အာဏာမွာ အေျခခံတယ္။ လူ႔သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ အာဏာရအုပ္စိုး သူမ်ားဟာ မိမိရဲ႕အာဏာ အုပ္စိုးျခင္းကို တရား၀င္ေၾကာင္း၊ ဘုရားအလိုေတာ္က်ျဖစ္လာတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူေတြယံုၾကည္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ဘာသာေရးကို ဆြဲသံုးတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဘာသာေရးကို မိမိတို႔ႏိုင္ငံေရးအက်ိဳးအတြက္ လိုရာဆြဲျပီး အသံုးခ်ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာတရားရဲ႕ ျမင့္မားတဲ့ ကိုယ္က်င့္တရား စံ ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးေလာဘေတြေၾကာင့္ ယုတ္ညံ့မႈေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကတာပဲဟု အရွင္ ေဒါက္တာသီရိဓမၼနႏၵက What Buddhists Believe စာအုပ္တြင္ ေရးသားထားပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ခြဲျခားထားရမယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳျပီး ႏိုင္ငံေရး စနစ္ ကို အကန္႔အသတ္ထားျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ပံုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕သင္ၾကား ခ်က္ ေတြထဲမွာ အခ်က္အလက္ေျမာက္ျမားစြာရွိပါတယ္။ ဗုဒၶရဲ႕ ေဒသနာေတာ္ထဲမွာ ဒီေန႔ကမၻာၾကီးထဲက လူသားေတြအတြက္ တိုက္႐ိုက္အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစႏိုင္တာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအစီအမံေတြအတြက္ အသံုးတဲ့ တာ ေတြအမ်ားၾကီး ပါရွိပါတယ္။

အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာစာတမ္းမွာပါတဲ့ ေသာမတ္စ္ ဂ်က္ဖာဆင္ရဲ႕“လူတိုင္းကိုတူညီမွ်တစြာ ဖန္ ဆင္း ထားတာျဖစ္တယ္”( All men are created equal )ဆိုတဲ့စကားမ်ိဳးကို ျမတ္ဗုဒၶက ေရွးႏွစ္ေပါင္း၂၅၀၀ ေက်ာ္ကတည္းက မိန္႔ၾကားခဲ့တာပါ။ ျပီးေတာ့ ဇတ္တို႔၊ လူတန္းစားတို႔ ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းၾကီးထဲမွာ လူ ေတြက တမင္ဖန္တီးခဲ့ၾကတာေတြသာျဖစ္တယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက လူေတြကို ခြဲျခားသက္မွတ္ရာမွာ သူတို႔ရဲ႕ အက်င့္သီလအေပၚမူ တည္ျပီးမွ အယုတ္၊ အလတ္၊ အျမတ္ ခြဲျခားပံုကို ေဟာေတာ္မူခဲ့တာပါ။

လူသားေတြအခ်င္းခ်င္း လူ႔ေဘာင္အက်ိဳးကိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ စိတ္ပါလက္ပါ အတူတကြ ႐ိုင္းပင္းကူညီ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ကိုလည္း ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဦးေရႊေအာင္ရဲ႕“ဗုဒၶ (သို႔မဟုတ္) ေလာကသားတို႔ ၏ အႏႈိင္းမဲ့ေက်းဇူးရွင္” စာအုပ္မွာ “ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ၊ လူမ်ိဳးကိုျဖစ္ေစ ထူေထာင္ရာ၌ စည္းလံုးမႈသည္ မ်ားစြာ အေရးၾကီး၏။ က်မ္းဂန္မ်ား၌ စည္းလံုးမႈကို ၂ မ်ိဳးျပ၏။ စည္းလံုးမႈတမ်ိဳးကို သမ၀ါယသမၼႏၶ ဟု ေခၚ၏။ အျခားစည္းလံုးမႈတမ်ိဳးကို သံေယာဂသမၼႏၶ ဟုေခၚ၏။ သမ၀ါယသမၼႏၶ အရ စည္းလံုးေသာအခါ ႏိုင္ငံသား အားလံုးတို႔သည္ သူတလူ၊ ငါတမင္း သေဘာမ်ိဳးမရွိ၊ အားလံုးတသားတည္းျဖစ္ၾက၏။ တေသြး တသံ တမိန္႔ တည္းျဖစ္၏။ သံေယာဂသမၼႏၶအရ စည္းလံုးေသာအခါ ႏိုင္ငံသားအားလံုးတို႔သည္ တစ္ေသြးတစ္သံတစ္မိန္႔ တည္းမျဖစ္၊ သူတလူ၊ ငါတမင္းျဖစ္ၾက၏။ တသားတည္းျဖစ္ေသာ စည္းလံုးမႈကို ျဖစ္ေပၚေအာင္ အားထုတ္ရာ တြင္ အျမင္ခ်င္းတူမႈႏွင့္ အက်င့္ခ်င္းတူမႈသည္ အေရးၾကီးသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းကို ဖြဲ႔စည္းရာတြင္ အျမင္ခ်င္းတူမႈႏွင့္ အက်င့္ခ်င္း တူမႈအေပၚ အေျခ ခံ၍ စည္း႐ံုးျခင္းျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္း၏ စည္းလံုးမႈသည္ က်စ္လ်စ္၏၊ သိပ္သည္း၏၊ တစ္ေသြး တစ္သံ တစ္မိန္႔တည္းျဖစ္၏။ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းတြင္ ဇတ္ အသီးသီးပါ၀င္၏။ သို႔ရာတြင္ သံဃာ့ အဖြဲ႔အစည္း၌ ဇတ္ သည္ မထင္ေပၚေတာ့၊ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္း အဖြဲ႕႔၀င္အျဖစ္သာ ထင္ေပၚ၏။”လို႔ ေရးသား ထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္သာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ကတည္းက တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဒီေန႔ထိေအာင္ ထင္ရွားတည္ရွိႏိုင္ျခင္းျဖစ္တယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားကို ဆက္ခံသူ မည္သူ႔ကိုမွ ၾကိဳတင္ခန္႔ထားျခင္းမရွိပါ။ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းကို ဓမၼ၀ိနယ ကသာ လမ္းညႊန္ေတာ္ မူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔ထက္တိုင္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ားကို ဗုဒၶရဲ႕ ၀ိနည္းဥပေဒ မ်ားကသာ ခ်ဳပ္ကိုင္လမ္းညႊန္ပါတယ္။ မည္သည့္ အာဏာကမွ ျဖိဳခြင္း ဖ်က္ဆီး ျခိမ္းေျခာက္ႏိုင္စြမ္းမရွိပါ။

ျမတ္ဗုဒၶက ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္စဥ္အရ ညွိႏႈိင္း၊ တိုင္ပင္၊ စည္းေ၀း၊ ဆံုးျဖတ္၊ လုပ္ကိုင္တာကိုအားေပးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို သံဃာေတာ္မ်ားရဲ႕အဖြဲ႔အစည္းမွာ ပိုျပီးထင္ရွားပါတယ္။ သံဃာ့အဖြဲ႕႔အစည္းထဲမွာ သံဃာနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ကိစၥကို သံဃာေတာ္တိုင္း ပါ၀င္ေဆြးေႏြး ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ၾကီးက်ယ္တဲ့ ျပႆနာေပၚေပါက္ လာတဲ့အခါက်မွ ျပႆနာ အတိမ္အနက္ကို သံဃာေတာ္မ်ားေရွ႕ေမွာက္တင္ျပျပီး ဒီမိုကေရစီပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ေရွ႕ ေဆြးေႏြးၾကသလို ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၾကရပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာက ႏိုင္ငံေရးအာဏာကိုခ်ဥ္းကပ္ရာမွာ ကိုယ္က်င့္တရား(မင္းက်င့္တရား)နဲ႔ ျပည္သူ႔အာဏာကို သံုးစြဲရာမွာ တာ၀န္ယူမႈအေပၚ အေျခခံပါတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရားက အၾကမ္းမဖက္ေရးကိုသာ ေဟာၾကား ဆံုးမေတာ္မူပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုသာ တေလာကလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့တရားအျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။ လူ႔ အသက္ ကို ဖ်က္ဆီးျခင္းအၾကမ္းဖက္မႈကို ျမတ္ဗုဒၶခြင့္ျပဳေတာ္မမူပါ။

တရားတဲ့စစ္ဆိုတာဘယ္ေတာ့မွမရွိဘူးလို႔လဲ ျပတ္ျပတ္သားသားေၾကညာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶ သင္ၾကားခ်က္က “ေအာင္ႏိုင္ျခင္းသည္ အမုန္းတရားကိုသာ ပြားေစရာ၏၊ ႐ႈံးနိမ့္သူကား ဆင္းရဲစြာ ေနၾကရသည္၊ အႏိုင္အ႐ႈံးကို ပယ္ေသာသူသာလွ်င္ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းသုခႏွင့္ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းကို ရႏိုင္သည္”ဟု ဓမၼပဒ မွာ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ အၾကမ္းမဖက္ေရး ျငိမ္းခ်မ္းေရးတရားကိုသာ ေဟာေတာ္မူတာမဟုတ္ပါ။စစ္ပြဲျဖစ္ရာေနရာကို ကိုယ္တိုင္ၾကြေရာက္ျပီး စစ္မျဖစ္ၾကဖို႔ တားဆီးေတာ္မူခဲ့တယ္။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္းဆိုလို႔ လူ႔သမိုင္း မွာျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶသည္သာ ပထမဆံုး ပုဂၢိဳလ္ထူး၊ ပုဂၢိဳလ္ျမတ္ျဖစ္ပါတယ္။

သက်သာကီ၀င္မ်ားႏွင့္ ေကာလိယေတြ၊ ေရာဟီနီျမစ္က ေရခြဲေ၀ေရးကိစၥမွာ ျမတ္ဗုဒၶဟာစစ္တလင္းကို ကိုယ္တိုင္ၾကြသြားျပီး တရားဓမၼကို ေဟာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အဇာတသတ္မင္းက ၀ဇၨီတိုင္းကို စစ္မတိုက္ျဖစ္ေအာင္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္က ဆြဲေဆာင္ေတာ္မူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ေလာကအက်ိဳးကိုလိုလားတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အစိုးရေကာင္း၊ အုပ္စုိးသူေကာင္း ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ၾကိဳတင္ရွိအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

တိုင္းျပည္တျပည္မွာ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ ဘယ္လိုျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ေဟာၾကားရာမွာ တိုင္းျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူ ႏိုင္ငံအၾကီးအကဲက အက်င့္ပ်က္ျပီး အဂတိလိုက္စားျပီး မတရားျပဳက်င့္ရင္ တိုင္းသူျပည္ သားမ်ားလည္း အက်င့္ပ်က္ျပီး အဂတိလိုက္စားတတ္ပံုကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ အုပ္စိုးသူမင္းက အစ မင္းေစပါမက်န္ အဂတိလိုက္စားၾကျပီဆိုရင္ တိုင္းသူျပည္သား လူအမ်ားစိတ္ဆင္းရဲရပံု၊တိုင္းျပည္ဆုတ္ယုတ္
ပ်က္စီးရပံုမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္သူအစိုးရဟာ လူသား ခ်င္း စာနာေထာက္ထား၊ သနား၊ ငဲ့ညွာေသာ မူ၀ါဒနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သင့္ေၾကာင္းကိုလည္း ဆံုးမေတာ္မူပါတယ္။

စကၠ၀တၱွီသီဟနႏၵသုတ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶက အက်င့္ပ်က္မႈ၊ ရာဇ၀တ္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ခိုးမႈ၊ လိမ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ၊ မုန္းတီးမႈ၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြဟာ ဆင္းရဲၾကပ္တည္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာေၾကာင္းကို ေဟာေတာ္မူတယ္။ မင္းနဲ႔ အစိုးရေတြအေနနဲ႔ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းျဖင့္ ႏွိမ္ႏွင္းၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရာဇ၀တ္မႈပေပ်ာက္ေအာင္ အင္အားပါ၀ါကိုသံုးျပီး လုပ္ထားတာကေတာ့ အက်ိဳးမဲ့အခ်ည္းႏွီးပဲျဖစ္ ေၾကာင္းကို ေဟာထားပါတယ္။

ကုတဒႏၱသုတ္မွာလည္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရားက အင္အားသံုးျပီး ရာဇ၀တ္မႈကို ႏွိမ္ႏွင္းမယ့္အစား စီးပြားေရး အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ေပးသင့္ေၾကာင္းကိုလည္း အၾကံျပဳေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တယ္။ အစိုးရဟာ တိုင္းျပည္နဲ႔ အရင္းအျမစ္ေတြကို အသံုးျပဳျပီး တိုင္းသူျပည္သားေတြ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာမက်ဆင္းရေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးရမယ္လို႔ ေဟာထားပါတယ္။

ဇာတကနိပါတ္ေတာ္ထဲမွာ မင္းက်င့္တရား ဆယ္ပါးကို အစိုးရတို႔လိုက္နာအပ္ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူထားပါ တယ္။ မင္းက်င့္တရားဆယ္ပါးအား ခုေခတ္ကာလမွာလည္း တိုင္းျပည္ကို ျငိမ္းခ်မ္းသာယာစြာ အုပ္ခ်ဳပ္လိုတဲ့ အစိုးရမင္းမ်ားအသံုးခ် လိုက္နာက်င့္သံုးထိုက္တယ္။ ဒီမင္းက်င့္တရား(ရာဇဓမၼ) ဆယ္ပါးကေတာ့-

၁။ ရက္ေရာမႈ၊ လြတ္လပ္မႈရွိျပီး တစ္ကိုယ္ေကာင္းမဆန္ျခင္း
၂။ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားရဲ႕ ဘ၀သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးအတြက္ မိမိရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးအတၱကို စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာ ခံျခင္း
၃။ အက်င့္သီလ အဆင့္ျမင့္ေကာင္းမြန္ျခင္း
၄။ ႐ိုးသား၊ ေျဖာင့္မတ္ျပီး အၾကြင္းမဲ့ဂုဏ္သိကၡာရွိျခင္း
၅။ ၾကင္နာ၊ သနားတတ္ျခင္း
၆။ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား ေလးစား၊ အားက်ေလာက္ေအာင္ မိမိတို႔ရဲ႕ဘ၀ အေနအထိုင္
႐ိုးသားျခင္း
၇။ အမ်က္ေဒါသ ကင္းစင္ျခင္း
၈။ အၾကမ္းမဖက္ျခင္း
၉။ သည္းခံတတ္ျခင္း
၁၀။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကို ေလးစားစြာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ညီညြတ္မႈကို
ျမွင့္တင္ျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။

အခုေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စစ္အာဏာရွင္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ လက္မရြံ႕ေနာက္ပါ ၀န္ၾကီးမ်ားရဲ႕ အဓမၼနည္းေတြနဲ႔ တိုင္းသူျပည္သားေတြအေပၚ က်င့္ၾကံျပဳမူပံုနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ဆင္ျခင္သင့္ေပတယ္။

မင္းတို႔က်င့္အပ္တဲ့ တရားနဲ႔ဆက္လ်ဥ္းၿပီး ျမတ္ဗုဒၶက စကၠ၀တၳီသီဟနႏၵသုတ္မွာ ေဟာေတာ္မူထားတာက -

၁။ အုပ္စိုးသူ အစိုးရေကာင္း၊ မင္းေကာင္းတို႔မည္သည္ ဘက္လိုက္ျခင္း၊ အဂတိလိုက္စား
ျခင္း၊ တိုင္းသူျပည္သား၊ လူအမ်ားတို႔အေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမရွိျခင္းသည္ တရပ္၊
၂။ အုပ္စိုးသူ မင္းေကာင္း အစိုးရေကာင္းတို႔မည္သည္ တိုင္းသူျပည္သားတို႔အေပၚ အမုန္း
စိတ္ထား၍ ဆက္ဆံျခင္းမျပဳျခင္းသည္ တရပ္၊
၃။ အုပ္စိုးသူ မင္းေကာင္းအစိုးရေကာင္းတို႔မည္သည္ တရားမွ်တမႈရွိေသာ တရားဥပေဒ
ကို ျပဌာန္းရာ၍ ေၾကာက္႐ြံ႕ထိတ္လန္႔မႈ မရွိျခင္းလည္း တရပ္၊
၄။ မင္းေကာင္း၊ အစိုးရေကာင္းတို႔မည္သည္ မိမိတို႔ျပဌာန္းလိုေသာ ဥပေဒကို ေကာင္းစြာ
သိနားလည္မႈရွိရမည္။ ငါ့မွာ ဥပေဒျပဌာန္းခြင့္အာဏာရွိသည္ဆိုကာမွ် သေဘာထားျဖင့္
ျပဌာန္းျခင္းမျပဳအပ္၊ တရားဥပေဒကို ျပဌာန္းရာ၌ အေၾကာင္း ယုတၱိ ခိုင္လံုမႈရွိျပီး စိတ္
ႏွလံုးေကာင္းျဖင့္သာ ျပဌာန္းရမည္။

အထက္ေဖာ္ျပပါ အုပ္စိုးသူ၊ မင္းေကာင္း၊ အစိုးရေကာင္းမ်ားရဲ႕ သေဘာလကၡဏာမ်ားနဲ႔ ဗုဒၶလမ္းညႊန္ ခ်က္နဲ႔ တက္တက္ဆင္ ကြဲလြဲေနတဲ့ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္တို႔ရဲ႕အဓမၼလုပ္ရပ္မ်ား၊ အာဏာပါ၀ါကို အလြဲသံုးစားလုပ္မႈေတြကို သတိထားဆင္ျခင္အပ္ပါတယ္။

မိလိႏၵပဥွာမွာလည္း“မင္းၾကီး ဥပမာေသာ္ကား ေယာက္်ားသည္ အစြမ္းသတၱိမရွိ၊ အမ်ိဳးယုတ္၏၊ နည္းေသာ ပညာရွိ၏၊ ၾကီးက်ယ္စြာေသာမင္း၏ အျဖစ္ကို ရေသာ္ တခဏျခင္းျဖင့္ေဖာက္ျပန္၏၊ ပရိသတ္ကို ဖ်က္ဆီး၏၊ ထိုသို႔ မထိုက္တန္ေသာ မင္းဆိုးမင္းညစ္အား ျပည္သူတို႔က ညွဥ္းဆဲ ႏွိပ္စက္ရာသည္။ ျပည္သူတို႔က အျပစ္ ဒဏ္ခတ္ရသည္။ ျပည္သူျပည္သားတို႔သည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ မအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အုပ္စိုးသူ မင္းတို႔ကို အျပစ္ဒဏ္ ေပးရမည္။ထို႔အျပင္ မင္းကဲ့သို႔မက်င့္၊ ဓားျပကဲ့သို႔က်င့္ေသာ မင္းဆိုးမင္းယုတ္အားလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို မျပဳရာ”ဟု ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

မဇၥ်နိမနိကာယ္မွာ အျပစ္မရွိတဲ့ တိုင္းသူျပည္သားေတြကိုသာ အျပစ္ဒဏ္ေပးျပီး တကယ့္လက္သည္ တရားခံ ကို ေတာ့ အျပစ္မေပးဘဲ ထားတဲ့မင္းဟာ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ မသင့္တဲ့မင္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။

ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲတဲ့မင္းဟာ မတရားသျဖင့္ အျပစ္ဒဏ္စီရင္ျခင္း၊ မတရားသျဖင့္ အခြန္အတုပ္ေကာက္ခံ ျခင္း၊ အဓမၼနည္းမ်ားျဖင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း၊ အဂတိအမ်ိဳးမ်ိဳးလိုက္စား ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက အဲဒီမင္း ကို တနည္းမဟုတ္၊ တနည္းအားျဖင့္ တံု႔ျပန္လာၾကလိမ့္မယ္လို႔ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ေကာင္းျမတ္တဲ့ မင္းတို႔အတြက္ လမ္းညႊန္ခ်က္ကို က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ ဧကရာဇ္ဘုရင္ၾကီး အာေသာကမင္းဟာ BC ၃၀၀ ေလာက္ က စျပီး ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ေဇာျပီး လူ႔သမိုင္းမွာ ထြန္းပခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဟာ အလြန္ျမင့္ျမတ္တဲ့ လူမႈျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားၾကီးလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယျပည္မွာ အ႐ိုးစြဲေနတဲ့ ဇတ္စနစ္ကို ဗုဒၶက ႐ႈတ္ခ်ျပီး လူအခ်င္းခ်င္းတန္းတူ အခြင့္အေရးကို အေရးထားခဲ့ပါတယ္။ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာ အလြန္အမင္းမကြာျခားေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူမႈဘ၀အဆင့္အတန္းျမင့္မားေရးကိုလဲ အားေပးခဲ့ပါတယ္။

လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အုပ္ခ်ဳပ္ရာမွာ ေလာဘတဏွာဦးစီးျပီးမလုပ္ၾကဖို႔၊ ေမတၱာဂရုဏာနဲ႔ စာနာေထာက္ထား စိတ္နဲ႔ သာ အုပ္ခ်ဳပ္ေနထိုင္ၾကဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းဆံုးမေတာ္မူပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကို အျပင္ပန္း ဗဟိႏၶအားျဖင့္ လုပ္တာဟာ ေရတိုပဲရမယ္၊ တကယ္တမ္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ခ်င္ရင္ စိတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရးလုပ္မွရမယ္ဆို တာကို ထုတ္ေဖာ္မိန္႔ၾကားခဲ့ပါတယ္။

အင္အားပါ၀ါကိုအသံုးျပဳျပီးလုပ္တဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ခဏပဲခံတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲ့ဒီျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ စြဲစရာအျဖစ္မပါဘူး။ တကယ္တမ္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္္ဖို႔ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လို တဲ့ စိတ္ဓာတ္အမွန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနမွသာ ျဖစ္ႏိုင္မယ္။ လူသားတိုင္းမိမိကိုယ္တိုင္ အမွန္တရားခ်စ္ျမတ္ႏိုး မႈ၊ လူအခ်င္းခ်င္းတရားမွ်တေစလိုမႈ စတဲ့ တရားမ်ားဆီက ရွင္သန္အားကို ရရွိေနသေ႐ြ႕ ရပ္တည္ရွင္သန္ ေနၾကမွာပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ မိန္႔ခဲ့ပါတယ္။

ဘစစ္အာဏာရွင္ မိစၦာ၀ါဒီသမားေတြရဲ႕ လက္ေအာက္က်ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶရဲ႕ မြန္ျမတ္ မွန္ကန္ တဲ့ ၾသ၀ါဒ အျမဳေတကို ယံုၾကည္အားကိုးျပီး လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ အဓမၼတရားမ်ားကို ဖယ္ရွား ေရးတို႔အတြက္ တမ်ိဳးသားလံုး အသက္ေပး ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္တယ္။